Enkhuizen viert 450 jaar bevrijding van de Spanjaarden: maar waarom nog?

We spreken met Klaas Koeman, voorzitter van de historische Vereniging Oud Enkhuizen. Hij geeft morgen een lezing in de Zuiderkerk. Een expert bij uitstek dus. "In een geschiedenis van een stad is een geslaagde opstand altijd een belangrijke gebeurtenis. En het verhaal van Enkhuizen is heel goed bewaard gebleven."

Meerdere schrijvers hebben geschreven over de gebeurtenissen rond en op 21 mei 1572. "Het verhaal is bijna van dag tot dag te volgen", legt Koeman uit. Hij schetst het Enkhuizen uit die tijd, een stad dat bol stond van de spanningen. 

De vlam slaat in de pan als de machthebbers soldaten in de stad willen hebben. De vrees is dat die Enkhuizen komen bezetten, en inwoners reageren woedend. "Eén van die burgemeesters zegt: 'Wat zeur je nou, wij beslissen hier'. En dan zegt één van de inwoners op straat: 'Hoezo? Het is onze stad'."

Overal worden wapens vandaan gehaald en een groep trekt zelfs de Breedstraat in richting het stadhuis. Toch wordt het een opstand zonder bloedvergieten. "Er is een schot gelost, maar die miste het doel en raakte de deur van het stadhuis. Maar de schutters, die er stonden als soldaten van het gezag, vluchtten alle kanten op. En dan nemen ze het stadhuis in en worden de burgemeesters gevangen genomen."

Plan van Willem van Oranje?

De oranje vlag wordt gehesen en vrijwel tegelijkertijd varen de Geuzen – strijders tegen het Spaanse bewind – de haven binnen. Het heeft alles weg van een vooropgezet plan, denkt ook Koeman. "Het lijkt erop dat ze wisten dat er wat ging gebeuren. Of het gepland was, weten we niet helemaal zeker. Maar het lijkt er toch op dat Willem van Oranje dit had voorbereid. Hij had al mensen aangesteld als zijn plaatsvervanger in West-Friesland."

Enkhuizen is één van de eerste steden die het Spaanse gezag wegstuurt en zich aansluit bij Willem van Oranje. De Spanjaarden proberen nog wel orde op zaken te stellen in Nederland, maar uiteindelijk zonder succes. "Het was niet eens zozeer dat Enkhuizen zich tegen de Katholieken had gekeerd. De stad wilde gewoon zelfstandig blijven, zoals het altijd was geweest."

Waarom bevrijding vieren?

Een historische gebeurtenis. Maar waarom is het belangrijk om 450 jaar na dato de bevrijding te blijven vieren? "Het is toch in het ontstaan van Nederland, als een zelfstandige staat, een belangrijk moment", zegt Koeman.

En dus reden genoeg om morgen uitgebreid stil te staan bij dit stukje geschiedenis van Enkhuizen. Meer informatie over wat er allemaal gebeurt, vind je hier.