Genoeg jonge muzikanten, maar toch 'vergrijzing in de bandscene'

Jonge Noord-Hollandse muzikanten doen het goed in de hitlijsten, allerlei talenten timmeren aan de weg, maar één ding valt op: bandjes zitten er niet tussen.

Sla de top vijftien nummers van Noord-Hollandse artiesten er maar op na: S10 is een zangeres, Antoon een zanger, KrissKross Amsterdam een DJ-trio waarvan een deel uit Castricum komt en Donnie een rapper. Ga zo maar door.

Natuurlijk, de 'oeh's' en 'ah's' uit de diepte van het hart van de Hoornse S10 worden opgestuwd door echoënde drums en gevoelige gitaarakkoorden, en dan heb je toch een band? Deels, maar toch niet helemaal. S10 is namelijk niet de naam van een formatie met bijvoorbeeld gitaristen en een drummer, en S10 is ook niet de frontwoman van een band. Nee, S10 is een zangeres, op zichzelf.

Niet dat daar ook maar iets mis mee is, er zijn oneindig veel manieren om muziek te maken. Maar het valt op. Ook in de IJmond, struikel je bepaald niet over de jonge bands op een doorsnee kroegavond.

Levensvisie overstemmen met instrumentgebruik

Zie bijvoorbeeld de programmering van de Heemskerkse kermis tijdens koningsnacht en -dag. Naast DJ's en zangers, stond er rock in de stijl van de jaren '80 op het programma met de lokaal 'wereldberoemde' mannen van Paperplane. Zij speelden in de feesttent op het Burgemeester Nielenplein. Wie doorliep naar café Lokaal kon rock 'n rollen met JJ and the Fatcats.

De band Jukebox, die bij Grand Café Van Ruysdael op het podium stond, speelt wél meer liedjes van nu, in de stijl van nu, maar je zult weinig mensen horen beweren dat ze met 'drie decennia als middelpunt van duizenden feesten', aldus de bandwebsite, net komen kijken in de lokale muziekscene.

Zijn ze er dan echt niet meer, de tienerbandjes die gevormd worden in een oude schuur met een afgeragd drumstel en een versleten gitaar? De bandjes die samenkomen om hun favoriete platen na te spelen, of hun afwijkende unieke levensovertuigingen met luid instrumentgebruik te overstemmen?

Tekst loopt door onder de quote.

Volgens Rens Warnar, de helft van het muzikanten- en pubquizduo The Warnars, zijn er dan misschien niet zoveel jonge bandjes in de buurt, maar wel nog een heleboel 'slaapkamer-muzikanten', die thuis urenlang(e) gitaarsolo's uitpluizen en oefenen, maar niet terug te zien zijn op de podia.

Rens: "Je ziet ze in Velsen alleen als KOEL of Alphenaar, die muzieklessen geven, iets voor ze organiseren op Koningsdag, of op het Havenfestival."

De muziekwinkels van Alphenaar in IJmuiden en Timmer Muziek in Beverwijk delen Warnars overtuiging. Ook zij zijn er zeker van dat kinderen en tieners in de IJmond nog net zoveel muziek maken als 'vroeger', hoewel de instrumenten en interesses misschien wat verschuiven.

Het fluctueert

Paul Timmer: "De fanfare- en orkestinstrumenten, zoals een trompet, of de accordeon, worden duidelijk minder bespeeld dan vroeger. Maar dat is eerder in het voordeel van klassieke bandinstrumenten als gitaren, piano en drums. Misschien is ook de interesse ietsje minder dan het was, maar niet veel. Het fluctueert altijd een beetje."

Victor, van Alphenaar, schudt ook gedecideerd zijn hoofd. "Minder muzikanten? Echt niet." Uit een leshok achter hem klinkt een vertraagd drumroffeltje. "Hier in deze hokken in de winkel en in de buurt wordt veel les gegeven en er komen ook regelmatig enthousiaste leerlingen van het Velison College", zegt hij terwijl hij vanuit de winkel naar buiten wijst. "Voor extra lessen, of instrumenten."

Tekst loopt door onder de quote.

Als tieners nog steeds zo graag instrumenten spelen, waarom blijft het aantal nieuwe, jonge bandjes dan achter?

Er moet wel gezegd worden: er zijn een paar uitzonderingen, zoals de Beverwijkse formatie Fleebag, die een eigen atelier heeft in de Broedmachine, de 'broedplaats van creatieve ondernemers en maakplaats in Beverwijk'. De band won dit jaar de publieksprijs bij de Rob Acda Award.  Maar Fleebag vormt eerder een uitzondering dan de regel, zo lijkt het. Er zijn nog steeds veel meer 'oude' bands dan jonge.

Een gitaar was stoer

Erwin Kollaard, geluidstechnicus, muzikant in onder andere JJ and The Fatcats en ook verantwoordelijk voor de bandboekingen bij het Heemskerkse Café Lokaal, heeft wel een idee waarom er minder jonge bands zijn:

"Muziek verandert, stijl verandert. Vroeger kocht je een gitaar en dan was je stoer, dan ging je optreden. Kinderen hebben nu bijvoorbeeld een Voice-of-Holland-droom, dat is toch anders. Iedereen die een beetje wat kan, schrijft zich daar in. Of Dj'en, dat is nu populair, dat doet iedereen nu."

Tekst loopt door onder de lees ook

Volgens zijn collega-technicus Arne Meintjes, tevens zanger van de band Paperplane, is dat het niet alleen: "Het aantal plekken om als band te spelen, is zwaar beperkt. Doordat veel horeca gewoon restaurantje speelt. Zo had je bijvoorbeeld De Balken in Uitgeest, dat is nu een restaurant."

Rens Warnar ziet dat ook: "Ik ken best wel een paar jonge muzikanten uit de buurt die een band hebben, maar het moeilijk vinden om een gig te regelen."

Er zijn volgens Arne misschien niet één, maar zelfs twee belangrijke schakels uit de ketting van het bandwezen gehaald. Het begin is er namelijk nog steeds: tieners maken nog 'gewoon' enthousiast muziek, daar ligt het dus niet aan. En aan de andere kant zijn er nog de wat grotere podia in de IJmond. Arne: "Zoals in de feesttent op het plein waar we met Paperplane stonden tijdens Koningsdag." 

Iets van een gage ophalen

Maar daar tussenin zitten nog twee belangrijke stappen voor beginnende bands: ten eerste het simpelweg bij elkaar komen om te spelen, meters te maken en te oefenen, en ten tweede het optreden op 'kleine' podia. En niet alleen bestaan die kleine podia steeds minder, maar door het verdwijnen van jongerencentra, wordt ook het oefenen lastig gemaakt, denkt Arne.

"Jongerencentra waren best wel een kweekvijver voor 'eigen-werk-bandjes'. En daaruit kwamen vaak weer wat coverbands, dat was dan wel leuk om ernaast te doen en toch nog iets van een gage op te halen", aldus de Paperplane-voorman.

Ook Erwin ziet zo één-twee-drie geen geschikte plekken voor jammende jeugd, "ik heb eigenlijk geen idee waar je naartoe zou moeten." En een centrum als de Broedmachine in Beverwijk heeft een wachtlijst, liet voorzitter Annabel Thomas eerder aan NH Nieuws weten.

Tekst loopt door onder de lees ook.

Anderen wijzen niet alleen naar een gebrek aan plek voor bandjes. Ook zien zij nog twee andere veel aangehaalde oorzaken van verderf in het algemeen, en van de teloorgang van de bandscene in het bijzonder: sociale media en corona.

Misschien is het fysieke podium niet voor al deze muzikanten meer het belangrijkste podium, oppert Victor van muziekhandel Alphenaar. "Je kan jezelf nu heel makkelijk opnemen en op Youtube of Spotify zetten." Ook een band als Fleebag staat met vier nummers op de streamingsdienst.

En misschien heeft het gewoon weer een beetje tijd nodig voor er weer bands zijn, denkt Paul Timmer. "De afgelopen twee jaar was er natuurlijk helemaal niets. Je kon als band helemaal niet samenkomen, nu mag het weer."

De oudere generatie zit de jongere in ieder geval niet in de weg: "Ja, het zou wel mooi zijn als we de jonge bandjes weer het podium op krijgen", vindt Paul. Arne vult hem aan: "Niets is zo mooi als ze met volle overgave zien gaan, en dan van het podium af te zien komen met een grijns van oor tot oor op hun gezicht."