Trimbos-instituut over 'needle spiking': "Nog geen bewijs, maar neem meldingen serieus"

Op 11 mei meldde mediapartner NOS het eerste geval van 'needle spiking' in Nederland. Het nieuwsmedium sprak toen een 22-jarige vrouw die naar de politie is gestapt om te melden dat ze geprikt is in een café in Amsterdam. Sindsdien wordt dit vaker in Nederland gemeld. 

Zo ook afgelopen weekend in Alkmaar. Zaterdag deelde een jonge vrouw een bericht op Facebook waarin zij vertelt dat 'ook zij slachtoffer is geworden' van deze vorm van drogeren. De nacht ervoor is ze aan het stappen in feestcafé Bubbels als ze onwel wordt. Later in het ziekenhuis wordt naar verluidt cocaïne en amfetamine in haar bloed gevonden.

Hoewel er dus meerdere meldingen zijn geweest van needle spiking, is het vooralsnog niet duidelijk dat mensen ook daadwerkelijk met een naald worden gedrogeerd. De politie doet onderzoek, maar tot nu toe is nog geen enkel geval bevestigd.

'Omslachtige methode'

Het Trimbos-instituut – onder meer gespecialiseerd in middelengebruik – vindt het dan ook moeilijk inschatten hoe groot de omvang van needle spiking is. Koen Koopman bevestigt dat het 'mogelijk is' om iemand met een naald te drogeren, maar dat het wel een 'omslachtige methode' is. "Er is een kans dat het gebeurt", zegt hij, "maar onzeker is de schaal waarop."

Dat komt door het gebrek aan bewijs. "Een dader moet op een feest met een naald rondlopen en iemand prikken. Voor zover bekend zijn er geen getuigen die dat hebben gezien", vertelt Koopman. Ook in Groot-Britannië, waar tussen september 2021 en januari 2022 ruim 1.300 meldingen zijn gedaan, is nog altijd geen bewijs gevonden. 

In Alkmaar heeft de politie de camerabeelden in de Bubbels bekeken, maar ze hebben niet kunnen vaststellen dat de vrouw geprikt is. Er is geen aangifte gedaan en er is ook niemand aangehouden.

"Normaal gesproken worden mensen gedrogeerd met kalmerende middelen en is bij incidenten terug te zien dat het vaak gelieerd is aan seksueel grensoverschrijdend gedrag of beroving. Dat blijkt niet uit de meldingen van needle spiking die tot nu toe bekend zijn." Dat betekent niet dat het niet gebeurt, benadrukt Koopman. "Het kan ook zijn dat iemand dit voor de kick doet, we weten het gewoon niet."

Jan Tytgat, een Belgische toxicoloog, vertelt aan De Morgen dat hij het 'graag bevestigd ziet', maar dat het 'theoretisch zeker kan'. "Je hebt er geen lange, opzichtige naald voor nodig", zegt hij. "Net zoals zakkenrollers iemand een kleine duw geven en van die verwarring gebruikmaken om iemand te bestelen, zouden needle spikers in de drukte van het uitgaansleven iemand met een kleine insulinespuit een prik kunnen toedienen zonder dat het opvalt."

Effecten van alcohol

Het Trimbos-instituut waarschuwt dat er ook andere redenen kunnen zijn waardoor mensen zich niet goed voelen tijdens het uitgaan. Volgens Koopman kan men onderschatten hoe alcohol kan vallen. "Wanneer alcohol verkeerd valt, kunnen de effecten lijken op die van de drugs GHB en ketamine."

Dit kan volgens hem paniek en angst opleveren. "Zeker in een overvolle kroeg na de coronatijd. Hierdoor kunnen mensen ook grote pupillen of een black-out krijgen." Wel moeten de meldingen heel serieus genomen worden, benadrukt Koopman. "Als je gedrogeerd bent of het idee hebt dat dit is gebeurd, is dat ontzettend naar en heftig. Het is dan ook goed om direct aangifte te doen bij de politie."