Ga naar Content

Meerderheid Noord-Hollanders: te veel taken voor gemeenten, uitvoering blijft achter

Het merendeel van de Noord-Hollanders vindt dat hun gemeente te veel taken heeft gekregen, waardoor niet alles goed kan worden uitgevoerd. Dat blijkt uit onderzoek van Kieskompas in opdracht van NH Nieuws. Samen met Mirjam de Klerk, senior wetenschappelijk medewerker bij het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), blikken wij terug op de afgelopen 7 jaar van decentralisatie. Wat ging er goed en wat kan er beter?

Foto: Adobe Stock

Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor drie vormen van zorg en ondersteuning. Zo dragen zij sinds 2015 de verantwoordelijkheid voor alle vormen van jeugdhulp en de uitvoering van de kinderbeschermingsmaatregel en de jeugdreclassering. Ook taken op het gebied van de maatschappelijke ondersteuning zijn bij gemeenten komen te liggen.

Denk bijvoorbeeld aan het regelen van dagbesteding, begeleiding en daarmee samenhangende zorg voor inwoners met als doel om mensen zo lang mogelijk thuis te laten wonen. (Arbeids)participatie voor mensen met een arbeidsbeperking behoort sinds 2015 eveneens tot het takenpakket van gemeenten. Zij moeten ervoor zorgen dat zoveel mogelijk mensen aan het werk gaan.

Uitvoering taken blijft achter

Circa 70 procent van de Noord-Hollanders vindt dat hun gemeente te veel taken heeft gekregen, waardoor niet alles goed kan worden uitgevoerd, zo blijkt uit onderzoek van Kieskompas in opdracht van NH Nieuws. 

Mirjam de Klerk, senior wetenschappelijk medewerker bij het SCP, doet onderzoek naar de huidige stand van zaken rondom decentralisatie. Volgens haar worden mensen met minder zware hulpvragen over het algemeen goed geholpen, maar valt er nog wel wat te halen als het gaat om mensen met zwaardere hulpvragen. De kwesties zijn vaak veel ingewikkelder en duurder, bijvoorbeeld ten aanzien van de zorg voor jongeren met complexe problemen. Daar zijn enorme wachtlijsten.

Lees ook

Ook de arbeidsparticipatie van mensen met een beperking is volgens de deskundige nauwelijks toegenomen. Voor mensen die het recht op toegang tot de sociale werkvoorzieningen verloren, daalde de kans op werk zelfs. En hoewel voor een bepaalde groep de baankans wel steeg, ging het hier vaak om tijdelijk werk waardoor de inkomenspositie alsnog verslechterde, vertelt De Klerk. Voor een grote groep bijstandsgerechtigden, is de kans op werk onveranderd. 

Complex en onbekend

Het sociaal systeem blijkt (nog steeds) een complex systeem: mensen weten niet of ze bijvoorbeeld bij de gemeente of bij de zorgverzekeraar moeten aankloppen. Dat blijkt ook uit de meest recente SCP-publicatie. Volgens De Klerk weten velen niet eens dat ze een beroep op ondersteuning kunnen doen. En hoewel de meeste gemeenten, zoals Zaanstad en Velsen, een sociaal wijkteam hebben die kunnen helpen om sneller ondersteuning te krijgen, weet lang niet iedereen die teams te vinden.

Het belangrijkste is volgens De Klerk dat ondersteuning toegankelijk is voor mensen die dat nodig hebben en dat het duidelijk is wie waar verantwoordelijk voor is. Gemeenten moeten bovendien voldoende geld hebben om de zorg en ondersteuning te kunnen bieden die daar, voor hun inwoners, nodig is.

Voor bovengenoemde kwesties is volgens de deskundige ook een belangrijke rol voor het Rijk weggelegd. "Als gemeenten de regie hebben, dan is het belangrijk dat ze ook de vrijheid hebben om het beleid aan te passen aan de lokale omstandigheden", aldus De Klerk.

Lees ook

"Deze gegevens zijn gebaseerd op online onderzoek van het onderzoeksinstituut Kieskompas. Het onderzoek is een representatieve steekproef onder 6795 inwoners van Noord-Holland tussen 5 januari 2022 en 13 januari 2022. Afwijkingen tussen de samenstellingen van de steekproef en de samenstelling in Noord-Holland zijn op de kenmerken leeftijd, geslacht, opleiding, etniciteit en stemgedrag bij de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen door middel van een weging gecorrigeerd."

Bekijk hier de volledige verantwoording van Kieskompas.