90.000 Amsterdamse expats mogen stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen: "Ik had geen idee"

"Absoluut niet. Dat wist ik niet", antwoord een Hongaarse student op de vraag of ze weet dat ze stemrecht heeft voor de gemeenteraadsverkiezingen. "Dit is de eerste keer dat ik dit hoor", beaamt een vriendin. Wie uit de Europese Unie komt of langer dan vijf jaar in Nederland heeft gewoond, mag een stem uitbrengen. 

Hoewel het om bijna honderdduizend expats gaat, weten veel van hen dit niet. "Deze groep heeft over het algemeen weinig kennis van, of interesse in, de lokale Amsterdamse politiek. Bovendien is er weinig informatie over Amsterdamse politiek in het Engels beschikbaar", verklaart Floris Vermeulen, universitair hoofddocent politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. "Maar onderzoek laat zien dat ze in principe veel interesse hebben in politiek en maatschappelijke onderwerpen, en dus best bereid zijn om politiek actief te zijn."

Onderzoeken

Attila Bongiovanni weet hoe lastig het kan zijn om jezelf te informeren over de verkiezingen. Hij komt uit Italië, maar woont en werkt al zes jaar in de stad en is de bedenker van Amsterdam International Community, een groep voor expats. Bij de vorige verkiezingen heeft hij niet gestemd, maar dit jaar is hij van plan dat wel te doen. Informatie vinden over de partijen is volgens hem niet makkelijk: "Ik heb het een beetje opgezocht. Ik heb een paar websites gevonden met advies en waar elke partij ongeveer voor staat. Maar er is niet veel informatie, het zou fijn zijn als er meer was."

Ook Mika Haapsari, die twee jaar geleden vanuit Finland naar Amsterdam is verhuisd, is van plan om te gaan stemmen. Ook hij heeft een goede tactiek om zichzelf te informeren over de verkiezingen: "Dat wordt veel Google Translate gebruiken. Erachter komen waar de partijen voor staan."

"Vier jaar geleden hadden we deze discussie ook al, toen was het voor het eerst dat die groep echt gezien werd door de politieke partij als een mogelijk interessante groep om te trekken. Nu zie je de discussie terugkomen, maar ik zie nog niet zo veel informatie in het Engels. Ik zie behoorlijk veel terughoudendheid nog steeds."

Toch lijkt daar verandering in te komen. Zo heeft GroenLinks hun verkiezingsprogramma naar het Engels vertaald, voert D66 ook een speciale campagne gericht op expats, en zijn er Pro-Europese nieuwkomers zoals Volt. Het verbaast Vermeulen dan ook niet dat specifiek deze partijen nu hun pijlen richten op expats. "We zien ook onder deze groep zelf, uit het weinige onderzoek dat we over ze hebben, dat deze groep geïnteresseerd is in diversiteit, de Europese Unie, discriminatie en de huizenmarkt. Dat zijn thema's die ze belangrijk vinden."

Competitie

Vermeulen denkt ook dat de aandacht voor expats komt door de komst van Volt, die met een pan-Europese identiteit veel internationale stemmers van GroenLinks en D66 wegkaapt. "Het voelt een beetje als competitie, dus ze gaan harder hun best doen." 

Toch is de opkomst naar verwachting laag: Vermeulen verwacht dat rond de 25-30 procent van de stemgerechtigde expats ook daadwerkelijk naar de stembus zal gaan. Dat is toch nog goed voor ongeveer vier zetels in de gemeenteraad als er een algemene opkomst is van vijftig procent. "Een groot deel zal thuisblijven, maar er zal een steeds grotere groep zijn die wel interesse heeft en die hier ook gewoon (soms al lang) woont. En die ook belang heeft om lokaal politiek actief te zijn."

"We zijn bewoners. Als we stemmen kunnen we meebepalen", vindt de Italiaanse Attila. Hij is nog niet zeker naar wie zijn stem gaat op 16 maart. "Ik twijfel tussen GroenLinks en D66, maar het wordt waarschijnlijk GroenLinks. En D66 is meer een middenpartij, minder links. Wel pro-Europa en dat vind ik wel fijn."