Een groot aantal Noord-Hollandse gemeenten zet in op extra regelgeving en/of handhaving rondom lachgasgebruik, blijkt uit een rondgang van NH Nieuws. Toch blijft de roep op een landelijk verbod groot: "De landelijke regelgeving laat veel te lang op zich wachten."
Het gebruik van lachgas is voor veel Noord-Hollandse gemeenten al jaren een doorn in het oog. Naast een negatief effect op de volksgezondheid, leidt het regelmatig tot overlast. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) wil lachgas onder de Opiumwet plaatsen, waarmee recreatief gebruik wordt verboden, maar het bleef tot nu toe steken op de financiering rondom handhaving.
Een groot aantal gemeenten heeft daarom, vooruitlopend op een landelijk verbod, een plaatselijk lachgas verbod ingesteld. Onder meer in Haarlem, Uithoorn, Waterland, Amstelveen en Aalsmeer geldt een verbod op het gebruiken en/of voorhanden hebben van lachgas op openbare plaatsen in de gemeente. In de gemeente Blaricum en Laren is er ook al ingegrepen: daar wijzen ze vooral op het belang van het beschermen van de jeugd.
Strenger optreden
Eerder liet de gemeente Alkmaar al aan NH Nieuws weten dat de inwoners het gebruik van lachgas door groepen jongeren als bedreigend en onveilig ervaren. Ook daar kwamen ze recent met een lachgasverbod. De gemeente Hoorn kwam een paar weken geleden met het bericht strenger te gaan optreden tegen lachgasgebruik.
Daarnaast zet Hoorn actief in op preventie. Samen met Brijder, een specialist in verslavingszorg, en verschillende jongerenorganisaties proberen zij het bewustzijn bij jongeren rondom lachgasgebruik te vergroten.
Specifieke gebieden
Onder meer in de gemeente Gooise Meren zijn door de burgemeester en het college specifieke gebieden aangewezen op openbare plaatsen en voor publiek openstaande gebouwen waar het verboden is om lachgas te gebruiken, voorbereidingen daartoe te verrichten of al dan niet tegen betaling aan te bieden of te verkrijgen.
Verschillende gemeenten kiezen ook voor aanpak op bepaalde momenten. Zo waren in Edam-Volendam tijdens de kermis van 2019 specifieke maatregelen op basis van de noodverordening. In Amsterdam geldt naast een verkoopverbod op straat, een verbod op het gebruik van lachgas in de horeca en bij evenementen. Ook kan er worden opgetreden tegen lachgasgebruik in de openbare ruimte als het overlast veroorzaakt. De regels worden mogelijk later dit jaar verder aangescherpt.
"Landelijke regelgeving is zeer gewenst. Het duurt helaas veel te lang voordat deze gereed is"
In onder meer Heerhugowaard, Langedijk en Hollands Kroon hebben ze geen specifiek lachgasverbod in de APV opgenomen, maar grijpen ze op basis van andere regels in de APV wel in als er overlast ontstaat. De gemeente Huizen acht een plaatselijk verbod als overbodig, omdat er tot nu toe weinig meldingen bekend zijn van overlast.
Ondanks dat gemeenten de situatie onder controle proberen te houden, achten veel een landelijk verbod nog steeds wenselijk. Zo geven de gemeenten Drechterland, Stede Broec en Enkhuizen aan dat landelijke regelgeving zou helpen voor duidelijkheid en gelijkheid. "Landelijke regelgeving is zeer gewenst en het duurt helaas veel te lang voordat deze gereed is", zegt de woordvoerder van de gemeente Diemen.
Mogelijkheden gemeenten beperkt
De woordvoerder van het ministerie van VWS geeft aan blij te zijn dat veel gemeenten het heft in eigen hand nemen. Maar ook zij vindt dat landelijk ingrijpen nog steeds noodzakelijk is. Gemeenten kunnen namelijk lang niet zoveel als het ministerie.
“Gemeenten kunnen in de APV wel gebieden aanwijzen waar gebruik van lachgas verboden is op basis van het voorkomen van overlast, maar kunnen niet zo ver gaan dat alle schakels verboden worden, dus bijvoorbeeld ook de productie." Volgens de woordvoerder komt het nu voor dat de politie op de achterbank van een auto een groot aantal patronen vindt, maar geen actie kan ondernemen.
Geld voor handhaving
Ook voormalig lachgasdealer Deniz Üresin, beter bekend als de ex-lachgaskoning, denkt dat alleen landelijk ingrijpen echt helpt. "De landelijk regelgeving is bepalend. Ik vind het heel goed dat gemeenten maatregelen nemen, maar een slimme handelaar kan naar mijn idee gemakkelijk onder gemeentelijke regelgeving uitkomen." Üresin heeft momenteel diverse voorlichtingscampagnes lopen waarmee hij langs scholen gaat om jongeren bewust te maken van de gevaren van lachgas.
Inmiddels is vanuit het ministerie van Justitie en Veiligheid een bedrag van 14 miljoen beschikbaar gesteld voor de handhaving, daarmee is de financiering rond. Het plan rondom het verbod wacht nu op goedkeuring van de Eerste en Tweede Kamer. Het demissionair kabinet mikt nu op invoering van de wet in het voorjaar van 2022.
Gevaren van lachgas
Het gebruik van grote hoeveelheden lachgas zorgt volgens Martha de Jonge, verbonden aan het Trimbos-instituut en gespecialiseerd in lachgas, voor gezondheidsproblemen. Door grootgebruik kan een dusdanig tekort aan vitamine B12 ontstaan dat iemand zelfs in een rolstoel kan belanden. Dat ziet ook ex-lachgaskoning Deniz Üresin. "In het begin leek het allemaal heel onschuldig en gezellig. Een beetje spacen, maar op een gegeven moment zag ik er mensen aan kapot gaan. Kerngezonde mensen die niet meer kunnen opstaan, een dwarslaesie krijgen of verlamd raken."
Het Trimbos-instituut ziet een toename van ernstige incidenten. "Bij lachgas gaat dit relatief vaak om incidenten bij minderjarigen.” Ook Üresin schrikt van de hoeveelheid jonge gebruikers. "Wat ik meemaak, is dat 11-jarigen of 12-jarigen aan de ballonnen zitten." Hij legt uit dat lachgas nog steeds onder de Warenwet valt, waardoor er aan het gebruik geen leeftijdsgrens zit verboden.
Download de app
🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app via de App Store of de Google Play Store.