Je ziet het verschil tussen een gezonde sloot en een 'dode' sloot in één oogopslag: een dode sloot is eigenlijk een lange bak met alleen maar water. In een gezonde sloot wemelt het van de planten en dieren. Sommige zie je in één oogopslag: zwanen, rietsigaren en waterlelies. Voor andere tekenen van leven moet je echt even de tijd nemen. Vissen, kikkers of slakken laten zich pas zien als je wat langer stil staat of de sloot ingaat. En dat is precies wat we doen als Natuurlijk Noord-Holland op stap gaat met Evert-Jan Woudsma.
Natuurlijk Noord-Holland - Slootjes - NH Nieuws
Het zwanenpaar met jongen komt in eerste instantie op ons afgezwommen als we aan de rand van de sloot staan. "Kijk", zegt Evert-Jan. "Het is duidelijk dat de watervogels hier gevoerd worden. Daarom komen ze een kijkje nemen. Maar daar doen we dus niet aan. We gaan geen wilde dieren brood geven want dat is helemaal niet goed voor ze. Als ze niets van ons krijgen, verliezen de dieren al snel hun belangstelling en gaan ze verder met grondelen. Diep voorovergebogen in het water knabbelen ze plantjes van de bodem."
Voor de gelegenheid heeft Evert-Jan een korte broek en sandalen aan. Het is ook een mooie dag om het water in te gaan. Met een schepnet gaat de educatieboswachter aan de gang. Al snel komen de eerste visjes naar boven. "Stekelbaarsjes!" Maar welke? De visjes zijn klein, maar Evert-Jan weet het snel: "Dat zijn tiendoornige stekelbaarsjes." Ook wel moddermannetjes genaamd en niet te verwarren met zijn neef, de driedoornige stekelbaars.
Blubber
De sloot waar we tot ons middel instaan, ligt aan de rand van Heemskerk. Het is een plek waar Evert-Jan vaak scholieren mee naar toe neemt als hij natuurles geeft. "Kinderen vinden het geweldig als ze zelf in de blubber kunnen poeren. Niet alle kinderen natuurlijk, maar de meeste wel." Dat blijkt wel als even later een hele schoolklas komt aangelopen om met ons mee te kijken wat er allemaal in de sloot leeft.
Alle kinderen krijgen een eigen schepnetje en gaan de oever langs. De ene na de andere vangst wordt aangedragen. "Kijk eens meester wat ik heb gevangen!" of "Ik heb een hele grote tor gevangen!"
Fosfaten
We komen waterschorpioenen tegen, larven van waterjuffers, een bloedzuiger en een grote spinnende watertor. Dat is echt een joekel van een beest, zo groot als een lucifersdoosje. Kikkervisjes, muggenlarven en stekelbaarsjes maken de kinderen blij. En ons ook. "Dit laat zien dat het met de waterkwaliteit in deze sloot wel goed zit", constateert Evert-Jan blij. "De waterkwaliteit is de laatste jaren sowieso vooruit gegaan.
Er zit veel minder troep in het water zoals fosfaat dat vroeger via wasmiddelen in de sloot terecht kwam. Daar fungeert het als kunstmest. Algen nemen dan enorm in aantal toe waardoor de hele sloot een troebele groene soep wordt enwaterplanten afsterven. "Kijk eens wat een wonder als het leven een kans krijgt."
Bekijk alle verhalen en afleveringen op onze themapagina Natuurlijk Noord-Holland.
Opmerkingen, tips of vragen? Stuur verslaggever Stephan Roest een berichtje via [email protected]