Terug naar barre winters van vroeger: Enkhuizer verhalen in expositie vervat

De expositie Winterkoorts gaat naast alle winterpret ook over de barre omstandigheden van vroeger. Toen de vissers moesten 'botkloppen' in de kou voor een handjevol vis uit de Zuiderzee. Maar ook de confrontatie met ons veranderde klimaat. Want waar het rond het jaar 1700 nog gemiddeld anderhalve graad onder nul bleef, is dat in de huidige winters zo'n 4,4 graden boven nul. Elke zaal heeft een eigen thema: van winterkleding, winterpret, schaatsen tot natuurgeweld. 

Wie naar de vroegere ijspret vraagt, krijgt al snel de wonderlijkste verhalen boven. Merkte ook Maja Berkhout, projectleider van de expositie. Na een oproep van het Zuiderzeemuseum aan inwoners om hun winterse verhalen te delen, kwamen er zo'n 150 verhalen uit de regio binnen. 

Tekst gaat verder onder de reportage:

Voormalig brandweercommandant Willem Bloemendaal zal nieuwjaarsdag van 1979 nooit vergeten. Hij zit thuis met zijn pasgeboren dochter en een flinke tandontsteking, als zijn pieper gaat: er zou een kind zijn verdronken zijn aan de Harlingersteiger in Enkhuizen.

"De hele middag hebben we met de duikers gedoken. Tussendoor probeerden we op te warmen in de auto omdat het zo ijzig koud was. Teleurgesteld gingen we terug naar de kazerne einde van de dag, zonder kind", vertelt Bloemendaal. 

Toch geschiedt er een wonder: als een betrokkene de kazerne binnenloopt met goed nieuws. Het kind was zelf uit het wak geklommen en naar opa en oma in de Oosterhaven toegesneld. 

'IJsdiktemeter'

Niet alleen het winterleed, maar ook de schaatspret heeft een podium gekregen. Zo pronkt  de uitvinding van ijsmeester Jan Schilder in de expositie: de ijsdiktemeter. Een bedenksel die tijdens de schaatstocht van Enkhuizen-Lelystad in 1997 voor het eerst het levenslicht zag. Dertig kilometer ijs moest op dikte gecontroleerd worden. 

Schilder: "Twee dagen zijn we bezig geweest, het ijs was toen gemiddeld 25 cm dik." Tegen een radioverslaggever meldt hij vol trots dat de tocht door kan gaan. "Toen werd ik opgebeld door de burgemeester van Enkhuizen, hoe ik het in mijn hoofd haalde om dat te zeggen!" De burgemeester van Lelystad had het namelijk verboden, want er zou een groot ijswak langs de kust liggen. "Dat was volgens ons helemaal geen probleem, want we hadden de route nauwkeurig afgezet. Maar toch, was het einde toertocht."

Of we dit soort barre winters in de toekomst alleen nog in het museum kunnen beleven? Daar hoopt Schilder niet op. "Je hoopt altijd vurig om te kunnen schaatsen."

De expositie in het Zuiderzeemuseum is in ieder geval nog de hele winter te bezoeken.