Ga naar Content

Daklozenopvang in grote steden bomvol door 'oneerlijke spreiding tussen regio's'

Het aantal dak- en thuislozen is de afgelopen jaren flink toegenomen, blijkt uit een rondvraag bij Noord-Hollandse gemeenten. Volgens grote gemeenten zorgt de onevenredige spreiding van dak- en thuislozen in de provincie voor overvolle opvangcentra. "Door het gebrek aan opvangmogelijkheden en woonplekken loopt de hele keten vast", waarschuwt het Leger des Heils. 

Dakloze in Alkmaar, foto ter illustratie - Foto: NH Nieuws / Maaike Polder

Opvangcentra voor daklozen in grote steden zitten bomvol. Zo staan er in de gemeente Amsterdam meer dan duizend 'kwetsbare' volwassenen, jongvolwassenen en gezinnen op de wachtlijst voor een plaats in de maatschappelijke opvang. In Haarlem is het aantal mensen dat opvang nodig heeft in een jaar tijd met 28 procent toegenomen.

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de opvang van 'kwetsbare' daklozen. Dat zijn mensen die niet op eigen kracht zelfredzaam zijn, bijvoorbeeld omdat ze psychische problemen hebben of een verstandelijke beperking. Ook kan het gaan om slachtoffers van huiselijk geweld of om mensen met een verslaving of schulden, legt de gemeente Haarlem uit.

Het toewijzen van goedkope woningen aan daklozen is met het schreeuwend huizentekort voor gemeenten een enorme opgave. Ze staan op dezelfde lange wachtlijsten als hun concurrenten: alleenstaande ouders, starters en statushouders.

Lees ook

Volgens het Centraal Bureau Statistiek telt Nederland zo'n 32.000 geregistreerde daklozen. Maar gemeenten denken desgevraagd dat dit aantal in werkelijkheid veel hoger ligt. Een deel van de daklozen blijft namelijk onder de radar. "Het aantal dak- en thuislozen is niet precies te berekenen. Dat komt onder meer omdat veel mensen geen melding maken bij de gemeente of een andere instantie als zij hun woning verliezen", verklaart de gemeente Amsterdam.

Economisch daklozen

De grootste en snelst groeiende groep zijn de thuislozen of economisch daklozen: mensen die volgens gemeenten geen zware zorg nodig hebben, maar ook geen betaalbare woning kunnen vinden. De schattingen in Amsterdam lopen uiteen van 1.100 tot 2.500 mensen die jaarlijks economisch dakloos raken. "Deze groep is minder zichtbaar omdat zij bijvoorbeeld in onderhuur zitten, inwonen bij kennissen of in een hostel, tuinhuis of caravan slapen. De gevolgen van de coronacrisis, maar ook de woningnood, toenemende (energie)prijzen en de wachtlijsten bij de ggz hebben invloed op deze toename."

Het probleem van de volle opvang zit 'm niet alleen in te weinig plaatsen, maar vooral in het feit dat er amper doorstroom is naar betaalbare woningen. Zo blijven er net als in azc's veel mensen onnodig lang in de opvang zitten, en raakt deze verstopt.

"Grote steden hebben het grootste aandeel dak- en thuislozen, terwijl de mogelijkheden voor onderdak en huisvesting beperkt zijn"

Woordvoerder gemeente Amsterdam

Weerstand van buurtbewoners bij de vestiging van een daklozenopvang is volgens de gemeente Haarlem een groot knelpunt: "De realisatie van een opvang staat doorgaans op gespannen voet met de buurt of wijk, het zogeheten 'not in my backyard'."

Om die opstopping in de opvang weg te werken, pleiten grote gemeenten voor een betere spreiding van daklozen over regio’s. "We kunnen door de hoge woningnood in steden als Amsterdam niet iedereen een plek geven. Door de onevenredige spreiding hebben grote steden het grootste aandeel dak- en thuislozen, terwijl de mogelijkheden voor onderdak en huisvesting hier juist beperkt zijn", aldus gemeente Amsterdam.

"Huisvesting is het grote probleem van deze tijd. Mensen verblijven nu noodgedwongen veel te lang in de opvang"

woordvoerder leger des heils

Voor het creëren van meer woongelegenheid zoeken regio West-Friesland en regio Alkmaar  momenteel naar geschikte woonlocaties voor langdurig daklozen, die door psychische problemen alleen geschikt zijn voor begeleid of beschermd wonen.

"Huisvesting is het grote probleem van deze tijd", beaamt ook het Leger Des Heils. "Mensen verblijven nu noodgedwongen veel te lang in de opvang. Niet alleen is er een slechte doorstroom naar begeleid of beschermd wonen, maar ook naar betaalbare woonplekken. Zo loopt dus de hele keten vast."

Dakloos, thuisloos of economisch dakloos?

Iemand die dakloos is, heeft geen inkomen en geen woon- of logeeradres. Door het gebrek aan een adres staat een dakloos persoon niet ingeschreven in het bevolkingsregister.

Iemand is thuisloos of economisch dakloos als de persoon nog redelijk zelfredzaam is en geen grote 'hulpvragen' heeft. Denk aan iemand die zijn of haar woning is kwijtgeraakt, maar nog wel een baan heeft. Een thuisloze of economisch dakloze kan wel zijn ingeschreven in het bevolkingsregister, bijvoorbeeld op het adres van een familielid of kennis waar de persoon (of het gezin) logeert. Thuislozen die regelmatig van logeerplek wisselen worden ook wel 'bankhoppers' genoemd.

Lees ook

Tip ons!

💬 Stuur een Whatsapp-bericht met een tip, foto of video naar 06-30093003 (handig om op te slaan in je telefoon)!

📧 Contacteer de redactie of journalisten bij jou in de buurt via ons tipformulier.

Op de hoogte blijven?

🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app via de App Store of de Google Play Store.