'Niet in mijn achtertuin': woningtekort arbeidsmigranten steeds groter

Een 'Center Parcs' voor arbeidsmigranten bedacht door West-Friese ondernemers stuitte eerder op de kritiek omdat het té grootschalig zou zijn, maar ook het plan van een pension voor acht arbeidsmigranten in Andijk kan rekenen op weinig draagvlak. "Als het er komt, gaat er een te koop bord in de tuin", zegt naaste buurvrouw Riet van der Ven.

Of het nou om een grootschalig plan gaat ergens in een weiland of om een klein pension in een dorp, nieuwe huisvestingsplekken voor arbeidsmigranten komen maar moeizaam van de grond. En dat terwijl de aantallen toenemen. In West-Friesland werken jaarlijks nagenoeg tienduizend arbeidsmigranten, blijkt uit de laatste cijfers uit 2019. Verwacht wordt dat dat aantal oploopt tot een maximum van 19.500 arbeidsmigranten in 2030. 

Bewoners uit Andijk vrezen voor de komst van een arbeidsmigrantenpension naast hun deur. De gemeente Medemblik heeft goedkeuring gegeven dat de recreatiewoningen en achtergelegen studio's omgevormd mogen worden tot slaapplekken. Vorig jaar werden de woningen illegaal bewoond, wat volgens de buren voor veel overlast heeft gezorgd. 

"Twee keer brand in het pand en een hoop herrie en overlast. Je durft je spullen niet meer los  op straat te laten staan want er loopt alleen maar dronken volk op je pad", vertelt Chris de Lange. Samen met zijn vrouw kocht hij de woning een jaar terug, in de wetenschap dat hij naast recreatiestudio's kwam te wonen. Na maanden overlast, werd er gehandhaafd en moesten de arbeidsmigranten vertrekken.  De Lange: "We zijn heel teleurgesteld in de politiek, dat dit besluit er even doorheen wordt gedrukt. Door wanbeleid zitten wij met de gebakken peren."

Complex vraagstuk

"Huisvesting van buitenlandse werknemers is een complex vraagstuk met vele facetten, waarin ook gevoelens en emoties een rol spelen. Wat voor de één wenselijk is, is voor de ander niet aanvaardbaar", zegt een woordvoerder van gemeente Medemblik. In het huidige beleid moet de gemeente zorgen voor 1.000 slaapplaatsen. Daar voldoen ze met 1.015 vergunde plekken aan. Maar dat is lang niet genoeg voor de 3.535 arbeidsmigranten die er werkzaam zijn. 

"Zij moeten 3.000 tot 5.000 bedden zien te vinden", zegt makelaar Ramon Stoffer. Samen met de Westfriese Bedrijvengroep, FNV en andere organisaties bedacht hij een grootschalig plan, een 'Center Parcs' met slaapplek voor zo'n 2.000 arbeidsmigranten. Ook dit plan stuitte op weerstand omdat het 'te grootschalig' zou zijn. Maar een jaar na de lancering is er weer beweging. Stoffer: "Er is nu een kwartiermaker aangesteld binnen de zeven West-Friese gemeenten. De gesprekken lopen weer."

'Boter op ons hoofd'

Volgens bijzonder hoogleraar Monique Kremer, die zich al jaren verdiept in migratie, hebben we 'boter op ons hoofd' als het gaat om huisvesting. Ook is Kremer voorzitter van de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken. "Aan de ene kant hebben we mensen nodig want wie gaat er anders werken in de tuinbouw en distributiecentra?  Aan de andere kant willen we niet dat ze in dezelfde plek gaan wonen."

Zij vindt dat we toleranter moeten zijn als het om huisvesting gaat en vooral op zoek moeten naar allerlei nieuwe vormen van flexibele huisvesting, waarbij kleinschalig het beste uitpakt. Kremer: "Grote aantallen is meestal niet bevorderlijk. We zien dat vooral kleinschalige initiatieven beter werken." Ook al is er geen gouden formule, benadrukt ze. Het gesprek aangaan met de omgeving, werkt volgens Kremer vaak het best. "Het gaat er dan ook om wat je de mensen zelf aanbiedt die er al wonen. Als je nadenkt over huisvesting, moet je ook nadenken over 'wat willen mensen zelf graag in deze buurt'?"

Met name als het om grote aantallen buitenlandse werknemers gaat, neemt het draagvlak af, zegt Kremer. "En wat je ook ziet is dat er over het algemeen minder draagvlak is voor alleenstaande mannen. Er is meer draagvlak voor gezinnen."

Het huisvesten van de grote hoeveelheid arbeidsmigranten die West-Friesland heeft, ziet makelaar Ramon Stoffer niet op kleinschalige manier gebeuren. "Dan hebben we het over 20 tot 30 pensions van circa honderd mensen die in de kernen of steden geplaatst moeten worden. Dat geeft zo'n enorme druk op een wijk of dorpskern, dat krijg je nooit voor elkaar. En dan heb je juist veel erger het nimby-effect."

Nieuw onderzoek

De West-Friese gemeenten gaan nauwer samenwerken met de Westfriese Bedrijvengroep en starten na de zomer een locatieonderzoek. Iets wat de gemeenten in de Noordkop recent met de provincie hebben onderzocht. "Het realiseren van deze complexe opgave vraagt om inzicht in meerdere locaties en varianten in de regio. Dat gaat dus ook over de groot- of kleinschaligheid van de locaties. Het is nodig voor de groeiende economie in Westfriesland", laten de gemeenten en Westfriese Bedrijvengroep weten. Het onderzoek  moet half november klaar zijn.