Hoogleraar sociale wetenschappen John de Wit vindt dat de overheid tekortschiet door niet te handhaven nu het draagvlak voor de coronapas op steeds meer plekken burgerlijke ongehoorzaamheid oproept. "Als je maatregelen niet gaat handhaven, moet je jezelf afvragen of je er überhaupt wel aan moet beginnen."
"Als je een regel invoert en je handhaaft niet, dan zeg je eigenlijk tegen de mensen die zeggen dat ze zich er niet aan houden dat ze ermee wegkomen. De mensen die van goede wil zijn, denken dan ook: waarom doe ik het dan wel?"
Burgemeester Halsema gaf vrij snel na de persconferentie al aan dat Amsterdam 'niet actief gaat handhaven'. Ook de vakbond van de buitengewone opsporingsambtenaren zei direct: 'dit is niet onze taak'.
De Wit: "Dat boa's hebben gezegd ‘wij gaan niet handhaven’, vind ik ongehoord. Bij elke maatregel die in Nederland is ingevoerd rondom corona is wel gedoe geweest. Steeds wordt gezegd ‘Nederlanders zijn nu eenmaal ongehoorzaam volk', maar ik denk dat er veel te veel ruimte is gecreëerd voor mensen die dwarsliggen."
Had de overheid deze groep dan links moeten laten liggen en de maatregel (en haar handhaving) moeten afdwingen?
De Wit: "Ik denk dat je als overheid goed moet luisteren naar alle belangen en bepaalde afwegingen moet maken. Maar zorg dat als je een keuze maakt je wel zeker weet dat er wordt gehandhaafd en niet bij elk tegengeluid zegt: 'daar zit wel iets in'. We zijn niet het eerste land waar het coronapaspoort wordt ingevoerd. Kijk bijvoorbeeld naar Italië, daar gaat het allemaal vrij soepel."
Artikel gaat door na de foto
Vooralsnog komt de controlerende taak voor het grootste deel bij de kroegbazen zelf te liggen, terwijl dit juist de groep is die zich verzet tegen de maatregelen. Neem bijvoorbeeld de 'vrijheidszones' in Volendam of de Amsterdamse ondernemers die zich niet aan de sluitingstijd gaan houden.
De Wit: "Juist vanuit de horeca vind ik het onbegrijpelijk dat zij hun verantwoordelijkheid niet nemen na die grote clusteruitbraken. We hebben eerder kunnen zien dat als er een uitbraak komt, de hele sector er last van heeft."
De overheid geeft de ondernemers wel een rol waar ze niet om gevraagd hebben. Het is de horeca die moet controleren, de horeca die klanten zal moeten weigeren en de horeca die anders een boete krijgt. Het is toch begrijpelijk dat ze daar niet om staan te springen?
De Wit: "Ik heb weinig begrip vanuit de horeca die stellen dat handhaven te veel gedoe is. De klant heeft een app en de horeca heeft een app. Klanten waar je gedoe mee krijgt, dat is natuurlijk niet prettig, maar lever je verantwoordelijkheid voor andere klanten. Je hebt gewoon een semi-publieke functie, dus je hebt ook de taak om anderen te beschermen. Ik vind dat de mensen binnen de horeca wel heel erg de verantwoordelijkheid vanuit de volksgezondheid uit de weg gaan."
Artikel gaat door na de foto
De sleutelwoorden lijken 'verantwoordelijkheid nemen' te zijn. Maar is dit dan de taak van de overheid, de gemeente, handhavers of de horeca? Of ligt die verantwoordelijkheid bij ons allemaal?
De Wit: "Je wilt eigenlijk dat mensen vanuit zichzelf gaan reguleren. Je wil dat mensen het zelf gaan doen. De overheid kan dan inzetten op betere communicatie naar de mensen toe. En ook naar bijvoorbeeld de horeca."
"Je wil een norm waarbij horeca, andere ondernemers en klanten zich aan de regels houden. En dat het bewustzijn er is dat als mensen zich niet aan de regels houden, we een paar stappen terug moeten. Ik vind het onbegrijpelijk dat mensen niet van eerdere situaties hebben geleerd."
Welke rol zou de overheid hier dan in moeten spelen?
De Wit: "Vanuit de overheid kan er veel meer communicatie zijn. Journalisten doen wat dat betreft meer aan coronapreventie dan de overheid zelf. Zij mogen mensen aanspreken op berichten van 'wij gaan niet handhaven.' De overheid moet blijven roepen: 'houd je aan de regels'."
Download de app
🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app via de App Store of de Google Play Store.