De oorlog in Oekraïne zorgt voor onrust op de aardgasmarkt. Om minder afhankelijk te zijn van Rusland wordt er nu hard gezocht naar alternatieven. We kennen inmiddels de verhalen rondom de gasvelden in Groningen, maar ook in Noord-Holland valt er nog wat te halen.
In totaal hebben we in Nederland 256 'kleine velden' waar wij gas uit winnen. Twee derde hiervan zit 'Offshore', met andere woorden: in de Noordzee. Het veld in Groningen is veruit de grootste in Nederland en wordt geschat op een inhoud van zo'n 2.800 miljard kuub.
Wat valt er nog te halen?
In Noord-Holland hebben we in totaal vijf producerende gasvelden. De grootste hiervan zit in de grond bij Middelie. Hiernaast hebben we nog twee ondergrondse gasopslagen en enkele onontwikkelde gasvelden. De details vind je op deze kaart van de TNO Geologische Dienst.
"Het is nou niet zo dat Noord-Holland ontzettend veel velden heeft en sommige velden zijn simpelweg te klein om te produceren vanwege de kosten", vertelt René Peters van TNO aan NH Nieuws. TNO is een onafhankelijke onderzoeksorganisatie, die onder andere onderzoek doet naar de gaswinning in Nederland. "Maar bij de huidige gasprijzen is inmiddels bijna alles economisch verantwoord."
"Als we nu nog jaarlijks vier miljard kuub gas uit eigen bodem kunnen halen is dat natuurlijk mooi"
TNO doet onderzoek naar hoeveel gas er nog te winnen valt in Nederland. "Op de Noordzee gaat dat om tachtig miljard kuub gas. Op land hebben we het dan over ongeveer zestig miljard kuub", licht Peters toe. In Nederland gebruiken we ongeveer zo'n veertig miljard kuub gas per jaar. Dat zou betekenen dat we nog minstens drie jaar vooruit kunnen op ons eigen gas.
"Alles is mooi meegenomen. Als we nu nog jaarlijks vier miljard kuub gas uit eigen bodem kunnen halen is dat natuurlijk mooi", aldus Peters. Nederland importeert elk jaar zo'n zes tot acht miljard kuub gas uit Rusland, dus dat zou een flinke deuk kunnen maken in onze afhankelijkheid van Russisch gas.
Boringen in Noord-Holland
Enige tijd geleden is er voor de kust van Zandvoort een boorplatform in de Noordzee verschenen. Deze is inmiddels weer weggehaald. Er liggen daar meerdere kleine gasvelden. In dit geval ging het om een gasput op ongeveer 12 kilometer uit de kust. Doel was, zo staat in de vergunning, om te onderzoeken of de gasput daar 'economisch winbare gasreserves' bevat. Mocht dat zo zijn, dan wordt de put afgesloten en wordt hij later eventueel gebruikt voor gaswinning. Afhankelijk van of de test voldoende oplevert komt het boorplatform terug.
Op 4 juni 2018 vond er een kleine aardbeving in de omgeving van Warder in Noord-Holland plaats. Seismoloog Läslo Evers van het KNMI stelt dat gaswinning daar de oorzaak van was. "In Noord-Holland kennen we geen natuurlijke bevingen", vertelt hij. De beving was weliswaar niet zo zwaar als de meeste aardbevingen in Groningen, maar het verschijnsel was wel opvallend.
Transitie of boren?
Er zit dus nog gas in Noord-Holland, maar dat betekent niet dat we dat nu zo snel mogelijk uit de grond moeten halen. Bovendien mogen er wettelijk op land geen nieuwe gasvelden ontwikkeld worden. "Dat heeft te maken met de veiligheid en de energietransitie", licht Peters toe. Op zee mag er nog wel ontwikkeld worden.
Maar moeten we wel op zoek naar nieuwe gasbronnen? "Allerlei experts zeggen dat je eerst moet kijken naar besparen", vertelt Peter Kodde van Milieudefensie aan NH Nieuws. "Dat gaat ten eerste veel sneller en levert je op de lange termijn ook meer op."
"Uiteindelijk is gas winnen CO2 uitstoten. En daar moeten we gewoon vanaf"
Volgens Kodde is het juist niet verstandig om nu meer te gaan boren in eigen land. "Allereerst zit je dan met allerlei nieuwe investeringen in gaswinning in Nederland", licht Kodde toe. Hij doelt op de situatie na de oorlog in Oekraïne, waardoor de investeringen overbodig raken. "Terwijl we juist moeten afbouwen als het om gas gaat."
Hiernaast is er sinds de aardbevingen in Groningen erg veel verzet tegen gaswinning in Nederland. "Dat heeft ervoor gezorgd dat er een hele stroomlijn aan procedures is vastgelopen op het ministerie, vanwege te weinig capaciteit om alle bezwaren te behandelen", vertelt Kodde. "Dat is echt een bottleneck." In Groningen is bovendien bewust de gaskraan dichtgedraaid vanwege het gevaar op aardbevingen, maar in de kleine velden wordt er nog maximaal gewonnen. Al is het risico op aardbevingen daar wel aanzienlijk lager vanwege het formaat van de gasvelden.
De laatste reden die Kodde geeft is misschien wel de meest voor de hand liggende. "Uiteindelijk is gas winnen CO2 uitstoten", concludeert Kodde. "En daar moeten we gewoon vanaf."
Hoe werkt gaswinning?
Diep onder de grond liggen nog planten- en dierenresten van miljoenen jaren geleden. Door druk en warmte ontstaat hieruit aardgas, naar bovenliggende lagen in de grond. Hier ontstaat dan een gasveld. Een gasveld ligt gemiddeld drie kilometer diep.
Naast Groningen kent Nederland zo'n 240 gasvelden, waarvan de helft in de Noordzee ligt. Door middel van seismiek worden de velden in kaart gebracht. Seismiek is een onderzoek naar aardlagen in de diepe ondergrond met behulp van geluidsgolven. Lijkt er een gasveld aanwezig? Dan volgt een proefboring. Wijst ook de proefboring op een gasveld, dan komt het zware geschut en wordt er een boortoren geplaatst om een put aan te leggen. Naar één gasveld worden vaak meerdere putten geboord.
Download de app
🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app via de App Store of de Google Play Store.