Oplossing voor woningnood in het groen: moet natuur wijken voor 4.500 nieuwe woningen?

De plannen voor de nieuwe wijk zijn op zichzelf niet nieuw. De gemeente Ouder-Amstel is er al een paar jaar mee bezig. In 2017 werd er een overeenstemming bereikt met de verschillende eigenaren van de grond.

De Nieuwe Kern moet het gaan heten, de nieuwe woonwijk in Duivendrecht, tussen de A2, Amstel Business Park, de Johan Cruijff Arena en de spoorlijn Amsterdam-Utrecht. Laat dat nu net de plek zijn waar volkstuinders een oase van rust in zien.

Op de beoogde bouwgrond is nu namelijk, naast voetbaltrainingscomplex De Toekomst en een golfclub, een viertal tuinparken gevestigd. De honderden tuinders zien het als een unieke plek, midden tussen de stad, de snelweg en het voetbalstadion. Geen groter contrast is er met die omgeving: hier fluiten er vogels, broeden zwanen hun eieren uit en bouwen uilen hun nestjes hoog in de bomen.

Hoe zeer de tuinders van hun omgeving houden is te zien in onderstaande documentaire die ze maakten over de plek. Tekst gaat door onder de documentaire:

Ze voelen zich dan ook zeer bedreigd door de plannen van de gemeente voor een nieuwe woonwijk. De vier tuinparken stuurden deze zomer dan ook een fikse reactie op de plannen naar de gemeente.

"In de Amsterdamse regio gaat het proces van vernietiging van ecologisch waardevol groen onverminderd door, net als in Nederland als geheel", schrijven ze daarin. "Het plan voor de Nieuwe Kern betekent niet alleen vernietiging van een grote rijkdom aan flora en fauna en van de bijbehorende materiële voorzieningen, het betekent ook maatschappelijke kapitaalvernietiging."

Plek behouden, maar wel kleiner

Waar hebben deze verenigingen het dan precies over? In het gebied staan nu volgens de gemeente 831 tuinen. In de huidige plannen voor de nieuwe wijk moet ongeveer een derde daarvan weg. Exacte aantallen noemt de gemeente nog niet.

Maar, zegt de gemeente daarbij, de tuinen worden een onderdeel van de nieuwe wijk. Via openbare paden worden ze verbonden met de woningen. De tuinders die door de bouw moeten verhuizen, krijgen allemaal een plek in het volkstuincluster van de nieuwe wijk, belooft de gemeente. Daar kunnen ze ook structureel blijven.

Tekst gaat door onder de foto. 

Is daar dan nog wel ruimte voor? Ja, zegt de gemeente. "Uit onderzoek blijkt dat er voldoende ruimte is, als we uitgaan van kleinere tuinen van gemiddeld 130 m². Ze behouden de mogelijkheid van een verblijfsfunctie met een huisje."

Daar zijn de volkstuinverenigingen ook verbolgen over. "Dit voornemen kan op geen enkel draagvlak rekenen, omdat het leidt tot een nog grotere vernietiging van groenvoorzieningen en in strijd is met de permanentverklaring uit 1972: tuinparken hebben recht op vergelijkbare compensatie als ze om welke reden dan ook moeten verhuizen."

Geen andere locatie mogelijk

Waarom er ook juist precies op de plek van de volkstuinen gebouwd moet worden? Volgens de gemeente is er geen andere keus. Er is al een grote behoefte aan nieuwe woningen in de regio Amsterdam, en die behoefte neemt de komende jaren alleen maar toe. Ouder-Amstel wil graag die woningbehoefte opvangen met de bouw van een nieuwe wijk.

En dat kan niet op andere plekken dan die waar de volkstuinders nu zitten. "Binnen de gemeente Ouder-Amstel is dit het enige gebied waar op deze schaal nieuwe woningen gebouwd kunnen worden, zonder dat dat ten koste gaat van groene buitengebieden zoals de Amstelscheg."

Beschermd gebied

Dat laatste gebied, de Amstelscheg, is een groene bufferzone tussen Amstelveen, Amsterdam-Zuid en Duivendrecht. Zo'n bufferzone is beschermd gebied en kan niet zomaar op gebouwd worden. "Dit is een gebied waar natuurbeleid op rust en waarbij openheid van het landschap centraal staat. Hier mogen geen (grootschalige) woningbouwplannen of andere ingrepen plaatsvinden", aldus Ouder-Amstel.

Om de volkstuinen heen bouwen is ook niet mogelijk, "vanuit de stedenbouwkundige opzet en financiële haalbaarheid van de plannen."

Tekst gaat door onder de foto. 

In de Nieuwe Kern moet sowieso veel aandacht komen voor groen, stelt de gemeente. Rond de 4.500 woningen die er komen, moet een groot park aangelegd worden, ter grootte van het Vondelpark in Amsterdam.

Alternatief plan

De volkstuinverenigingen laten het er niet bij zitten. Ze zeggen ook de ernst van de crisis op de woningmarkt in te zien, maar vinden het onnodig dat hun groene gebied daarvoor wordt aangetast. Daarom hebben ze deze zomer een alternatief plan aangeboden aan de gemeente Ouder-Amstel. 

Hun plan om alsnog een nieuwe wijk te kunnen bouwen, zonder dat er tuinen moeten verdwijnen of verhuizen? Hoger bouwen, of het geplande stadspark dat in de wijk moet komen verkleinen. De Groene Kern noemen de tuinverenigingen het plan.

Niet definitief

Of het alternatieve plan wat teweeg brengt, valt nog te bezien. De gemeente is nog steeds bezig met de plannen voor de Nieuwe Kern. Er moet onder meer nog een onherroepelijk omgevingsplan komen dat zekerheid geeft dat er op deze locatie woningbouw mogelijk is. "We voorzien nu dat vanaf eind 2022 gestart wordt met de werkzaamheden, maar vertraging in bijvoorbeeld het omgevingsplan leidt ook tot een latere uitvoering van de plannen."

Het is dus ook nog onduidelijk of er echt tuintjes en tuinhuisjes moeten verdwijnen. De tuinverenigingen zeggen actief betrokken te blijven bij de plannen.