Ga naar Content

Oud-medewerker Kooksfabriek 2 doet boekje open: "Ik zie het als een wonder dat ik nog leef"

"Het is niet twee voor twaalf, maar eerder twee over twaalf." Met 'pijn in het hart' pleit Jos Kortekaas (72) voor de sluiting van Kooks- en Gasfabriek 2, waar hij sinds 1974 totaal 38 jaar voor heeft gewerkt. "Ik maak me zorgen voor de omwonenden en werknemers die met deze uitstoot moeten leven en werken. Het schaadt de mensen."

Foto: Jos Kortekaas

Zonder moeite klautert Jos Kortekaas de duintop op naar het hekwerk dat hem op de Reyndersweg in Velsen-Noord uitzicht biedt op kooksfabriek 2. Het is de plek waar hij vanaf 1974 onderdeel werd van het team 'technisch beheer', dat de kooksfabriek draaiende hield. Ondanks de hechte vriendschappen die hij er zou opbouwen met zijn collega's, zou de Velsen-Noorder er met de kennis van nu nooit zijn begonnen.

"Het voelt nu ook als een soort verraad. Had ik eerder de kritiek moeten laten horen? Ja, misschien wel. Maar als je je als werknemer hierover destijds zou uitspreken, dan was dat ook niet zonder gevolgen gebleven."

De Kooks- en Gasfabriek 2, gebouwd in 1972, is al enkele jaren mikpunt van kritiek. De fabriek waar kolen bewerkt worden tot zogeheten cokes, dat nodig is om ruwijzer te maken.

Toezicht

Dorpsraad Wijk aan Zee, diverse milieubewegingen en ook de provincie Noord-Holland zijn de fabriek echter liever kwijt dan rijk. Omwonenden van de staalfabriek klagen steen en been over indringende chemische geuren, afkomstig van de ovens die gebruikt worden op de kooksfabriek. De stank is afhankelijk van de windrichting soms te ruiken tot in de straten van Wijk aan Zee, Beverwijk en IJmuiden. Toezichthouder Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) heeft de fabriek vanwege de klachtenstroom sinds april onder 'intensief toezicht' geplaatst. 

Kortekaas, die zich als medewerker wist op te werken tot teamleider, doet zijn verhaal om voor de omgeving en zijn voormalig collega's verschil te kunnen maken. Hij vindt een radicale omslag op de staalfabriek noodzakelijk.

Waarom vindt u het belangrijk om uw verhaal te vertellen?

"Ik heb ervaren wat deze fabriek gedaan heeft. Mijn collega's die ik er ziek heb zien worden en een aantal ook door heb zien doodgaan. Bewijs dat er een direct verband is met de uitstoot van de kooksfabriek heb ik niet, maar door de omstandigheden waarin we hebben moeten werken heb ik wel een sterk vermoeden dat dat zo is."

U ziet er gezond uit. Wat maakte de Kooksfabriek 2 volgens u een onveilige plek om te werken?

"Vooral door de gifstoffen die vrijkwamen op de fabriek. Denk aan benzeen, en aan paks; kankerverwekkende stoffen die echt heel zorgelijk zijn voor de
gezondheid. Ik heb ook veel gewerkt met asbest en in de gassen en stofwolken gestaan. Vreselijke vieze klussen voor storingen en onderhoud, waarbij je je afvraagt hoe dat mogelijk was. Het is eigenlijk een wonder dat ik nog leef."

Interview gaat verder onder de video

Oud-medewerker Kooksfabriek 2 pleit voor radicale verandering - NH Nieuws

Maakt u zich op dit moment nog zorgen over de gevolgen van deze kooksfabriek voor omwonenden en collega's?

"Ja, dat doe ik zeker. Ik deel de mening van mensen die vinden dat ze niet in een gezonde omgeving wonen. De techniek die gebruikt wordt bij het maken van kooks is vreselijk ouderwets. Er zijn de afgelopen jaren zeker verbeteringen geweest, maar als je nagaat dat de fabriek in 1972 werd neergezet met een levensduur van 25 jaar, dan maak ik me grote zorgen over de huidige staat en het beheer van de fabriek. De uitstoot die vrijkomt is slecht voor de mensen en daar moet iets aan gedaan worden. Dat wil ik voor mijn ex-collega's, maar ook voor de bevolking."

Uw kritiek is hard. Tegelijkertijd heeft u er een heel leven gewerkt.

"Dat doet ook wel pijn, ja. Toen ik in dienst kwam heette het nog Koninklijke Hoogovens, nu Tata Steel. Toen een prachtig bedrijf. Sociaal ook voor de mensen en het betaalde ook gewoon goed. Dus in die zin toch ook wel een goede werkgever."

Hoe voelt het dan om op deze manier openlijk kritiek te hebben op uw
voormalig werkgever?

"Dat is erg ongemakkelijk. Ook als ik mensen van informatie voorzie die bezig zijn met kritiek op de fabriek. Dat voelt dan toch wel als een soort verraad. Maar ik vind het belangrijk dat het ook in de toekomst goed zal blijven gaan met de fabriek en het milieu."

"Als je je hier als werknemer over had uitgesproken, dan was dat niet zonder gevolgen gebleven"

jos kortekaas (72), voormalig teamleider kooksfabriek 2

Wat denkt u? Is er een radicale omslag nodig om dat voor elkaar te krijgen?

"Dat is er zeker nodig. Een omslag waarmee heel veel geld gemoeid zal gaan. En dat geld heeft Tata Steel niet vermoed ik, of wil dat niet gaan uitgeven omdat ze het bedrijf te koop hebben gezet. Het Rijk zal moeten inspringen. Dan wordt wel helaas de belastingbetaler de pineut, maar dat is in het belang van de omgeving."

"We zullen echt verder moeten zonder 'zwarte kant' van het bedrijf. Dus op een andere manier gaan produceren. Zonder kooksfabrieken. Ergens houdt het op."

Toch belooft Tata Steel in 2023 zo'n 85 procent minder 'geurbelasting' voor
de omgeving. Is dat haalbaar in uw ogen?

"Nee, dat denk ik niet. Bij de kooksfabriek komt de meeste stank vrij en deze is sterk verouderd. Dan zou je er wel zo ongelooflijk veel geld in moeten gaan steken dat je de vraag zou moeten stellen of er dan nog wel geld te verdienen is. Dus nee, dat zie ik niet gebeuren."

Tekst gaat verder onder de foto:

Foto: Dennis Mantz / NH Nieuws

De discussie over Tata Steel verhardt. Ben u nog bezorgd over de kritiek die u mogelijk zou kunnen krijgen?

"Nee. Want ik denk dat de mensen op de fabriek en omwonenden het allemaal wel met me eens zullen zijn. Ja, we verdienen er in de regio ons brood, maar dat betekent niet dat het bedrijf de vieze meneer mag gaan spelen. Het is tijd voor verandering, hoog tijd."

Reactie Tata Steel

"Tata Steel benadrukt dat het beeld dat door oud-medewerker Jos Kortekaas wordt geschetst (werkzaam in de Kooks- en Gasfabriek tot 2012) niet overeenkomt met de huidige situatie bij de Kooks- en Gasfabrieken van Tata Steel in IJmuiden.

"Er is behoorlijk veel veranderd sinds de tijd dat de heer Kortekaas bij ons staalbedrijf werkzaam was. Veiligheid van medewerkers staat voorop. Die zijn dan ook voorzien van alle benodigde persoonlijke beschermingsmiddelen, waaronder airstreamhelmen. Ook zijn er heldere afspraken gemaakt met de Ondernemingsraad en de FNV over de richtlijnen voor PAK-stoffen bij Tata Steel in IJmuiden. En Tata Steel blijft voortdurend investeren in het verbeteren van de fabrieken en installaties."

"Uit de metingen van het Luchtmeetnet (beheerd door GGD Amsterdam) blijkt overigens dat de concentratie PAK-stoffen in de IJmond ver onder de richtwaarden van het RIVM zit. Dan gaat het om de totale concentratie PAK-stoffen in de IJmond van alle mogelijke bronnen."

Investeringen
"Tata Steel heeft onlangs een pakket met concrete maatregelen ter waarde van 300 miljoen euro aangekondigd, de Roadmap Plus. Dit pakket zorgt voor een geurvermindering van 85 procent en een vermindering van stofemissies van rond 65 procent in 2023. Een belangrijk project betreft verbeteringen aan Kooks- en Gasfabriek 2 (KGF2). Van aanpassing van de afdichting en een potentiële nieuwe afzuigtechniek wordt een forse vermindering van geur en uitstoot van stoffen verwacht. Dit project is onmiddellijk van start gegaan en vraagt tot 50 miljoen euro extra investering. Doel is snellere vermindering van overlast door KGF2. Dit bedrag komt boven op de reeds geplande investeringsgelden die wij de komende jaren bij de Kooks- en Gasfabrieken doorvoeren."


"Tata Steel neemt de zorgen van omwonenden serieus. We hechten er waarde aan om in dialoog met de omgeving oplossingen te bespreken en maatregelen te nemen. Tata Steel handelt naar eer en geweten."

Reactie centrale ondernemingsraad (COR) Tata Steel

De Centrale Ondernemingsraad van Tata Steel erkent de noodzaak om in de kooksfabrieken blijvend te verbeteren op het gebied van gezonde en veilige werkomstandigheden, zo laat voorzitter Cinta Groos weten.

"Daarom zijn in samenwerking tussen FNV Tata Steel en COR meerdere acties ondernomen om met het bedrijf hierover concrete afspraken te maken, met name over het structureel verlagen van uitstoot van en blootstelling aan PAK-stoffen. Deze concrete afspraken en maatregelen zijn opgenomen in het PAK-stoffen convenant wat in 2015 is afgesloten tussen FNV en het bedrijf, en wat in november 2020 nog een aanscherping heeft gekregen."

"De COR is van mening dat continue verbeteringen binnen de kooksfabrieken nodig zijn en blijven om daar een veilige en gezonde werksituatie te behouden. In de Roadmap+ zijn nog aanvullende verbeteringen opgenomen, met name gericht op vermindering van geur en uitstoot naar de omgeving."

Meer nieuws uit de IJmond?

💬 Blijf op de hoogte via onze Facebookgroep Nieuws uit de IJmond. Reageer, discussieer en deel jouw nieuws

📰 Volg de laatste berichtgeving altijd via NHNieuws.nl/IJmond

🔔 Download de app en krijg een melding bij belangrijk nieuws uit jouw buurt

📧 Stuur ons jouw tips op [email protected]

✏️ Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]