Kritiek op coronapas en aanhoudende zorgdruk: "Gevaccineerden wanen zich zonder risico"

Menno de Jong is viroloog in het VUmc in Amsterdam en lid van het OMT. Hij waarschuwt dat ook volledig gevaccineerden anderen kunnen besmetten. "Afgelopen tijd leert dat gevaccineerden zich zonder risico wanen en zich niet laten testen bij klachten, maar gevaccineerden kunnen zeker nog besmet raken en ook het virus overbrengen."

Een nadeel van het vaccin is dat de bescherming na drie maanden begint af te nemen, verklaart de viroloog. Ziekenhuizen zien het aantal gevaccineerde coronapatiënten toenemen. "We zien inderdaad een beperkte en dalende effectiviteit van het vaccin, vooral onder ouderen is dit een probleem."

Geen bestrijdingsmiddel

De Jong verwacht daarom niet dat uitsluiting van ongevaccineerden het aantal ziekenhuisopnames zal terugdringen. "Het coronatoegangsbewijs is geen bestrijdingsmiddel. Jongeren en dertigers zonder onderliggende problematiek hebben relatief weinig risico om in het ziekenhuis te belanden. Het effect van 2G ten opzichte van 3G zal daarom beperkt zijn op bijvoorbeeld onderwijsinstellingen."

Net als vorig jaar belanden vooral ouderen en andere kwetsbare groepen in het ziekenhuis, met bijna altijd onderliggende aandoeningen als obesitas, hart- of longproblemen en diabetes. "Het profiel van ongevaccineerden is in principe vergelijkbaar met de opgenomen patiënten tijdens de eerste golven van de pandemie, toen nog niemand gevaccineerd was."

De viroloog vindt dat de 2G-discussie vooral afleidend werkt: "We moeten ons aan de basismaatregelen houden. De anderhalvemeterregel, thuiswerken, testen bij klachten en goede luchtventilatie zijn echte bestrijdingsmaatregelen. We zien nu al anderhalf jaar dat deze maatregelen het meeste effect hebben op transmissie van het virus en ziekenhuisopnames."

Boosten

Net als met de griep moeten we uiteindelijk accepteren dat er ieder jaar een aantal mensen in bepaalde risicogroepen - ondanks vaccinatie - ernstig ziek zullen worden of overlijden, zegt De Jong. "Dit virus krijgen we niet de wereld uit. Het zal blijven circuleren, net als andere luchtwegvirussen die we jaarlijks tegenkomen in de winter. We accepteren al decennia dat mensen tijdens seizoensepidemieën op de ic belanden en overlijden. Vaccins werken niet 100 procent."

Teruggaan naar de basismaatregelen en het vaccineren van vooral kwetsbaren en ouderen zijn volgens de viroloog de meest effectieve maatregelen om zo snel mogelijk uit deze pandemie te komen. "Het aantal ziekenhuisopnames en sterfgevallen bij risicogroepen nam echt af na vaccinatie, dus die kwetsbare populatie moet zo snel mogelijk een vaccin of booster krijgen voor een betere bescherming."

Als het 2G-wetsvoorstel door de Tweede Kamer wordt goedgekeurd, moeten onderwijsinstellingen online lessen verzorgen voor ongevaccineerde studenten. "Iets wat de kwaliteit van onderwijs niet ten goede komt", voorspelt Ronald Meester, hoogleraar wiskunde aan de VU.

"Duizenden studenten gaan controleren op een toegangsbewijs is niet te doen", stelt de hoogleraar. "Het wordt zo erg moeilijk om onderwijs te geven en te volgen. Dan moeten we overgaan tot een onderwijsvorm op afstand en die ontwikkeling bevindt zich nog volledig in de beginfase."

De maatregelen hebben mentaal gezien een enorme impact op de studenten, vertelt Meester vanuit zijn ervaring als lesgevend docent. "Ongevaccineerde studenten voelen zich niet meer welkom in het onderwijs. Dat gevoel ontstond ook al toen de VU hen met klem verzocht zich te laten vaccineren."

Polarisatie

Hij verwacht dat de 2G-wet de samenleving voornamelijk verder zal verdelen. "We moeten geen onderscheid gaan maken in wie wel en niet welkom is. De situatie leidt nu al tot grote maatschappelijke frictie in allerlei sociale verbanden, niet alleen onder studenten en docenten maar ook bij familie, vrienden en in kerkgemeenschappen. Hugo de Jonge zegt dat dit mensen bij elkaar zal brengen, maar dat is per definitie niet waar. Een gotspe."

Volgens de hoogleraar hebben de basismaatregelen het grootste effect aangetoond. "Als we kijken naar de afgelopen periode hebben systemen als 3G en 2G erg weinig effect gehad, omdat gevaccineerden zonder test naar binnen mogen en anderen besmetten. Het is een schijnveiligheid. In grote lijnen lijken de basismaatregelen het meest effectief en ook uitvoerbaar."

Solita Groen-Bruschke is fractievoorzitter van GroenLinks in de gemeente Bergen en houdt de coronadebatten nauwlettend in de gaten. Vanuit haar positie als lokale politicus ziet ze de maatschappelijke discussie in regio Alkmaar toenemen.

Ze hekelt de huidige strategie van de overheid. "Er is dit jaar geen extra geld beschikbaar gesteld voor de zorg, dus we zijn geen stap verder gekomen. Inmiddels zitten we al bijna twee jaar in deze situatie, waar het demissionair kabinet steeds weer door lijkt te zijn overvallen."

Meer zorgcapaciteit

Jarenlange bezuinigingen hebben de zorg volledig uitgehold, verzucht Groen-Bruschke. "Er is al jaren een tekort aan bedden en personeel. Nu krijg je er zo’n ziekte overheen en dan zie je: die marktwerking werkt niet. Hoe moet dat bij het volgende griepseizoen of bij een nieuwe pandemie?"

Om uitstel van operaties en zorg in ziekenhuizen te voorkomen, pleit de fractievoorzitter voor het renoveren van leegstaande ziekenhuizen, zoals het MC Slotervaart in Amsterdam.

Betere arbeidsvoorwaarden en een hoger salaris moeten het werk bovendien weer aantrekkelijk maken, voor nieuw én oud zorgpersoneel. "Er is momenteel oversterfte in alle leeftijdsgroepen. Ernstig zieke mensen moeten wachten op hun behandeling omdat er geen bedden zijn. Dit is een ramp voor de algehele volksgezondheid. We moeten echt meer handen aan het bed hebben, want iedereen heeft recht op zorg."