Plasticafval en vrijmarkttroep: hoe gaan gemeenten om met afval tijdens Koningsdag?

Wat gemeentes met hun afval gaan doen, hangt af van hoe Koningsdag per gemeente wordt gevierd. Over het algemeen zijn de evenementenorganisaties zelf verantwoordelijk voor het afval dat opgeruimd moet worden, laten veel gemeentes in een reactie weten aan NH Nieuws. 

De hoop van milieuorganisaties is dat de nieuwe regelgeving omtrent het gebruik van plastic, helpt om het plastic afval te laten afnemen tijdens grote landelijke feestdagen als Koningsdag. "Wij verwachten dat het verbod op plastic wegwerpproducten (rietjes, bakjes, bestek etc.) en de invoering van statiegeld op flesjes zal leiden tot minder plastic vervuiling dan normaal", legt Jurjen de Waal uit van de Plastic Soup Foundation.

De Plastic Soup Foundation in Amsterdam zet zich al jaren in om plasticvervuiling te stoppen. Volgens De Waal is het lastig te zeggen of er meer afval geproduceerd wordt tijdens Koningsdag. "Het is de afgelopen jaren natuurlijk ook door corona niet doorgegaan. Maar het is zeer waarschijnlijk dat er op Koningsdag meer zwerfafval is dan op andere dagen van het jaar."

De organisatie hoopt dat gemeenten die activiteiten organiseren of faciliteren dat op een verantwoordelijke manier doen. "Liefst geheel zonder wegwerpplastic, tijdens evenement inzamelsystemen hanteren. En daarnaast geen ballonnen op te laten. Daarin is gelukkig al een positieve trend gaande, maar is zeker iets om op Koningsdag rekening houden."

Maisbekers

Gemeentes waar de Plastic Soup Foundation blij van wordt zijn de gemeente Heemskerk en Purmerend. "De horeca werkt met bekers op basis van mais. Hiervoor staan twaalf aparte inzamelpunten door het centrum opgesteld", zegt woordvoerster Inge Dudink van de gemeente. Ook in Purmerend wordt er dit jaar gebruik gemaakt van biologisch afbreekbaar of recyclebaar plastic door de horeca. 

In het centrum van Heemskerk wordt alleen een vrijmarkt gehouden. "Dat maakt het opruimen overzichtelijk, ook omdat er geen park in het centrum is", zegt Dudink vervolgens. Er staan volgens haar voldoende containers om afval na afloop van de vrijmarkt in te zamelen. Een afvalwerkingsbedrijf ruimt vervolgens het centrum op. "Dat doen we als gemeente niet zelf."

Tekst gaat door onder de foto.

Op Texel schatten ze in dat er in alle dorpen zo'n tien kubieke meter afval bij elkaar wordt geproduceerd. "De evenementenorganisaties zijn zelf verplicht hun afval op te ruimen. Daar hebben we over het algemeen goede ervaringen mee", zegt woordvoerster Muriëlle Bergman.

Tijdens Koningsdag worden er extra minicontainers geplaatst en zullen er veegacties gehouden worden om al het afval zoveel mogelijk te kunnen monitoren. "Gemeentewerken zet de veegwagen extra in, in Den Burg - waar ook een feest wordt georganiseerd in het park - en in de Koog waar nodig." 

Na Koningsdag ligt er in Den Helder niet meer afval dan in een normale week, zegt woordvoerder Nies Schellinger. "De organisaties die een vergunning hebben aangevraagd voor een evenement zijn verantwoordelijk voor het verwijderen van het afval en de winkeliers hebben de verplichting om in een straal van 25 meter het afval te verwijderen."

In Hollands Kroon worden er geen extra maatregelen genomen tijdens Koningsdag. "Dit speelt bij ons niet. Er zijn bij ons een aantal evenementen op Koningsdag. Zij moeten zelf zorgen dat het afval wordt opgeruimd. Dit staat in de vergunningsvoorwaarden", vertelt woordvoerster Noortje Slot.

Afval na de vrijmarkt

In Schagen gaan ze via een aannemer een kraanwagen inzetten na de vrijmarkt. "Voornamelijk voor de spullen die niet verkocht en achtergelaten worden op de markt. Het gaat om ongeveer acht kubieke meter in totaal schatten we in", vertelt woordvoerster Lisa de Graaf. In Purmerend is het meeste afval dat overblijft ook van de vrijmarkt, vertelt woordvoerdster van de gemeente Roos Bell. "Het gaat voornamelijk om niet verkoopbare spullen die achterblijven na afloop van de vrijmarkt in het park. Rond het centrum gaat het veel om bekers."

Er worden in Schagen extra afvalboeien neergezet waar mensen hun afval in kwijt kunnen. "Maar afval scheiden doen we niet omdat dit in de praktijk niet blijkt te werken op zo’n dag. Het grove afval gaat wel apart in de kraakwagen."

Ook in Zaanstad pakken ze het afval inzamelen groots aan. "Wij rijden op diverse plekken in Zaanstad met zes vuilniswagens, twee kraanwagens, drie veegmachines en een aantal kleine wagens. Goed voor ongeveer 115 kuub geperst afval, 50 kuub ongeperst afval en 18 kuub veegafval", vertelt Esther Andoetoe, woordvoerdster bij de gemeente. De afvalverwerker doet volgens haar de na-scheiding.

In de buurt worden er volgens de Graaf ook schoonmaakacties opgezet door bewoners. "Er zijn veel mensen en groepen mensen die vrijwillig zwerfafval opruimen, zij kunnen bij ons gratis prikkers ophalen."

Tekst gaat door na de foto.

Velsen heeft zich in 2021 binnen de Metropoolregio Amsterdam aangesloten bij regionale afspraken over duurzaamheidsambities. Hieronder valt ook plasticvrij maken van evenementen, waaronder Koningsdag. "De ambitie is alleen nog niet gerealiseerd en is ook nog geen voorwaarde in de vergunning voor evenementen", zegt Erik Penning van de gemeente Velsen.  

Bij de vrijmarkt aan de Lange Nieuwstraat in IJmuiden worden grote afzetcontainers neergezet en worden de straten schoongeveegd na afloop. "Voor overige gebieden geldt dat we prullenbakken extra legen, dit betreft enkele kubieke meters afval", vertelt Penning. Voor evenementen op Koningsdag geldt dat ze in de vergunning opnemen dat de organisator de locatie weer schoon oplevert, in de staat als voor het evenement. "Handhaving ziet hier op toe."

Om niet achter het afval aan te lopen, beginnen ze in Haarlemmermeer op de dag zelf al veel schoon te maken. "De jaren vóór corona was de afvalhoeveelheid op Koningsdag van grofvuil ongeveer tussen de 12.000 en 14.00 kilogram en veegvuil rond de 2.000 kilo", zegt Wim Koevoet van gemeente Haarlemmermeer. "Afvalbedrijf Meerlanden staat klaar om reinigingswerkzaamheden te verrichten voor ons."