In Haarlem is 77 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog een start gemaakt met een groot struikelstenenproject. Over tien jaar moeten alle 733 omgekomen Haarlemse joden herdacht worden met zo'n steen voor de woning waar ze voor het laatst in vrijheid leefden. "Het verhaal houdt dan niet op in Auschwitz of Sobibor", zegt een dankbare nabestaande van de familie Goud, waarvoor maar liefst vier stenen in de Jansstraat zijn gelegd.
Over tien jaar 733 struikelstenen voor vermoorde Joden in Haarlem - NH Nieuws
Esther de Graaf-Schouten heeft haar hele familiegeschiedenis uit de doeken gedaan bij de stenen die recht onder de Grote Kerk liggen. Hier had Gabriel Goud een Koek- en Banketbakkerij. Samen met zijn vrouw Bertha, zijn dochter Truitje Sara en zijn zoon David worden ze eind augustus 1942 op transport vanaf het station Haarlem naar Westerbork gebracht. Ze kwamen alle vier niet levend terug in Haarlem.
Eén dag getrouwd
Zoon David Goud trouwt nog in Westerbork met zijn verloofde Friederieke Zilversmit. Ook voor haar is donderdagmiddag een struikelsteen gelegd bij haar laatste woonadres aan de Lange Wijngaardstraat. Haar vader Nathanni en haar moeder Minna waren de beheerders van het daar gevestigde Joods Centrum.
Schaamte
Burgemeester Jos Wienen spreekt bij deze eerste steenlegging en voelt zich beschaamd. "Schaamte over wat er onder ons kon gebeuren, wat wij half uit onmacht en half uit onbegrip ook hebben laten gebeuren." Hij is ontroerd door het verhaal van het verloofde stel Friederieke en David. "Ze zijn daar in Westerbork één dag geweest en ze zijn daar met elkaar getrouwd. Als man en vrouw werden ze de volgende dag op transport gezet naar Auschwitz."
"Dat je elkaar probeert vast te pakken op zo'n moment misschien", denkt directe familielid Judith Zilversmit van Friederieke. "Dat ze hoop hebben gehad", zegt nabestaande Esther van David Goud. "En dat ze dachten nog een toekomst te hebben en dat ze het daarom gedaan hebben, hoop ik."
Alle 733 verhalen van de omgekomen Joodse Haarlemmers worden nauwkeurig onderzocht door Stichting Struikelstenen Haarlem. Het is de bedoeling dat elk jaar 75 struikelstenen worden gelegd.
Bij deze eerste legging zijn ook struikelstenen geplaatst voor opperrabbijn Philip Frank en zijn vrouw Bertha op het Ripperdapark, voor de familie Calff/Zwartser op de Kinderhuissingel en voor het echtpaar Jacobs en hun jongste zoon bij hun woning in de Pijntorenstraat. Hierover maakte NH Nieuws/Haarlem105 de volgende reportage:
Struikelstenen voor familie Jacobs in Haarlem - NH Nieuws
Dit is een bericht van de gemeenschappelijke nieuwsredactie
Meer nieuws uit Haarlem e.o.?
💬 Blijf op de hoogte via onze Facebookgroep Nieuws uit Haarlem en omgeving. Reageer, discussieer en deel jouw nieuws.
📰 Volg de laatste berichtgeving altijd via NHNieuws.nl/Haarlem.
🔔 Download de app en krijg een melding bij belangrijk nieuws uit jouw buurt
📧 Stuur ons jouw tips op [email protected]
✏️ Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]