'Vriendenteam' dat totaalvoetbal van Ajax uitvond, vereeuwigd in nieuw boek

Wanneer het trainer Rinus Michels als een drilsergeant is gelukt de vrijblijvendheid uit Ajax te ranselen, begint de zegetocht. Eerst door Nederland, daarna wordt Europa veroverd. Ajax kende in de jaren tussen 1965 en 1973 de meest succesvolle periode uit de clubgeschiedenis. Ajax won behalve landstitels ook de Europa Cup I in 1971, 1972 en 1973 en de wereldbeker in 1972.

"Het team was in het begin meer een soort vriendenteam", vertelt schrijver Jaap Visser. "Maar daar bracht Michels verandering in."

Winst in London

Ajax speelde in het Londense  Wembley Stadion de finale om de Europa Cup 1. Tegenstander was de Griekse club Panathinaikos. Ruim dertigduizend Ajax-fans waren naar Londen afgereisd. Nog nooit was de club uit Amsterdam zo ver gekomen in de Europese competitie. Ajax won, maar makkelijk was het niet.  De wedstrijd eindigde in een 2-0 overwinning voor de Amsterdammers. Terug in Amsterdam juichten tienduizenden Amsterdammers Ajax toe tijdens een rijtoer in open Mercedessen van stadion de Meer naar het Leidseplein. 

Jaap Visser ziet op de foto hierboven vooral de 'volledige ontspanning' op het gezicht van trainer Rinus Michels. "Alle stress is weg bij de trainer die hem toch heel erg heeft geknepen tijdens de finale." Michels zou na het behalen van de Europa cup 1 vertrekken naar FC Barcelona. "Hij had maar één doel bij Ajax en dat was de Europese top behalen en dat heeft hij hier bereikt", aldus Visser. "Missie geslaagd." Zijn opvolger werd verrassend Stefan Kovacs, een voor velen onbekende coach die voor zijn komst trainer was van Steaua Boekarest uit zijn geboorteland Roemenië. Kovacs liet de teugels wat vieren, gunde de spelers meer vrijheden en inspraak dan de autoritaire, starre Michels. 

Het boek staat vol memorabele momenten, maar ook wedstrijdverslagen uit 1971, 1972 en 1973 zijn erin terug te vinden. Als Ajax in 1971 de Europacupbeker wint, ontvangt koningin Juliana het elftal en coach Rinus Michels op paleis Huis ten Bosch. Cruijff begon tegen koningin Juliana over de belastingen die voetballers moesten betalen in die tijd. Hij vroeg zich af of daar niet iets aan gedaan kon worden. Waarop de koningin antwoordde met de zin: "Meneer, Cruijff, u moet bij de minister van financiën zijn". 

Volgens Visser heeft het team uit 1971 de basis gelegd voor het totaalvoetbal dat Ajax vandaag de dag nog steeds speelt.  Rinus Michels paste een aanvallende speelstijl toe met opkomende backs en multi- functionele spelers, die zowel aanvallend als verdedigend werk moesten doen. Zoals een meevoetballende doelman, een systeem dat later door de pers werd omschreven als totaalvoetbal. "Het voetbal dat toen werd gespeeld, het aanvallende totaalvoetbal is de basis van alle succesvolle Ajax-ploegen die daarna zijn gekomen", zegt Visser. "Bijvoorbeeld het Ajax onder Louis van Gaal in de jaren 90, maar ook het Ajax van Erik Ten Hag borduurt voort op het fundament van Michels." 

Race-wedstrijden terug naar De Meer 

De meedogenloze aanpak van Michels op spelers en zijn dominante leiderschapsstijl leverden Michels de bijnaam 'de Generaal' op. Ook de spelers van Ajax uit 1971 maakten kennis met de harde aanpak van de trainer. "De spelers werden tijdens de gevreesde 'afbeul-trainingen' in het Amsterdamse Bos echt over de kling gejaagd", vertelt Visser. "Als het erop zat, wilden de spelers maar één ding en dat is zo snel mogelijk terug naar De Meer." Dat resulteerde in racewedstrijden naar De Meer met auto's tussen de spelers. 

Bekijk hieronder de video over de race-wedstrijden .