Pasjessysteem voor ondergrondse containers gekraakt: 'Dit is een probleem'

Het lijkt een mooi systeem: alleen mensen die er recht op hebben (en keurig belasting betalen), mogen de ondergrondse bak openen met een speciaal pasje. Bedrijven en criminelen, die illegaal gebruik willen maken van de containers, worden zo letterlijk buitengesloten.

Maar de beveiliging van de HVC Afvalpas blijkt een wassen neus. Wie één pasje in handen heeft, kan deze oneindig veel kopiëren en verspreiden. Iets wat inmiddels op grote schaal gebeurt.

'Even googelen'

Een van de ‘krakers’ is de 68-jarige John Pirovano uit Beverwijk. Hij kocht via het internet een kloonapparaat uit China. De informatie in de chip op de afvalpas, vergelijkbaar met die van de Ov-chipkaart, is met één druk op de knop te kopiëren naar een andere chip.

tekst gaat door onder de video

"Een kind kan de was doen", lacht de Beverwijker. "Je zoekt even op internet en je kan overal zo'n kloonapparaatje kopen. Met de instructie erbij is het in nog geen dertig seconden gepiept. Google is mijn beste vriend."

Pirovano gebruikt de techniek om reserve-pasjes te maken, omdat HVC maar één pasje per huishouden uitdeelt. Hij zet de gegevens op het originele pasje over op een chip-sleutelhanger. "We willen toch allemaal gemak? Hoe fijn is het als je zo'n druppel aan je sleutelbos hebt hangen, want dan raak je hem ook niet meer kwijt."

Daarnaast scheelt het ook wat geld: een officiële reservepas kost al snel zo'n 10 euro, een huisgemaakte kopie slechts een fractie daarvan. 

'Verkoop pasjes is een probleem'

Net als Pirovano hebben steeds meer mensen het gat in de beveiliging ontdekt. Facebookgroepen staan bol van berichten en advertenties van huis-tuin-en-keuken-hackers die tegen betaling pasjes klonen.

'Je HVC pas kopiëren op een druppel-tag, nooit meer je HVC-pas kwijt, nu handig aan je sleutelbos. €2,50 pstk 3 voor €6. Klaar terwijl je wacht. In diverse kleuren', luidt één van de vele advertenties.

tekst gaat door onder de advertentie

Maar hoe onschuldig het maken van een reservepas ook lijkt; de overheid is er alles behalve blij mee. Volgens HVC is het zelfs verboden.

Beverwijk, een van de 44 gemeentes in Noord-Holland, Zuid-Holland, Friesland en Flevoland die gebruik maakt van de diensten van HVC, snapt dat pasjes worden gekopieerd voor meer gemak. Toch spreken ze van ‘een probleem’. Sterker nog: de belasting op afval kan er door stijgen.

De gemeente noemt het 'niet gewenst' dat de afvalpas gebruikt kan worden gebruikt door anderen buiten het huishouden. De gemeente is bang voor illegale afvaldumpingen, die overigens ook strafbaar zijn. 

"Die (containers, red.) raken daardoor vervuild met allerlei afval dat daar niet thuis hoort, denk aan: bouwafval, grof afval en bedrijfsafval. Gft-afval kan dan bijvoorbeeld niet meer gecomposteerd worden", zegt de gemeente. "Alle dumpingen leiden tot extra verbrandingskosten en daarmee tot hogere kosten voor de inwoners." 

Maar daar blijft het niet bij. Ook eigenaren van een originele afvalpas kunnen in de problemen komen, waarschuwt ethisch hacker Jan van Kampen. Wie zijn pas afstaat voor een kopie, loopt een risico. 

De computerkraker heeft er begrip voor dat de pasjes worden gekopieerd. "Het heeft in dit geval nut omdat er geen consequentie aan hangt. Ik snap ook in dit geval het nut van het klonen, omdat HVC bijvoorbeeld maar een pas per huishouden geeft, terwijl je dat ding eigenlijk bij al je huisgenoten in je de portemonnee wilt hebben."

HVC wil 'prijsprikkel' invoeren 

Maar dat kan snel veranderen. Zo kan HVC het gebruik van de pas beperken. "Dat er nu geen limieten zijn, betekent niet dat die nooit meer komen."

Van Kampen: "De ondergrondse containers zijn in theorie in staat om bij te houden hoe vaak een pas gebruikt is, ook al zegt HVC dit nu niet bij te houden. Wat nu onschuldig lijkt, kan later bij je terugkomen op een vervelende manier."

In een reactie laat HVC weten in sommige gemeentes (zoals Opmeer) al bezig te zijn met de invoering van een dergelijk systeem, dat zij zelf ‘een prijsprikkel’ noemen. De gebruiker gaat dan een tarief betalen per keer dat de ondergrondse container gebruik wordt.

"Alles wat via een kopie wordt gestort, komt op de naam van de inwoner te staan", aldus een woordvoerder van HVC, die hoopt dat hierdoor de populariteit van klonen zal afnemen. "We verwachten dan ook dat de overlast beperkt blijft."

HVC is in Noord-Holland actief in de gemeentes Alkmaar, Beemster, Bergen, Beverwijk, Castricum, Den Helder, Drechterland, Enkhuizen, Edam-Volendam,  Heemskerk, Heerhugowaard, Heiloo, Hollands Kroon, Hoorn, Koggenland, Langedijk, Medemblik, Opmeer, Purmerend, Schagen, Stede Broec, Texel, Uitgeest, Velsen, Wormerland en Zaanstad.