Haarlemse Gravenzaal vol met graven net op tijd klaar voor nieuwe gemeenteraad

De trap die nog in de Gravenzaal op de grond ligt, kan nu mooi even gebruikt worden door de burgemeester om eindelijk eens dat giftplaatje te lezen dat aan de grootste kroonluchter hangt. "Geschenk van vrouwe Marie Henriette Previnaire", leest hij voor. Het plaatje was hem nog niet eerder opgevallen. Maar nu de Gravenzaal even helemaal onder handen is genomen, valt het oog snel op dat soort kleine details.

Tekst gaat verder.

Pronkzaal

Burgemeester Jos Wienen is blij dat het stadhuis net op tijd klaar is voor de belangrijkste avond van de lokale democratie. "Dit is onze pronkzaal. Een gemeenteraadsverkiezing is belangrijk, dan gaat het over wie het bestuur de komende vier jaar is en dat wil je op de mooiste plek doen." En dat nu de graven van weleer aan de muur hangen, doet het hart van de geschiedkundige Wienen nog sneller kloppen. 

Negentien schilderijen met daarop 32 portretten van graven en gravinnen die 600 jaar lang vanuit onder andere het zogenoemde Gravensteen aan het Spaarne het graafschap Holland bestuurden, zijn in de jaren 50 van de vorige eeuw verspreid opgehangen door het stadhuis. Nu hangen ze weer op volgorde aan de sprankelend witte muren van de Gravenzaal. Mooi uitgelicht, want de panelen zijn vrij donker. 

Tekst gaat verder.

Vijf van de 32 portretten zijn van gravinnen. De burgemeester vertelt hun verhalen graag, omdat deze vrouwelijke bestuurders het niet makkelijk hadden. "Zoals gravin Ada, die werd uitgehuwelijkt aan een man die haar dan moest gaan helpen om het graafschap Holland te gaan besturen. Maar haar oom vond het maar niks dat zijn nichtje gravin zou gaan worden en begon een oorlog. Hij nam zijn nicht gevangen en vroeg aan de koning van Engeland om haar gevangen te houden. En dat was graaf Willem de Eerste."  

Damiaatjes

En laat dat nou net de graaf zijn die voor Haarlem zo belangrijk was. Hij voerde namelijk één van de kruistochten waarbij de Egyptische stad Damiate werd ingenomen. Daarover gonst de legende dat de Haarlemmers een belangrijke rol zouden hebben gespeeld bij die verovering door heldhaftig een zware ketting kapot te varen. Maar dat wordt tegengesproken. Een opgetekende getuigenis vertelt over Friezen die dit deden. Niettemin luiden nog steeds elke avond de 'damiaatjes', dat zijn de kerkklokken in de Grote of St. Bavokerk, om te herinneren aan die kruistocht. 

Ook het portret van graaf Willem II van Holland hangt weer in de Gravenzaal. Hij verleende Haarlem in 1245 stadsrechten. Maar het meest opvallende portret is toch die van De Dood.

Tekst gaat verder. 

Nederige boodschap voor bestuurders

Dit portret is het afsluitende schilderij van de serie panelen. "Het is een lichaam in ontbinding en daar zit een soort moralistische toon in", vertelt Wienen. "Of je nou rijk bent en machtig, een graaf van Holland of een keizer of je bent een heel gewoon mens, voor ons allemaal geldt: 'eens komt het eind'. En dan gaat het er om of je goed hebt geleefd, of dat je niet goed heb geleefd."

Boven de kamer van de burgemeester is ook een schedel in het houtwerk uitgesneden. Die wordt nog eens goed in de was gezet. Ook dat moet dezelfde nederige boodschap uitstralen, vertelt Wienen. En dat geldt zeker voor de bestuurders van de stad, wie dat na woensdag dan ook mogen zijn. "Wie je ook bent of wat je ook bent, uiteindelijk zijn wij allemaal sterfelijke mensen."