Uitgeest met één been in Kennemerland en één in de BUCH, maar nog altijd zelfstandig

"We zijn een klein dorp dat zich altijd zelf heeft kunnen besturen", zegt Guus Krom over 'haar' Uitgeest. En dat is iets om te koesteren, vindt zij. Krom was twintig jaar geleden de oprichter van de Uitgeester Vrije Partij, en is vorige week weer met één zetel voor de partij gekozen in de gemeenteraad.

Wat maakt Uitgeest, Uitgeest? Waarom zou het dorp niet samengaan met Heemskerk en Beverwijk aan de ene kant, of gemeente Castricum aan de andere? Er is sinds 2017 zelfs al een 'samenwerking op bestuurlijk niveau', met Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo, kortweg de BUCH.

Voor Krom was dat geen stap in de goede richting, integendeel. In het samengaan ziet zij bewijs dat Uitgeest zijn zelfstandigheid in het vervolg zoveel mogelijk moet bewaken.

Geen korte lijntjes

"Er zijn voordelen beloofd. Maar ik zie ze niet, ik weet niet eens meer welke voordelen dat zouden zijn. Wat ik wel zie is dat Uitgeest zich daardoor aan bepaalde afspraken van BUCH moet houden. We zijn al niet meer zo zelfstandig als we waren."

Dat ziet ook Marijke Twisk, secretaris van de Dorpsraad van Uitgeest. "De gewone Uitgeester is van de korte lijnen, die heeft geen zin in groot gedoe, dus hoe meer zij zelf in de hand hebben, hoe liever. Toen Uitgeest in de BUCH opging vroegen wij ons bij de Dorpsraad af: blijven de lijntjes kort?"

Nee, denkt Twisk. Zij zag afgelopen week een voorbeeld van de gevolgen van een 'logge, grootschalige organisatie'. "We hebben een bijzondere boom in de Prinses Beatrixlaan. Jaren geleden via de Universiteit van Cambridge gekregen en door een Uitgeester daar gepland."

Niet meer uit de BUCH

"De boom zou gegroeid zijn uit een ent van de boom waaronder Newton zat toen hij zijn beroemde ingeving kreeg. Maar de boom was ineens gekapt. Waarom? Op het antwoord op die vraag wacht ik nog."

Of dit incident niet zou zijn gebeurd als er geen BUCH zou bestaan, is niet zeker. Maar voor Twisk en Krom staat vast dat het opgaan in een groter geheel dit soort kwesties niet ten goede komt.

"Ik probeer zoveel mogelijk dingen te bewaken, het lukt niet altijd", is Krom realistisch. "Kijk, we kunnen niet meer uit de BUCH, daar zitten we in, en dat is gewoon een feit."

Spagaat

Maar met die samenwerking zit Uitgeest in een rare spagaat, zegt zij. "Aan de andere kant zitten we in de Veiligheidsregio Kennemerland (VRK) met onder andere Heemskerk, Beverwijk en Haarlem."

Krom: "Dat komt doordat Uitgeest nog net in het risicogebied van Schiphol en de Hoogovens ligt. En we kunnen niet uit die VRK stappen. Moeten we ook niet willen, trouwens. Het is de beste Veiligheidsregio van Nederland."

Uitgeest heeft veel zelf, dus dat maakt samenwerken niet noodzakelijk, denkt Twisk. "Met een goede verbinding met de A9 en een  goede treinverbinding hebben we een hele mooie uitvalpositie."

Bovendien ligt het dorp niet bij een almaar uitdijende stad. Zoals Weesp, dat morgen in Amsterdam opgaat. Toch komen de 'gevaren' voor de zelfstandigheid van buitenaf, voorzien zowel Krom als Twisk.

"De gemeente heeft om financieel gezond te blijven, en dus op eigen benen te kunnen staan, ook wel wat dingen afgestoten, zoals de bibliotheek en het zwembad. En dan staan er vrijwilligers op, die de schouders eronder zetten", zegt Twisk.

Om zelfstandig te blijven moet die sfeer van 'ons-kent-ons, iedereen kent elkaar en iedereen groet elkaar als we boodschappen doen', aldus Krom, wel behouden blijven. Zij ziet met lede ogen aan hoe Uitgeester jeugd nauwelijks in het dorp kan blijven wonen, terwijl mensen tot aan Den Helder zich voor de spaarzame vrije woningen kunnen inschrijven.

Uitgeesters in de Noordkop?

"Ik snap ook wel dat iedereen in Uitgeest wil komen wonen, maar andersom, willen Uitgeesters naar de kop van Noord-Holland? Echt niet. Begrijp me niet verkeerd, iedereen is welkom en dat is ook juist leuk, maar ook Uitgeesters moeten in Uitgeest kunnen blijven. En of dat zo is, is nog maar de vraag."

Twisk is het daar roerend mee eens: "Wil je trots zijn op je dorp, dan zal je ook mensen met een verbinding met de geschiedenis van het dorp moeten hebben. Anders krijg je misschien een versnippering."

En dat kan ook in de politiek gevolgen hebben, denkt zij: "De politiek is ook maar een gevolg van welke samenhang je zoekt", denkt Twisk. "Op het moment dat je je identiteit verliest, dan is een logisch gevolg dat je op een gegeven moment zaken niet meer kan prioriteren en dan is een gevolg ook dat je gemakkelijker samenwerking met anderen aangaat."