Ga naar Content

Zullen, kunnen en willen gemeenten handhaven op maatregelen als er weinig draagvlak is?

De roep naar burgerlijke ongehoorzaamheid groeit sinds het kabinet het laatste pakket met coronamaatregelen aankondigde. Vooral de coronapas voor de horeca- en cultuursector en de vroege sluitingstijden voor nachtclubs stuiten op verzet. Het gevolg: rechtszaken, demonstraties en 'vrijheidszones'. Ook gemeenten zelf vragen zich hardop af: valt dit allemaal wel te handhaven?

Foto: Adobe Stock

Of we het nu over bedrijven, gemeenten of mensen hebben: duidelijk is dat de een netjes iedere regel volgt, terwijl de andere zich er nu al helemaal niet aan houdt. En dan moeten de nieuwe maatregelen nog ingaan. Zo worden gemeenten geacht vanaf 25 september toe te zien op de nieuwste aanvullingen: dat mensen een coronapas laten zien, dat horeca maar een deel van de capaciteit mag benutten en dat de deuren overal om stipt middernacht dicht gaan.

NH Nieuws belde, mailde en appte diverse gemeenten, veiligheidsregio's en een hoogleraar sociale wetenschappen om te vragen hoe zij de handhaving de komende tijd voor zich zien. 

Amsterdam, Amstelveen, Velsen en de buitengewone opsporingsambtenaren

Zij handhaven niet: 'Geen heksenjacht'

In Amstelveen gaan ze niet bij de deur controleren of horecatenten zich wel aan de regels houden, legt burgemeester Tjapko Poppens uit. "Wij zullen als gemeente steekproeven gaan nemen; we maken er geen heksenjacht van." Maar als het echt uit de hand loopt, wordt er volgens hem wel wat gedaan. "We treden alleen bij excessen op."

Datzelfde geldt voor Amsterdam. "Als er na sluitingstijd nog honderden mensen in een café rondhangen, is er sprake van een exces", duidt burgemeester Halsema. De reden voor het mondjesmaat optreden? Het tekort aan handhavers en agenten. Eerder gaven al meerdere Amsterdamse ondernemers aan zich niet aan de sluitingstijd te gaan houden.

"Als er na sluitingstijd nog honderden mensen in een café rondhangen, is er sprake van een exces",

Femke Halsema, Burgemeester van Amsterdam

In Velsen speelt het gebrek aan mankracht ook een rol; ook daar is ‘beperkte capaciteit om de coronapas te handhaven’. Toch wordt wel verwacht dat ondernemers zich aan de regels houden. "We rekenen erop dat zij dit zullen doen", zegt de gemeente.

Aan dat tekort aan handhavers ligt een eerdere discussie ten grondslag, namelijk: wie zijn taak is het eigenlijk om de controleurs (de horeca) te controleren? In ieder geval niet de boa’s (buitengewoon opsporingsambtenaren), zegt voorzitter Richard Gerrits van vakbond BOA ACP

Boa’s kunnen zich niet goed verdedigen ‘op het moment dat het escaleert’, stelt hij. "Wij beschikken namelijk niet over de middelen die bijvoorbeeld de politie wel heeft, zoals een wapenstok. Wij gaan boa’s niet blootstellen aan gevaren."

Lees ook

Hilversum, Hollands Kroon, Gooise Meren

Zij handhaven wel: 'Zoals we altijd gedaan hebben'

"Wij blijven handhaven op de coronamaatregelen, zoals wij dat altijd hebben gedaan", waarschuwt de gemeente Hollands Kroon. "En we blijven in gesprek gaan met de inwoners en de ondernemers. We informeren en waarschuwen, bij herhaling of excessen treden we handhavend op."

Hilversum en Gooise Meren melden steekproefsgewijs te zullen handhaven. "Je kunt het vergelijken met de leeftijdscontroles die wij houden in de horeca", aldus de gemeente Hilversum. "Er wordt wel degelijk gehandhaafd op het al dan niet controleren op de coronapas, want dat is rijksbeleid", vult Gooise Meren aan.

Lees ook

Hoogleraar Sociale Wetenschappen

Hij vindt 'dat je alleen moet handhaven als je het goed doet'

Hoogleraar sociale wetenschappen John de Wit vindt dat de overheid tekortschiet door niet te handhaven nu het draagvlak voor de coronapas op steeds meer plekken burgerlijke ongehoorzaamheid oproept. "Als je maatregelen niet gaat handhaven, moet je jezelf afvragen of je er überhaupt wel aan moet beginnen."

 "Als je een regel invoert en je handhaaft niet, dan zeg je eigenlijk tegen de mensen die zeggen dat ze zich er niet aan houden dat ze ermee wegkomen. De mensen die van goede wil zijn, denken dan ook: waarom doe ik het dan wel?"

Lees hier ons volledige interview met hoogleraar John de Wit.

Lees ook

Haarlemmermeer, Haarlem en Zaanstad

Zij gaan in gesprek: 'Begrijp de worsteling'

Burgemeester Jos Wienen denkt na hoe hij de Haarlemse horeca kan helpen bij het controleren van de coronapas, "maar de verantwoordelijkheid blijft bij de ondernemers liggen", zei hij afgelopen week al tegen NH Nieuws. Handhavers zullen in ieder geval steekproefsgewijs checken of de coronapas van bezoekers inderdaad gecontroleerd worden.

In Haarlemmermeer wil burgemeester Marianne Schuurmans in gesprek met horecaondernemers die het niet zien zitten om de coronapas te gaan controleren. Vallen ze niet over te halen, dan wordt er gericht gehandhaafd. Schuurmans geeft ook aan dat als de ondernemers zelf een drempel ervaren om te gaan handhaven, de gemeente ook beveiligers beschikbaar zou kunnen stellen.

Ook in Zaanstad wil de gemeente eerst het gesprek aangaan met de uitbaters, alvorens het bonnenboekje te trekken. "We begrijpen de worsteling van ondernemers. We waren al met regelmaat in gesprek en zullen dat blijven", zegt een woordvoerder. 

Lees ook

Texel, Hoorn en Huizen

Zij denken niet te hoeven handhaven: Vertrouwen in horeca en klant'

"De afgelopen anderhalf jaar hebben we op Texel er alles aan gedaan om het aantal besmettingen zo laag mogelijk te houden. Daar hebben onze ondernemers een hele grote rol in gehad. Daar ben ik ook heel trots op", laat burgemeester Michiel Uitdehaag weten. "Ook in deze nieuwe situatie heb ik er vertrouwen in dat we samen tot een werkbare en praktische oplossing komen. Hoe dat er precies uit gaat zien, zal nog moeten uitwijzen."

Huizen stelt voorop dat de verantwoordelijkheid voor de controle op het coronatoegangsbewijs bij de ondernemer ligt. De gemeente vertrouwt daarvoor op een goede samenwerking en hoopt 'dat strenge handhaving niet nodig zal zijn'.

"Wij pakken dat graag weer gezamenlijk en in goed overleg met de horeca op", schetst het Westfriese Hoorn. "Onze insteek is net als eerder: we lopen niet continu met ons bonnenboekje rond, maar zetten ons vooral in om ondernemers te helpen om de coronaregels toe te passen."

Foto: horeca Volendam

Veiligheidsregio's

Zij pleiten voor het opengooien van het nachtleven

Het Veiligheidsberaad, het overleg van Nederlandse burgemeesters die voorzitter zijn van een veiligheidsregio, bepleit de horeca en het nachtleven weer compleet te openen. Dat zegt de Zaanse burgemeester Jan Hamming, die ook voorzitter is van de veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland. "Nu het coronatoegangsbewijs verplicht is, is er geen reden meer om nog striktere sluitingstijden te hanteren, dat is het standpunt van het Veiligheidsberaad."

Dat betekent, volgens Hamming, wel dat horeca, maar ook andere ondernemers, moeten controleren op het toegangsbewijs. "Niet om het de ondernemers moeilijker te maken, wel om onze samenleving gezond weer verder te kunnen openen."

"Niet controleren om het de ondernemers moeilijker te maken, wel om onze samenleving gezond weer verder te kunnen openen"

Jan Haming, burgemeester van Zaanstad

De veiligheidsregio Gooi en Vechtstreek benadrukt in een statement daarnaast dat de verantwoording in de tussentijd voornamelijk bij de horeca zelf komt te liggen. "Wel zal worden ingegrepen als dat echt nodig is, net als bij de naleving op de drank- en horecawet. Handhaving zal vooral gericht zijn op excessen."

De voorzitter van de veiligheidsregio Gooi en Vechtstreek heeft, ook namens andere burgemeesters, bij de minister gepleit voor extra financiële steun voor de ondernemers bij het uitvoeren van dit toezicht. De minister heeft toegezegd met een uitwerking te komen.

Maatregelen

Vanaf 25 september zijn coronatoegangsbewijzen verplicht voor toegang tot de horeca, theaters, festivals en professionele sportwedstrijden. Bedrijven en organisaties worden zelf verantwoordelijk voor het controleren van de coronapas bij klanten en bezoekers. Gemeenten krijgen volgens demissionair premier Mark Rutte met het geld ‘extra handjes’ voor de handhaving hierop. Hoeveel geld gemeenten krijgen, zei de premier er niet bij.

Rutte waarschuwde dat cafés gesloten kunnen worden als ze niet goed controleren op de coronatoegangsbewijzen. Mensen krijgen een bewijs als ze zijn gevaccineerd, hersteld van corona of zich hebben laten testen. Het testen blijft gratis, kondigde het kabinet eveneens aan. De horeca kan door de nieuwe werkwijze meer gasten ontvangen, maar blijft wel gesloten tussen middernacht en 6.00 uur.

Download de app

🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app via de App Store of de Google Play Store.