Ga naar Content

Hoe wapen je jezelf tegen ongewenst gedrag? "Lang gedacht dat het m'n eigen schuld was"

Vrouwen zijn vaker dan mannen slachtoffer van grensoverschrijdend gedrag. Twee op de drie jonge vrouwen wordt regelmatig lastiggevallen op straat en de helft ervaart ongewenst gedrag op de werkvloer. Nu de tolerantiegrens voor ongewenst gedrag verschuift, is de tijd voor een cultuurverandering aangebroken. Hoe kunnen vrouwen zich beter wapenen en hoe doorbreken we het patroon van schaamte en schuld bij slachtoffers? 

Ruud Alwart geeft wekelijks kickboksles aan 32 vrouwen in Heerhugowaard - Foto: NH Nieuws / Priscilla Overbeek

Op het industrieterrein van Heerhugowaard krijgen 32 vrouwen wekelijks kickboksles van Ruud Alwart, eigenaar van Mejiro Gym. "Vrouwen komen hier trainen om sterker te worden. Niet alleen fysiek, want door het uiterste van jezelf te vragen, word je mentaal ook sterker. Vrouwen die onzeker zijn, voelen zich vaak al na een paar maanden veel zelfverzekerder. In deze klas focussen we ons meer op het ellenbogen- en kniewerk, zodat de dames weten hoe ze zich kunnen verdedigen."

Dat schaamte en schuldgevoelens nog altijd een grote rol spelen in het durven melden van ongewenst gedrag, blijkt uit gesprekken met een aantal vrouwen uit de damesklas. 

Verschillende vrouwen uit de groep gaven tussen het boksen door aan grensoverschrijdend gedrag te ervaren op het werk, in de sportschool, tijdens het uitgaan of op straat. Verslaggever Priscilla Overbeek sprak tijdens de kickboksles met twee vrouwen, die graag anoniem willen blijven.

"Mannen die me naroepen of naar me fluiten. Je kunt het als compliment opvatten, maar ik vind het strontvervelend"

LayLa (29) uit Alkmaar

Layla* (29) woont in Alkmaar en werkt in Amsterdam. Ze parkeert haar auto op zo'n vijf minuten loopafstand van haar werk. "Onderweg word ik zeker tien keer lastiggevallen. Mannen die me naroepen of naar me fluiten, in m'n oor fluisteren dat ik mooi ben of me achterna lopen. Je kunt het als compliment opvatten, maar ik vind het strontvervelend."

Dat er zoveel belangstelling is voor de damesklas van Ruud, laat volgens Layla zien dat mannen het grootste probleem zijn. "Kijk hoeveel vrouwen hier zijn, dat zegt toch genoeg? Mannen hebben vaak zo weinig respect. Ik heb weleens gemengd gesport, maar dan word je regelmatig verlekkerd aangestaard. Ik zorgde er altijd voor dat er nooit een man achter me stond als ik aan het squatten was, anders voelde je z'n ogen in je rug priemen. We voelen ons bewust of onbewust toch ongemakkelijk of onveilig door het gedrag van sommige mannen. Het is goed dat steeds meer vrouwen zich eindelijk uitspreken en dat er niet meer wordt weggekeken." 

Tekst gaat verder na de foto's

De 31-jarige Roos* uit Heerhugowaard wist op haar 18e na een avondje stappen in Anna-Paulowna, ternauwernood te ontsnappen aan een aanrander. "Ik was gaan luisteren naar het bandje van mijn broer, die daar optrad in een kroeg. Ik raakte aan de praat met een boom van een vent. Uit het niets begon hij me ineens heftig te zoenen. Ik was nogal aangeschoten en heb het maar toegelaten, omdat ik de aandacht misschien ergens ook wel leuk vond."

Kort daarna besloot ze dat de avond voorbij was. "Ik vertelde hem dat ik moe was en naar huis wilde. Hij stribbelde tegen en stond erop dat ik bleef, maar ik zei dat ik mijn trein moest halen en liep naar buiten."

Na een korte wandeling richting het station, merkte Roos dat ze werd achtervolgd. Het bleek de man uit de kroeg te zijn. "Hij begon aan me te trekken en omdat we allebei dronken waren, vielen we op de grond. Hij lag bovenop me en betastte mijn hals en borsten. Ik verlamde van schrik, maar kreeg daarna een soort oerkracht en wist hem van me af te duwen. Toen ben ik als een malle weggerend naar het station. Gelukkig kwam hij me niet weer achterna."

Eigen schuld?

Toch heeft ze de nare ervaring nooit gemeld bij de politie. Ze heeft het zelfs niet aan haar ouders verteld. "Lange tijd heb ik gedacht dat het mijn eigen schuld was. Dat ik hem het idee had gegeven dat ik dit wilde, omdat ik hem toeliet mij te zoenen. Maar ook nu ik het vertel, besef ik dat hij echt veel te ver is gegaan."

Sinds ze besloot te gaan kickboksen, voelt ze zich niet alleen sterker, maar ook een stuk assertiever. "Als je geestelijk en fysiek in balans bent, dan ben je weerbaarder. Vroeger was ik heel onzeker, maar dankzij het kickboksen durf ik meer voor mezelf op te komen. Nu zeg ik sneller én luider: nee."

*De echte namen van de vrouwen zijn bekend bij de redactie.

Ook op de werkvloer ervaren vrouwen vaker dan mannen grensoverschrijdend gedrag, blijkt uit onderzoek van het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS). Het huidige beleid van werkgevers schiet vaak nog ernstig tekort.

In de horeca komt grensoverschrijdend gedrag nog vaker voor dan in andere sectoren. "Met grote gevolgen voor de horecawerknemer", verklaart Miriam Geerlings, regiomanager van Koninklijke Horeca Nederland (KHN).

De brancheorganisatie organiseert daarom door het hele land speciale cursussen voor horecapersoneel: hoe ga je om met intimidatie en agressie. "Tijdens de cursus doen we rollenspellen met echte acteurs, die nare situaties nabootsen. Zo leer je hoe je eigen angstsysteem werkt en hoe je die angst sneller herkent en beheerst", zegt Geerlings. Een cursus in Castricum is al volgeboekt en volgende maand is er een training in Amsterdam.

Werkgevers zijn verplicht te zorgen voor een veilige werkomgeving, stelt sectorbestuurder Edwin Vlek van FNV Horeca. "Werknemers weten vaak niet waar ze heen moeten met hun klacht. Op de werkvloer moet duidelijker zijn wat gepast gedrag is, waar de grens ligt en wat er gebeurt als die wordt overschreden."

Download de app

🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app via de App Store of de Google Play Store.