Angst psychiater komt uit: zorgpersoneel vaker zelf (psychisch) ziek

"Dat zijn veel mensen", zegt Oostindiër. "Die zeggen allemaal: 'ik ben omgevallen omdat ik heel hard gewerkt heb en nu kan ik het even niet meer aan'. Of: 'de klachten die ik eerder had zijn veel heftiger teruggekomen'."

De psychiater runt de ggz-instelling AerreA in Engewormer die zich uitsluitend richt op zorgverleners. Ze weet dat veel mensen uit de zorg moeilijk hulp zoeken als ze zelf ziek zijn of psychische problemen hebben. De heftige coronatijd heeft erin gehakt, merkt ze. "Eigenlijk vind ik dat de verhalen schrijnender worden, omdat de spoeling dunner wordt in de mensen die de zorg bemannen. Er zijn weinig mensen over die in kunnen springen als er iemand uitvalt."

Ze vervolgt: "Ik zie nog sterker dan normaal dat zorgverleners vinden dat ze tot in het oneindige door moeten gaan en zorgen voor anderen, niet voor zichzelf. Het ziektepercentage onder artsen is heel laag. Niet omdat ze minder ziek zijn, maar omdat ze zich minder ziek melden."

Geen vervanging

In een groot ziekenhuis is dat al een probleem omdat de roosters niet vol te krijgen zijn. "Maar in een huisartsenpraktijk is dat nog veel erger. Dan krijg je dat de huisartsen doorgaan met werken. Ze melden zich wel aan bij ons (in de ggz-instelling, red.), maar ze kunnen bijna niet op de afspraken komen." Huisartsen kunnen namelijk de praktijk niet alleen laten, want er is nauwelijks vervanging te vinden. Oostindiër: "Dat is soms zo schrijnend dat mensen zelf echt verschrikkelijk aan de grond zitten en soms zelfs suïcidaal zijn."

Elise Merlijn is vakbondsbestuurder bij de FNV (Zorg en Welzijn) en staat voortdurend in contact met zorgverleners. Ze benadrukt dat ziekenhuizen wel goed hebben geprobeerd om mensen op te vangen, maar herkent de verhalen van psychiater Oostindiër zeker. "Het is gewoon heel ernstig geweest", zegt ze over de druk op de zorg tijdens de ergste coronagolven. "Voor de mensen die normaal gesproken ook op de intensive care werken, maar ook voor de mensen die normaal gesproken op andere afdelingen lopen en nu bijsprongen. Die hebben dingen meegemaakt die ze niet gewend zijn. Voor hen is het soms traumatisch geweest."

Veel jong personeel vertrekt

Over het gebrek aan vervanging zegt Merlijn dat er veel jong personeel afhaakt. "Er is een groot verval na 35 jaar. Dat heeft aan de ene kant te maken met salaris: ze zitten dan een beetje vast op het maximum van hun salarisschaal. Anderzijds werken zorgverleners vaak met 24-uursdiensten. Dat is niet goed te combineren met bijvoorbeeld een gezin of mantelzorg."

Ze vervolgt: "Daar ligt een taak voor bestuurders: er moet minder flexibiliteit zijn in de beschikbaarheid van medewerkers. Daar moet je oplossingen zoeken: minder bereikbaarheidsdiensten en meer vaste diensten zodat mensen weten waar ze aan toe zijn." Daarnaast moet het salaris omhoog, vindt Merlijn. "Ze verdienen nu absoluut geen filmsterrensalaris voor de eisen die worden gesteld aan het werk. Mensen doen het met hart en ziel, maar er moet ook wat tegenover staan."

Geen wachtlijst

Antoinet Oostindiër van ggz-instelling AerreA heeft dit jaar meer personeel aangenomen om de zorgverleners die zich aanmelden snel te kunnen helpen. "Juist voor deze doelgroep vind ik het belangrijk dat ze niet op een wachtlijst komen. Die zijn soms wel een half jaar. Je kan hier niet mee wachten, want dan hebben we een probleem van heel andere aard. Er is ook veel inhaalzorg, uitgestelde operaties. Daar hebben we ook dokters en verpleegkundigen voor nodig."

"Ik denk dat een hoop mensen proberen om in de zomervakantie uit te rusten. Maar zodra je weer over de drempel van je werk komt kan het zijn dat je merkt dat je nog helemaal niet bent hersteld. Dan zou het in september nog harder nodig zijn om zorg te verlenen aan de zorgverleners zelf."

Bekijk hieronder de reportage die NH Nieuws hier in december vorig jaar over maakte: