Komende jaren verdubbeling aantal mensen met dementie: kan Amstelveen de zorg aan?

Zolang het kan, wonen mensen met dementie thuis en zijn er verschillende mogelijkheden voor hulp, zorg en ondersteuning, zoals huishoudelijke hulp, wijkzorg en dagbesteding. En als het thuis echt niet meer kan, dan is verhuizen naar een woonzorgcentrum of verpleeghuis een oplossing. 

Volgens Jacqueline Donga, woordvoerder van Amstelring, wordt er landelijk een tekort van zo’n 25.000 verpleeghuisplekken verwacht de komende jaren. “Ook in de regio Amsterdam zien we tekorten ontstaan. Daarom zijn we bezig met het ontwikkelen van nieuw vastgoed, vooral voor mensen met dementie.

Deze nieuwe woonzorghuizen moeten wat ons betreft midden in de samenleving staan en onderdeel zijn van een inclusieve wijk of buurt. Zo wordt de samenleving onderdeel van de zorg voor ouderen en blijven ouderen onderdeel van de samenleving.”

Samenwerken

Als ouderen wel thuis blijven wonen, dan worden ze onder andere ondersteund door wijkzorgteams van Amstelring. Ook is er Verpleeghuiszorg Thuis voor ouderen die 24 uur per dag toezicht of zorg nodig hebben en een indicatie voor verpleeghuiszorg hebben. Zij kunnen dan onder voorwaarden thuis blijven wonen. “Samenwerking met andere zorgorganisaties, huisartsen, welzijnsorganisaties en ziekenhuizen is daarbij essentieel", zegt Donga. "Hiervoor ontwikkelen we met elkaar een regiovisie. Alleen samen kunnen we de zorg voor ouderen en voor mensen met dementie ook voor de toekomst borgen.”

Ook gaat technologie en digitalisering steeds meer een plek krijgen, zoals domotica in huis, beeldzorg op afstand en monitoringsystemen. Maar ook maatschappelijk is er iets nodig. “Denk aan de ‘kletskassa’s, waar mensen op hun gemak kunnen afrekenen en een praatje kunnen maken, studenten die in woonzorgcentra kunnen wonen en daarvoor een aantal uur een of meerdere ouderen helpen, buurtinloop-projecten, enzovoorts”, aldus Donga.

Druk op mantelzorg

In Nederland werkt één op de zeven mensen in de zorg. Gezien de vergrijzing zou dat één op de vier moeten worden. Dat is niet realistisch, vertelt Donga. “We zullen de zorg in Nederland dan ook anders moeten organiseren. Mantelzorgers en vrijwilligers spelen hierin een belangrijke rol. We vinden het belangrijk dat mensen regie over hun leven blijven behouden.”

Dat de druk op mantelzorgers nu al hoog is, ziet Jacqueline van ’t Slot, woordvoerder van Mantelzorg en Meer, dagelijks. “Wij merken dat veel kinderen van mantelzorgers contact met ons zoeken. Zij maken zich zorgen om beide ouders. Moeder kan geen kant meer op, raakt in een isolement, want pa moet in de gaten gehouden worden.” 

Maar door een combinatie van de vergrijzing en het feit dat ouderen langer thuis moeten blijven wonen, worden de mantelzorgers ook ouder. “Wij zien nu al 75-plussers hun partner van 80-plus ondersteunen. Straks moet een 80-plusser een partner van 85-plus verzorgen. Mentaal kunnen ze het wel aan, maar fysiek niet meer. Als de partner omvalt, kunnen zij hem of haar niet meer overeind hijsen. Die groep wordt steeds groter en is kwetsbaar”, zegt Van ’t Slot.

Ze verwacht dat er steeds meer ook van de samenleving gevergd wordt. “We worden ouder, het aantal mensen met dementie gaat omhoog. Die mensen gaan echt niet allemaal opgenomen gaan worden. Er zal meer van je worden verwacht, dat je je bijvoorbeeld ook om je buurvrouw gaat bekommeren.”

Proef Sociale Benadering Dementie

Amstelveen doet als een van vier steden in Nederland mee met de proef Sociale Benadering Dementie. “Vaak als je dementie hebt, dan gaat het sociale leven minder goed. De kaartclub, contact met vrienden. Er speelt soms een enorme eenzaamheid en ook de relatie met eigen partner komt onder spanning te staan. Mensen gaan uiteindelijk naar een verzorgingshuis als er een crisis is en het echt niet meer gaat. Dat is het moment als de mantelzorger helemaal uitgeput is.

Door veel meer in de beginfase al het sociale leven te ondersteunen, zorgen we dat het beter gaat met de persoon met dementie. Dat is fijn voor de persoon zelf, voor de mantelzorg, ontstaat er minder snel crisis en komen ze minder snel in een verpleeghuis”, vertelt wethouder Marijn van Ballegooijen.

Een maatje

Het idee is om de cliënt te koppelen aan een maatje, die dingen gaat doen met de cliënt om zo een vertrouwensband te creëren. Vanuit die band zeggen ze eerder wat ze dwarszit en kunnen ze samen een oplossing vinden. Van Ballegooijen: “Dit is een hele andere benadering dan een hulpverlener die een kwartiertje binnenvliegt en even vraagt of alles goed gaat. Het is een diepte-investering in het aanleggen van een vertrouwensband. De mantelzorger is vaak de enige vertrouwenspersoon en hier wordt het maatje een tweede steun en toeverlaat.”

En de eerste resultaten van de proef zijn erg positief. “We zijn het nu aan het testen en het blijkt in de praktijk te werken. Mensen met beginnende geheugenproblematiek kunnen beter hun sociale relaties onderhouden en zijn gelukkig. We denken zelfs dat de resultaten zo goed zijn, dat de investeringen aan het begin ruimschoots terug worden verdiend. En dat als we de mensen beter ondersteunen met zingeving en goed sociaal netwerk, dan gaat het ook op medisch gebied beter."