Ga naar Content

Wethouder in verzet: hoe David Lopes Dias de strijd tegen de NSB bekocht met de dood

De Hilversumse oud-wethouder David Lopes Dias wordt vandaag geëerd met een 'struikelsteen' voor zijn voormalige woning. Op de Wezellaan zal een gouden steen herinneren aan deze bijzondere politicus, die vanwege zijn verzet tegen de NSB werd opgepakt en uiteindelijk overleed in concentratiekamp Mauthausen. 

Reportage: Wethouder in verzet | David Lopes Dias - NH Nieuws

Tweemaal mocht David Lopes Dias het ambt van wethouder bekleden. Kort van 1922 tot 1923 en veel langer van 1931 tot 1940. "Hij is onder meer betrokken geweest bij het Sportpark en bij zwembad Crailoo, dat helaas niet meer bestaat", vertelt kleindochter Nynke Tempelaar-Stellema. "Hij was zijn tijd ver vooruit, hij wilde dat daar gemengd gezwommen mocht worden, maar dat lukte niet", vertelt ze met een glimlach.

Als lid van de SDAP (de voorloper van de Partij van de Arbeid) en wethouder van Hilversum liet hij zich midden jaren dertig regelmatig negatief uit over het nazisme. Ook de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) kreeg er verbaal van langs van Lopes Dias. Bij het uitbreken van de oorlog werd hem dan ook geadviseerd om te vertrekken uit Hilversum. "Ze hadden geen keuze, er kwam een taxi om ze naar familie in Amsterdam te brengen", vertelt kleindochter Nynke. Volgens haar was dat niet per se omdat hij ook Joods was, maar voornamelijk vanwege zijn politieke verzet tegen de NSB.

Bewust ontslag

Na de capitulatie in mei 1940 keerden eerst zijn dochters terug naar Hilversum. Lopes Dias zelf was te geschokt door de gebeurtenissen. Bij zijn terugkeer in september 1940 was de door hem zo geliefde burgemeester Robert Lambooij afgezet, om plaats te maken voor NSB-burgemeester Ernst von Bönninghausen. "Hij kon natuurlijk niet werken onder een NSB'er, dus hij heeft gelijk zijn ontslag ingediend", vertelt zijn kleinzoon Martijn de Rooi.

"Op het briefje staat dat hij zelfmoord heeft gepleegd, maar mijn oma heeft dat nooit geloofd"

nynke tempelaar-stellema - kleindochter David lopes dias

Strijd gaat verder

Toch bleek de strijd met de NSB nog niet over. Op 23 december 1940 bereidt hij zich samen met zijn vrouw Trijntje Lopes Dias-Gnobbe voor op kerst met hun drie dochters: Lena, Emmy en Irene. Irene is als jongste thuis als een politieagent haar vader komt halen. "Hem werd verteld dat hij nodig was rondom de door hem opgezette persoonsregistratie in Hilversum. Dat was het smoesje waarmee hij naar het gemeentehuis moest komen", vertelt kleindochter Nynke.

Lopes Dias vertrok uit zijn woning op de Wezellaan, om zonder dat te weten nooit meer terug te keren. Anderhalf jaar zat hij vast in gevangenissen in Amsterdam en daarna in Kamp Amersfoort. "Uiteindelijk moest hij op transport naar Mauthausen. Daar is hij vrij snel overleden en op het briefje dat de familie heeft gekregen staat dat hij zelfmoord heeft gepleegd door tegen een elektriciteitsomheining te lopen, maar mijn oma heeft dat nooit geloofd."

Tekst loopt door onder foto's

Het droevige nieuws komt ook aan bij zijn Joodse familie in Amsterdam, waar halverwege 1942 de massale deportatie van Joden op het punt staat om te beginnen. "Daaruit blijkt dat hij echt eerder is opgepakt vanwege zijn tegenstand tegen de NSB."

Zijn vrouw en kinderen overleven de oorlog aangezien zijn vrouw Trijntje niet Joods is. Van zijn familie uit Amsterdam overleeft haast niemand de oorlog.

Verzet en vervolg

Zijn eigen dochters waren alledrie actief in het verzet en vooral zijn oudste dochter Lena treedt ook na de oorlog in de voetstappen van haar vader. Als gemeenteraadslid voor de PvdA werkte zij jaren aan de idealen van haar vader. In Hilversum zorgden zij er mede voor dat er een David Lopeslaan kwam. Ook een woongemeenschap kreeg de naam van de oud-wethouder van Hilversum.

De struikelsteen die vandaag geplaatst wordt is daarmee een eerbetoon vanuit de daaropvolgende generatie. "Pas nu ik van alles teruglees besef ik hoeveel mijn opa heeft betekend", vertelt Nynke Tempelaar-Stellema, dochter van Irena Stellema-Lopes Dias. "Ik hoop dat mensen hier van meenemen dat dit soort dingen niet meer mogen gebeuren", aldus kleinzoon Martijn de Rooi, zoon van Emmy Lopes Dias. "Dit overkwam hem, dit overkwam Joden, maar het kan ook anderen overkomen."

Reportage op televisie

De reportage over David Lopes Dias wordt donderdag om 17.30 uur uitgezonden op NH Nieuws. De rest van de avond wordt de reportage elk uur herhaald.

Lees ook

Meer nieuws uit 't Gooi?

💬 Blijf op de hoogte via onze Facebookgroep Nieuws uit 't Gooi. Reageer, discussieer en deel jouw nieuws

📰 Volg de laatste berichtgeving altijd via NHNieuws.nl/Gooi

🔔 Download de app en krijg een melding bij belangrijk nieuws uit jouw buurt

📧 Stuur ons jouw tips op [email protected] 

✏️ Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]