RIVM wijst nu wel naar Tata Steel: 'stoffen schadelijk voor gezondheid kinderen'

Het RIVM nam voor dit onderzoek monsters van het zwarte stof dat rondom het bedrijventerrein van Tata Steel te vinden is op oppervlakten als vensterbanken en in tuinen en controleerde het op PAK’s en metalen, 'omdat deze stoffen zijn te verwachten in de buurt van de staalindustrie en schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid'.

Het rijksinstituut schatte daarbij in hoeveel contact spelende kinderen tussen de één en twaalf jaar met die stoffen hebben. De resultaten geven reden tot zorgen om de volksgezondheid in vooral Wijk aan Zee, maar ook in Velsen-Noord, IJmuiden, Beverwijk en zelfs in Castricum.

IQ

Langdurige blootstelling aan de gemeten hoeveelheden lood kan daar namelijk leiden tot neurologische ontwikkelingsstoornissen, schrijft het RIVM in het rapport. "Lood kan leiden tot een lager IQ van kinderen", aldus onderzoeker Janneke Elberse.

Kinderen krijgen in het dagelijks leven sowieso al te veel lood binnen, stelt het RIVM, waardoor extra blootstelling door neergedaalde stof koste wat het kost voorkomen moet worden. "Bovendien scheiden we lood nauwelijks uit", voegt Elberse toe.

Tekst gaat verder onder de video.

Daarnaast leveren de PAK’s (polycyclische aromatische koolwaterstoffen: schadelijke stoffen, red.) in het neergedaalde stof een groter kankerrisico op. Op de meetlocatie aan de Reyndersweg in Wijk aan Zee werden tot wel honderdvijftig keer meer PAK’s aangetroffen dan op de 'neutrale' locatie Amersfoort.

"Niet verwaarloosbaar"

Die waarden gaan in bewoond gebied niet de grens over van het maximaal toelaatbare, maar zijn ook 'niet verwaarloosbaar', aldus Elberse. Dat betekent dat het neergedaalde grof stof zorgt voor meer dan één extra kankerdode per miljoen mensen, maar minder dan één per tienduizend.

Daar komt nog bij dat dit rapport de PAK’s die worden ingeademd uit vervuilde lucht nog niet eens meetelt. Dit rapport geeft daarmee zeker geen onderschatting weer van de inname van de PAK’s.

Het RIVM nam voor dit onderzoek 420 stofmonsters, op 33 locaties, waarvan bij veertien ook binnen. Het verdeelde de metingen over drie periodes aan het eind van vorig jaar.

Binnenshuis veel minder gevaar

Dat leverde naast inzicht in de hoeveelheid schadelijke neergeslagen stoffen, ook nog enkele andere inzichten op. Ten eerste, geen van de metalen of PAK’s landt binnenshuis in een hoeveelheid die gevaarlijk is voor de gezondheid, zelfs waar de hoeveelheden buiten datzelfde huis wel schadelijk voor de gezondheid kunnen zijn.

Verder concludeert het RIVM in dit rapport dat naast lood en PAK’s, ook andere metalen veel vaker voorkomen in de IJmond dan op andere locaties.  Ook van metalen zoals ijzer mangaan, vanadium en chroom is in de IJmond twintig tot honderd keer zoveel gemeten als in 'neutrale locatie' Amersfoort.

Die metalen leveren in die hoeveelheden echter nog geen extra gezondheidsrisico’s op voor inwoners van de IJmond, stelt het RIVM.

"Kan staalindustrie nog bestaan?"

Ten derde concludeerde het RIVM: hoe dichter het meetpunt lag bij Tata, hoe hoger de waarden voor metalen zoals ijzer, mangaan, vanadium en chroom, en PAK. 'De hoogste waarden in Wijk aan Zee zijn gevonden op de locaties die het dichtst bij het terrein van Tata Steel liggen.'

Niet eerder wees een rapport zo onomwonden naar Tata Steel als waarschijnlijke bron van de schadelijke uitstoot.

Die conclusie zorgde ervoor dat Jeroen Olthof, gedeputeerde van de provincie, in een eerste reactie de vraag opwierp: "Kan staalindustrie in de IJmond nog bestaan? Wat mij betreft alleen nog als de nadelige effecten op de gezondheid en de leefomgeving zo snel mogelijk en zoveel mogelijk verminderen." 

Het was oorspronkelijk niet de bedoeling van het RIVM mogelijke bronnen aan te wijzen in dit rapport. Het komt eind dit jaar met een ander onderzoek, dat verder rapporteert over 'de herkomst (de bronnen) van stoffen in de leefomgeving in het IJmondgebied, zowel in de lucht als in het neergedaalde stof.'