Ga naar Content

Gerelateerde videos

De verdwenen stad: Stenen lichtmasten herinneren aan roemrijk voetbalverleden Mosveld

In het programma De verdwenen stad gaan we iedere keer naar een andere plek in Amsterdam om te kijken hoe die in de loop der tijd is veranderd. Deze keer is dat het Mosveld in Amsterdam-Noord. Tegenwoordig een plein met winkelcentrum, maar ooit speelde hier de beroemde voetbalclub De Volewijckers.

Hassie van Wijk in het groenwit van De Volewijckers - Foto: eigen foto

Ajax is nu met afstand de belangrijkste voetbalclub van Amsterdam, maar dat was niet altijd zo. Ooit speelden er meerdere Amsterdamse voetbalclubs op het hoogste niveau: je had DWS, maar ook Blauw Wit en De Volewijckers. De profafdelingen van die clubs zouden het later nog eens samen proberen onder naam FC Amsterdam.

Mosveld

De Volewijckers speelden van 1926 tot 1964 op het Mosveld. Het stadion lag in een volksbuurt tussen de huizen. Hassie van Wijk was een van de bekende voetballers uit de tijd dat De Volewijckers hier eredivisie speelden. "Ik was een vrij aardige technische voetballer", zegt Van Wijk. "Ik ben twee keer wissel geweest bij het Nederlandse elftal, dus dan moet je wel iets kunnen." Van Wijk kwam uit de Jordaan en was geen volksjongen uit de buurt. "Maar ik werd wel geaccepteerd. Dat kwam omdat ze zagen dat ik aardig kon voetballen."

Stenen lichtmasten

Als je nu op het Mosveld komt, zie je niets meer van het oude stadion terug. Toch heeft de architect van de nieuwbouw weldegelijk rekening gehouden met de roemrijke historie van deze plek. "Het is wel grappig gedaan, bijna niemand die het weet", zegt sporthistoricus Jurryt van de Vooren. "Als daar naar boven kijkt zie je van die uitstulpingen aan de gebouwen met cirkels en ovalen erin, dat verwijst eigenlijk naar de lichtmasten van het stadion. Het is een bewuste verwijzing naar het roemrijke voetbalverleden hier."

Stenen lichtmasten op het Mosveld - Foto: Robert Jan de Boer

Stadion

"Er zijn weinig stadions die zo middenin de wijk waren gebouwd dat je om het veld allemaal bebouwing had", legt Van de Vooren uit. "Als je thuis was, kon je wedstrijd meemaken. De omgeving was nog eens een stadion erbij." Veel mensen konden zo gratis van de wedstrijd genieten. Daar kwam bij dat ook veel toeschouwers in het stadion voor niks naar binnenslopen.

Oud-speler Hassie van Wijk: "Ik schat dat van de tien mensen op de tribunes er maar eentje betaald had, want iedereen kende elkaar. Ik denk ook dat De Volewijckers failliet is gegaan aan zijn eigen supporters. Want we hebben wedstrijden gespeeld dat er geen mens meer op de tribune kon."

Oorlogskampioen

Het hoogtepunt van De Volewijckers was gek genoeg in het seizoen 1943-44. De districtkampioenen speelden een competitie tegen elkaar om uit te maken wie het beste van het land was.

Vanwege bombardementen in de omgeving van het stadion waren De Volewijckers voor hun thuiswedstrijden uitgeweken naar dat van Ajax. De belangrijke wedstrijd tegen Heerenveen, met Abe Lenstra in de gelederen, moest worden gestaakt vanwege een luchtalarm. Dit duel, en ook de latere wedstrijden, werden nu in het Olympisch Stadion gespeeld. Dat had als voordeel dat er meer mensen bij konden zijn. De wedstrijd tegen VUC bracht uiteindelijk het kampioenschap. Na afloop was er echter een probleempje: omdat de elektriciteit  was uitgevallen reden er geen trams meer.

"Onder de toeschouwers waren honderden onderduikers. Die waagden hun leven om De Volewijckers kampioen te zien worden"

jurryt van de vooren, sporthistoricus
Van de Vooren: "Iedereen moest lopen van het Olympisch Stadion richting het Leidseplein naar de pont en dan naar het Mosveld. Het was een lange wandeling, maar een gigantisch feest. Een spontaan volksfeest, misschien wel het laatste feest dat de Amsterdammers hebben gevierd in de oorlog. Opmerkelijk was dat onder de toeschouwers honderden onderduikers zaten. Die hadden hun leven gewaagd om De Volewijckers kampioen te zien worden."

IJ-tunnel

Jaren na de oorlog, in de jaren '60, werden De Volewijckers volgens Van de Vooren letterlijk weggerukt uit de wijk. "Niet omdat ze dat zelf wilden, maar omdat de gemeente een verbinding ging maken tussen Amsterdam-Centrum en Amsterdam-Noord en Zaandam. Dat werd de IJ-tunnel en die kwam bij het Mosveld zo'n beetje naar boven."

Het was al niet leuk om te moeten vertrekken, maar ze moesten hun terrein ook nog eens schoon opleveren. Ze werden gedwongen om zelf alles kapot te maken. Alles is handmatig met de grond gelijk gemaakt.

Van de Vooren: "Dat is ook wel tekenend hoe de Nederlandse overheid tijdens de wederopbouw omging met sport en recreatie. Wederopbouw is eigenlijk een ander woord voor betonwoestijn. Overal werd beton gestort: nieuwe huizen, nieuwe wegen. Maar met groen en recreatie werd geen rekening gehouden. Dat werd letterlijk verzwolgen door de oprukkende betonwoestijn. En dan is dit het gevolg", zegt hij rondkijkend over het Mosveld.

Meer aflevering zien van De verdwenen stad? Kijk dan hier.

Download de app

🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app via de App Store of de Google Play Store.