Oude Joodse stenen krijgen na 53 jaar een plek op begraafplaats Hoorn

Het gaat om twee gevelstenen met Hebreeuwse tekst, die afkomstig zijn van het Metaheerhuisje, een huisje waarin de doden ritueel gereinigd en gereed gemaakt worden voor de begrafenis. De derde is een gedenksteen, die geplaatst werd bij  de eerste steenlegging op 24 april 1918. De stenen zijn afkomstig van de Joodse begraafplaats aan de Westersingel, ook wel de Jodensingel genoemd.

Deze begraafplaats is in 1968 ontruimd omdat de gemeente de grond terug wilde voor de aanleg van een nieuw woongebied. De stoffelijke resten van 614 personen zijn herbegraven en 229 grafstenen herplaatst op de Algemene Begraafplaats aan de Berkhouterweg. Op de locatie van de oorspronkelijke Joodse begraafplaats is in 2015 een monument geplaatst.

Locatie onbekend

De twee Hebreeuwse gedenkstenen lagen sinds 1968 in de tuin van het Westfries Museum, nadat de heer Heiman Maurits Polak, die op 4-jarige leeftijd in 1912 de eerste steen gelegd heeft, in 1967 aan de gemeente had gevraagd de stenen te bewaren en te plaatsen op een passende plaats op de nieuwe begraafplaats. Lodde-Tolenaar probeert al twee jaar de stenen geplaatst te krijgen op de begraafplaats aan de Berkhouterweg. “Het is natuurlijk heel fijn dat het Westfries Museum oude gevelstenen bewaard, maar ze horen op hun originele plek. En als ik daar iets aan kan doen, dan probeer ik dan.”

Een locatie van de derde steen was lange tijd onbekend totdat in de zomer van 2020 een hobbyfotograaf door de stad liep en de steen zag staan in de tuin achter het pand aan het Grote Oost 68, een pand dat vroeger van het waterschap was.

50 jaar oude belofte

In november 2019 gaf de raad toestemming aan Lodde-Tolenaar om de historische gedenkstenen en een informatiebord bij het Joodse deel van de begraafplaats te plaatsen. Maar voor het project was destijds niet genoeg geld. Het college heeft nu besloten een deel van de kosten te dragen en de reeds bestaande bescherming van de Joodse begraafplaats uit te breiden met de gedenkstenen, zodat deze voor de toekomst beschermd zijn.

“De belofte voor het terugplaatsen is al 50 jaar oud. Er is in Hoorn al zo weinig meer over van de tijd, waarin Joodse mensen in de stad woonden. Dit moeten we koesteren. Dan is het mooi dat we dat op de begraafplaats zelf meer onder de aandacht kunnen brengen. Dan kunnen we laten zien dat het er nog is", zegt Lodde-Tolenaar. De stenen zullen worden verwerkt in een pilaar. Wanneer ze daadwerkelijk geplaatst zullen worden, is nog niet bekend.