Een kleine landschildpad als huisdier in 17e eeuw: bijzondere ontdekking in Enkhuizen

Het dier is het oudste voorbeeld van een schildpad als huisdier in Nederland. De Noord-Amerikaanse doosschildpad is in de 17e eeuw door een handelsschip meegenomen vanuit Amerika. 

In de havenslib van de oude beschoeiing van de haven, die eind 16e eeuw is gegraven en daarna in 1880 is gedempt, is de schildpad gevonden. 

Initialen en een gaatje

Al snel werd duidelijk dat het niet om een schildpad ging die daar vrij in de natuur leefde, omdat op zijn buikschild twee initialen, de P en D, staan gekrast. En bovenop zijn schild is een wit kruis te zien en in zijn rugschild zit een gaatje. 

Artikel gaat verder onder de foto.

Eerst werd gedacht dat het schildpad als een soort verzamelobject in Enkhuizen terecht was gekomen. Omdat op schilderijen uit die tijd te zien is dat de schilden van schildpadden vaak werden meegenomen door zeelieden, als een soort van exotisch object. Het gaatje werd gezien als ophanggat. 

Echter ontdekte een restauratieatelier in Heerlen dat het reptiel heeft geleefd in Enkhuizen, want er werd een skelet van de schildpad in de schild gevonden. 

Lange zeereis

De doosschildpad komt uit Amerika en is mogelijk met een schip van de West-Indische Compagnie naar Enkhuizen gekomen. Zo'n lange zeereis zou een schildpad volgens Archeologie West-Friesland prima overleven. De doosschildpad eet divers dierlijk en plantaardig voedsel en houdt een winterslaap, en heeft in die periode weinig verzorging nodig. 

Huisdieren in de 17de eeuw

Het hebben van huisdieren was nog niet een gewoonte in de 17e eeuw. Dieren werden alleen gehouden als ze een functie vervulden voor de eigenaar. Wel is bekend dat exotische dieren, zoals dus een schildpad, als levende rariteit werden gehouden, laat Archeologie West-Friesland weten. 

De initialen op het buikschild was in de 18e en 19e eeuw in Amerika een bekend fenomeen bij levende schildpadden. Ook het aanbrengen van een gat in het schild is bekend, dat was om de reptielen aan een touwtje of ketting vast te leggen. Maar met de vondst van deze schildpad toont aan dat inkrassen van initialen en vastleggen van het dier middels een touw of ketting in de 17de eeuw al bestond.

Van welke Enkhuizer zeeman het dier was en hoe het precies in de voormalige zeehaven is gekomen, is nog niet bekend.