Dood in Amstelveen: "Eenmaal begraven op Zorgvlied, dan blijf je daar"

1. Zorgvlied bestaat 151 jaar

De begraafplaats werd op 1 november 1870 in gebruik genomen. Dus bestaat Zorgvlied op 1 november 151 jaar. Het 150-jarig bestaan van de begraafplaats kon vorig jaar niet gevierd worden door corona. Wel werd er ter gelegenheid van dit bijzondere jubileum een boek uitgegeven en een digitale rondleiding georganiseerd. 

2. Amstelveen of Amsterdam?

Zorgvlied ligt eigenlijk in Amsterdam. Tijdens de gemeentelijke herindeling van 1896 is Nieuwer-Amstel, wat in 1964 Amstelveen ging heten, geannexeerd door Amsterdam. Daardoor kwam de begraafplaats binnen de grenzen van Amsterdam te liggen. Toch is het altijd eigendom gebleven van Amstelveen. En dat is het nu nog steeds.

3. Eenmaal begraven op Zorgvlied, dan blijf je daar

Als je eenmaal bent begraven op Zorgvlied, dan blijf je daar. De wettelijke grafrusttermijn is 10 jaar, maar graven worden ook voor langere tijd ‘afgekocht’. Meestal voor 20 jaar, maar soms ook voor langer. Vroeger werden graven ook eeuwigdurend uitgegeven, maar dat is in juridische zin niet meer mogelijk. Wat wel kan op Zorgvlied is de grafrechten tot in de eeuwigheid verlengen, met steeds 10 jaar.

Als de termijn verstreken is kunnen de grafrechten verlengd worden door de rechthebbende of kan het graf opgezegd worden. Wanneer het graf opgezegd wordt, dan wordt het geruimd en komt de plek vrij. Alles van de overledene is dan vergaan, behalve de botten. Bij het ruimen van een graf worden deze stoffelijke resten heel secuur verzameld en in een verzamelgraf herbegraven, dat zich langs de randen van Zorgvlied bevindt. Er is dan geen herdenkingsplek op naam meer, maar de overledenen zijn nog wel op Zorgvlied begraven. Eenmaal op Zorgvlied begraven, dan blijft je daar.

4. Broodje Aap

Doordat de naast Zorgvlied gelegen Boerenwetering is ingericht als waterberging, compleet met sluisje, kan de grondwaterstand veranderen. Volgens de Wet op de Lijkbezorging mag maximaal drie diep (dus 3 kisten boven elkaar) begraven worden. In water mag namelijk niet begraven worden, omdat het verteringproces dan niet goed verloopt. Op Zorgvlied wordt een graf maar voor maximaal twee diep uitgegeven, ook omdat er minder belangstelling is voor het bijzetten van familieleden in een bestaand graf, dat vroeger vaker gebeurde.

Maar het verhaal gaat rond dat de hoge waterstand gekomen zou zijn door aan bouw van de Zuidas. “Waar dat verhaal vandaan komt, weet ik echt niet”, zegt Heleen Smits, manager bij Zorgvlied. “Ik heb het in de twee jaar dat ik hier werk al tien keer gehoord.” Een broodje aap-verhaal dus. 

5. Steeds meer cremeren in plaats van begraven

Sinds 2016 heeft Zorgvlied een crematorion, waar nabestaanden de overledene kunnen begeleiden tot het allerlaatste moment, het inbrengen van de kist in de oven. Het gebouw

Sinds 2016 heeft Zorgvlied een Crematorion, waar nabestaanden de overledene kunnen begeleiden tot het allerlaatste moment, het inbrengen van de kist in de oven. Het vrijstaande gebouw heeft de vorm van een tipi, met een pijp van 16 meter. Bijzonder is dat je er vanuit een van de aula’s naartoe loopt, tussen het groen en de bomen.

In de afgelopen jaren is cremeren steeds populairder geworden. De verhoudingen op Zorgvlied zijn ongeveer 25 procent begraven en 75 procent cremeren. 

6. Bijzondere flora en fauna

Beschermde diersoorten voelen zich thuis op Zorgvlied. De rode eekhoorn heeft Zorgvlied als leefgebied gekozen, net als ringslangen en ijsvogels. Dat is uniek. Net als de grote diversiteit aan boomsoorten. “Mensen uit het hele land komen ijsvogels spotten hier, natuurliefhebbers komen ieder seizoen foto’s van bomen nemen”, vertelt Smits. Het hele parkbeheer en onderhoud is ingericht op duurzaamheid. Zo zijn er ook ecologische grafwijken, waar geen grafstenen liggen maar een vergaanbare boomschijf met de naam van de overledene.

7. Resomeren

Zorgvlied biedt op dit moment alleen de opties begraven en cremeren, maar daar komt mogelijk een derde optie bij: resomeren. Oftewel, het chemische proces waarbij het lichaam ontbonden wordt in een stalen drukvat. De organische stoffen van het lichaam worden opgenomen in de vloeistof, wat wordt gezuiverd in een waterzuiveringsinstallatie en terugstroomt na behandeling naar de watercyclus. De botresten worden vermalen tot poeder en dat kan bewaard worden in een urn of uitgestrooid worden.

Resomeren is in Nederland (nog) niet toegestaan, maar het is inmiddels wel goedgekeurd door de Gezondheidsraad en is het nu aan de Tweede Kamer om de Wet op de Lijkverzorging aan te passen, zodat het wel kan worden toegepast in Nederland. “We houden de ontwikkelingen in de uitvaartbranche, en dus ook het resomeren, constant in de gaten. Zodra het mogelijk is en er vraag naar is, zal Zorgvlied hierop inspelen”, zo geeft Heleen Smits (Manager Zorgvlied) aan. 

8. Gedenkplek

Zorgvlied is eigenlijk een groot gedenkpark. Met heel veel graven en andere herdenkingsplekken waar bijvoorbeeld urnen zijn bijgezet. Ook zijn er meer dan tien asmonumenten waarin as is verstrooid. Het Hart van Medeleven is een plek waar iedereen die een dierbare tijdens corona heeft verloren, kan herdenken door een bloemetje neer te leggen.