Brandbrief gedeputeerde: 'overvol elektriciteitsnet NZKG katalysator van problemen'

Stigter beschrijft in zijn brief een veelomvattend doemscenario als 'de congestie op het elektriciteitsnet' aanhoudt. Congestie is zogenaamde filevorming op het net: er is te weinig elektriciteit om aan de vraag van bedrijven in het NZKG te voldoen.

Extra cru is het voorbeeld van opleider Techlands in Zaandam, schrijft Stigter. "Nota bene een cruciale opleider van technisch personeel voor de energietransitie, kan momenteel niet voorzien worden van extra netcapaciteit. Waardoor de toekomstige opleiding van reeds ingeschreven techniekstudenten op korte termijn in gevaar komt."

Een miljard aan investeringen

Andere problemen verdienen misschien nog wel meer aandacht: de Amsterdamse haven loopt door de stroomopstoppingen waarschijnlijk ruim een miljard aan investeringen mis, denkt Stigter.

En ook de CO2- en stikstofdoelen van de regio komen in gevaar, voorspelt de gedeputeerde. Zoals de geplande 55 procent CO2-vermindering in 2030. "De bedrijven die nu al te maken hebben met de congestie van het net, dragen voor bijna 70 procent bij aan de geplande CO2-reductie van het NZKG (exclusief Tata Steel)."

Extra CO2-uitstoot

Maar de elektriciteitsproblemen vormen een bottleneck voor die bedrijven. Zij kunnen om die reden niet investeren in hun verduurzamingsplannen, ziet Stigter. En daardoor gebruiken ze straks langer dan voorzien gas voor hun energiebehoefte, wat zorgt voor extra CO2-uitstoot.

"We voorzien zelfs een toename van het gasverbruik voor de tijdelijke opwek van extra elektriciteit", schrijft Stigter. "Bijvoorbeeld bij Bunge in Zaanstad wordt er tijdelijk een extra gasleiding aangelegd vanwege de congestie. Dit is niet een ontwikkeling die we graag zien, maar helaas noodzakelijk."

Stigter draagt in zijn brief aan de Kamer verschillende oplossingen aan om de elektriciteitsverdeling weer vlot te trekken, zowel op de korte als op de lange termijn.

'Maatschappelijke keuzes'

Zo zou een deel van de elektriciteits-knelpunten relatief snel verholpen kunnen worden door knelpunten in wet- en regelgeving te verhelpen.

Vanwege contractregels is het nu bijvoorbeeld niet altijd eenvoudig voor bedrijven om onverwacht niet-gebruikte energie naar anderen te laten vloeien, die het op dat moment wél nodig hebben. Dat zou moeten veranderen, denkt Stigter.  

Ook geldt nu op het stroomnetwerk: wie het eerst komt, wie het eerst maalt. Dat kan ook anders, stelt Stigter voor: het moet volgens hem gemakkelijker worden om 'maatschappelijke keuzes' te maken, zoals bijvoorbeeld voor opleider Techlands.

Nieuw hoogspanningsstation

Daarnaast vraagt de gedeputeerde aan de Tweede Kamer om geld vrij te maken voor de ontwikkeling van technologie voor elektriciteitisopslag, en moedigt hij aan om bestaande elektriciteitsnetprojecten van Tennet, waar de overheid aandeelhouder van is, te bespoedigen.

Specifiek noemt hij de plannen voor een nieuw te bouwen hoogspanningsstation tussen Beverwijk en Vijfhuizen. Dat zal volgens Tennets planning in 2031 klaar zijn, "terwijl de regio expliciet heeft aangegeven het station in 2029 nodig te hebben voor het waarmaken van haar ambities", aldus Stigter.