De gevaccineerde Anna Kostelijk (29) uit Alkmaar raakt tijdens een vakantie in IJsland opnieuw besmet met het coronavirus. Na zeven dagen quarantaine ontvangt zij van de IJslandse autoriteiten een herstelcertificaat. Maar in Nederland blijkt dat bewijs helemaal niet geldig te zijn. "Het is zo krom. Als ik als besmette gevaccineerde met mijn groene vinkje naar huis was gevlogen, had ik na een PCR-test in Nederland wél een herstelbewijs gekregen."
Begin januari vliegt Anna samen met een vriendin naar IJsland. Na enkele dagen voelen de twee zich niet goed en besluiten een coronatest te laten doen. De uitslag blijkt voor beiden positief. "Toen zijn we natuurlijk direct een week in quarantaine gegaan."
Na zeven dagen doen de vriendinnen opnieuw een test en blijken coronavrij te zijn. Van de IJslandse autoriteiten krijgen ze een certificaat mee, dat bewijst dat ze na besmetting zijn geïsoleerd en hersteld.
Nadat ze terugvliegt naar Nederland, vraagt Anna via de GGD een herstelbewijs aan met het in IJsland verkregen certificaat. Via de GGD komt Anna echter tot de ontdekking dat het certificaat in Nederland niets waard is. "Wij mogen en kunnen geen herstelbewijs afgeven na een positieve test uit een ander land", reageert GGD-woordvoerder Ewa Walters.
In quarantaine
Anna en haar vriendin huren een appartement via Airbnb van een vrouw, die hen bij aankomst vriendelijk verwelkomt. Als ze haar na de testuitslag eerlijk vertellen dat ze corona hebben en in isolatie moeten, verdwijnt die hartelijkheid onmiddellijk. "Ze pestte ons gewoon weg. We mochten niet naar buiten, dus vroegen we haar om wc-papier, maar dat wilde ze ons niet geven. Ook was de verwarming ineens 'kapot' en deed de jacuzzi het niet meer."
Daarom besluiten de twee maar naar een isolatiehotel te vertrekken. "We mochten onze hotelkamer niet verlaten, als we toch op de gang waren moest je een mondkapje dragen. Drie keer per dag stond er een bordje met klef en koud eten voor de deur. We keken uit op het vliegveld en zagen - het was bijna poëtisch - dagelijks vliegtuigen opstijgen en landen. Je zit echt opgesloten en dat is best traumatisch."
Ook bij het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) en het ministerie van Buitenlandse Zaken krijgt Anna nul op het rekest. "Helaas is het niet mogelijk om een herstelbewijs te genereren na een positieve PCR-test in het buitenland. De Europese verordening bepaalt dat het land waar de test is afgenomen, een herstelbewijs moet afgeven. U kunt dit beter vragen aan de IJslandse autoriteiten. Hopelijk hebben zij wel mogelijkheden voor u."
Maar daar wordt ze weer naar Nederland terugverwezen. "Wij kunnen niet handmatig QR-codes creëren, onze systemen kunnen alleen herstelbewijzen genereren voor IJslandse inwoners. Het verkregen certificaat bevestigt uw besmetting en herstel voor de Nederlandse autoriteiten."
Wat blijkt: een buitenlands herstelbewijs is alleen geldig om terug naar huis te kunnen vliegen, verklaart woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Thomas Breedveld: "Om de nationale volksgezondheid te beschermen zijn er afspraken gemaakt over wanneer certificaten als geldig worden beschouwd. Wanneer een positieve test niet op de juiste wijze is vastgesteld of te lang geleden heeft plaatsgevonden, wordt dit niet geaccepteerd als geldig certificaat om te reizen."
Waarom is een buitenlands herstelcertificaat wel betrouwbaar genoeg om na isolatie en herstel op vakantie terug te mogen vliegen, maar niet om een herstelbewijs te genereren? En wat is het verschil tussen een Nederlandse PCR-test en een in het buitenland afgenomen test?
Op die vragen wordt door zowel het RIVM als het ministerie van VWS geen antwoord gegeven. "De PCR-test uit IJsland accepteren ze niet, maar die test werkt toch in elk land hetzelfde? Als ik uit IJsland zou komen, was er nu geen probleem geweest. Niemand snapt het systeem en ook niemand lijkt te weten wie over dit systeem gaat. Zorg ervoor dat de testen ook internationaal geldig zijn", reageert Anna.
Dubbel pech
Ze voelt zich naar eigen zeggen enorm in de steek gelaten. Het is bovendien niet de eerste keer dat ze een herstelbewijs misloopt.
Nadat Anna in november het coronavirus opliep, werd ze willekeurig bij de GGD in de antigeentest-rij geplaatst en had ze er zonder PCR-test evenmin recht op. "Ik ben twee keer gevaccineerd en heb alles gedaan wat de overheid vraagt, maar ik krijg niet wat mij is beloofd. Ik wil zo snel mogelijk mijn herstelbewijs. Helemaal omdat deze straks mogelijk na negen maanden niet meer geldig is."
Geen booster
Ook voor een booster komt ze voorlopig niet in aanmerking, maar tegen die derde prik zegt ze inmiddels pertinent nee."Ik ben niet voor of tegen vaccinatie, maar ik ben jong dus ik heb de eerdere prikken enkel genomen om anderen te beschermen. Nu blijkt dat het vaccin helemaal niet goed werkt tegen besmettingsoverdracht én dat ik mijn vrijheid om te reizen niet terugkrijg."
Anna hoopt dat er zo snel mogelijk op internationaal niveau een eenduidig reisbeleid wordt ingevoerd. Een praktisch onuitvoerbare opgave, legt Thomas Breedveld van het ministerie van VWS uit:
"Een beleid op internationaal of Europees niveau is zeer wenselijk, maar erg complex. Alleen al binnen de Europese Unie bestaan verschillende afspraken omtrent het beleid. Bij de herziening van de verordening, die vermoedelijk tussen maart en mei plaats zal gaan vinden, zal het kabinet zich ervoor inzetten om eventuele problemen, waar nu tegen aangelopen wordt, recht te trekken."