De wereldberoemde Amsterdamse dirigent Bernarnd Haitink is op 92-jarige leeftijd overleden in zijn woonplaats London. Thomas Geerts (38) en Stijn Berkouwer (37), beide Amsterdamse dirigenten, spreken zich uit over het verlies van Haitink. "Het nieuws is natuurlijk verdrietig, maar ook wel weer heel mooi. Hij is 92 jaar geworden en heeft een prachtige en ongekende carrière gehad", vertelt Berkouwer aan NH Nieuws.
Haitink groeide op in Amsterdam en was van 1961 tot 1988 chef-dirigent van het Concertgebouworkest. In juni 2019 trad de maestro voor het laatst op bij het Concertgebouw, zo schrijft de NOS. In september van dat jaar dirigeerde hij zijn allerlaatste concert in de Zwitserse stad Luzern. Na een lange en betekenisvolle carrière zal hij voor velen herinnerd worden als een van 'de beste dirigenten ter wereld'.
Zo ook door Thomas Geerts en Stijn Berkouwer, die hem als grote inspiratiebron zagen en blijven zien. Geerts maakte Haitink live mee en Berkouwer kreeg zelfs de eer om Haitink in 2016 te ontmoeten tijdens een masterclass. "Ik was aan het dirigeren en het orkest klonk wel mooi. Op een gegeven moment kwam daar Haitink aanlopen en zei: "Het klonk goed, maar ik kan het niet uitleggen. Laat mij maar even". Hij pakte het stokje vast en het orkest ontplofte van muzikaliteit", vertelt Berkhouwer nog steeds vol passie.
Inspiratiebron en voorbeeld
Ook voor Geerts is Haitink een inspiratiebron geweest. "Zijn karakter en persoonlijkheid spreken mij erg aan. Je hebt veel onbenaderbare dirigenten in dit vakgebied, maar hij was een toegankelijk iemand met een menselijk karakter", vertelt Geerts. Zijn eindexamen mocht hij maken in de grote 'Bernard Haitink' zaal van het Conservatorium Amsterdam. "Dat is wel een leuk feitje en toen ook al bijzonder."
Het menselijke aspect dat Haitink in zijn stukken en communicatie wist door te voeren is volgens hem dan ook iets wat niet te missen was. "Op een menselijke manier met mensen omgaan. Dat hij zich aan de lijnen en composities in het stuk hield, maar toch de details wist te bewaren." Dat is iets wat je als dirigent probeert, geeft Geerts aan. "Dat is niet altijd even makkelijk, maar je probeert het."
"Hij had een idee over hoe de muziek moest klinken en ging door het vuur om het voor elkaar te krijgen, om het juist te laten klinken"
"Een onderdeel van dirigeren is ook een soort van autoriteit voor het orkest. Als jonge dirigent heb je dat nog niet. Hij ondersteunde je heel goed", aldus Berkouwer. Ook vertelt hij dat hij een keer met Haitink mocht eten en hem ook tijdens meerdere repetities mocht meemaken. "Hij herkende mij op een gegeven moment ook, dat is wel heel bijzonder."
Volgens Berkouwer is het niet alleen een man die wist wat hij deed. Het was veel meer. "Haitink had een waanzinnige techniek, heel inspirerend. Een prachtige interpretatie van stukken en hij vocht echt voor de muziek. Hij had een idee over hoe de muziek moest klinken en ging door het vuur om het voor elkaar te krijgen, om het juist te laten klinken."
Een van 's werelds grootste dirigenten
De topdirigent veroverde niet alleen het hart van Nederland, ook in het buitenland werd hij geroemd. "Hij staat in de top vijf van de afgelopen 50 jaar van beste dirigenten", weet Berkouwer te vertellen."Zijn slagtechniek was ongelofelijk. Met deze technische slagen kon hij alles voor elkaar krijgen, hoe veel vertragingen hij wilde in het stuk bijvoorbeeld."
Daarnaast was Haitink 'groots en didactisch heel sterk'. Hij dwong volgens Geerts en Berkouwer dan ook echt respect af wanneer hij voor een groot orkest stond. Bekend staat de topdirigent om zijn krachtige terugkomst naar Nederland.
"Zijn ogen flitsten gewoon, hij trok iedereen naar zich toe: het was magistraal om te zien"
Bij het dirigentschap komen meerdere aspecten kijken, waaronder autoriteit, dat vertelt Berkouwer. "Hij wist bij iedereen gewoon precies te zeggen wat er een soort van mis was, maar wist ook wat voor opmerking nodig was om iemand in zijn kracht te zetten."
Daarnaast zag Haitink iedereen, zowel dirigenten als muzikanten, hij voelde de energie en dat was terug te zien in zijn ogen: "Zijn ogen vlogen door het orkest heen, hij keek iedereen aan. In zijn ogen zag je de emotie van de melodie en het stuk dat gespeeld ging worden", vertelt hij nog alsof hij het spektakel nog steeds voor zich ziet. "Zijn ogen flitsten gewoon, hij trok iedereen naar zich toe: het was magistraal om te zien."
'Oud geworden in het vak'
Ondanks het verlies van een groots dirigent, heeft Haitink een lange carrière mogen genieten. "Het is ook wel weer heel mooi, hij is 92 jaar geworden en heeft een prachtige carrière gehad. Hij is echt oud geworden in het vak en is pas twee jaar geleden met pensioen gegaan", besluit Berkouwer. "Dat doen alleen dirigenten met zo'n passie voor het vak."
We zullen de man nooit meer live mogen meemaken, maar benadrukt Geerts, 'we mogen blij zijn dat er zoveel archiefmateriaal van hem is tijdens optredens'. "Zo lang en gepassioneerd mogen werken is gewoon heel mooi. Het is zonde dat je iemand niet meer live ziet dirigeren."
Download de app
🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app via de App Store of de Google Play Store.