Eigenaren strandpaviljoens verrast door monstergolven: "Castricum aan ramp ontsnapt"

Eerst even wat achtergrondinfo: omdat het zand dat door de zee op het strand wordt achtergelaten door de wind richting de duinen wordt geblazen, wordt de strook strand tussen de strandpaviljoens en de duinen steeds smaller. Als die strook té smal wordt of verdwijnt, en de strandpaviljoens dus  tegen het duin aan staan, wordt de natuurlijke groei van de duinen belemmerd, zo stelt het hoogheemraadschap. Daarom is met de paviljoeneigenaren afgesproken dat zij - indien nodig - eens in de vijf jaar die bufferzone herstellen door hun paviljoens richting zee verplaatsen. 

Om de wind weer vrij spel te geven, stelde het hoogheemraadschap in 2018 dat de vier paviljoens op het Castricumse strand zo'n vijftien á twintig meter richting de zee moesten verkassen. Met die verhuizing zou de duinenrij zich op natuurlijk wijze kunnen aanpassen aan de zeespiegelstijging. Dat die verhuizing nog dezelfde winter moest plaatsvinden, was tegen het zere been van de eigenaren, zo bleek toen NH Nieuws in de herfst van 2018 poolshoogte ging nemen.

"Het heeft te maken met de kustbescherming", zei Vincent Meurs van paviljoen Zeezicht destijds tegen NH Nieuws, "maar in Castricum speelt dat probleem helemaal niet, aangezien we de hoogste en breedste duinen van Nederland hebben." 

Bekijk hieronder de video uit november 2018. Artikel gaat door onder de video.

Na lang gesteggel bereikten het Hoogheemraadschap, de gemeente Castricum en de ondernemers in februari vorig jaar alsnog een akkoord. Het Hoogheemraadschap zegde de paviljoens een nieuwe zogeheten watervergunning voor tien jaar toe, op voorwaarde dat ze uiterlijk in maart van dit jaar zouden zijn verplaatst. De twee binnenste paviljoens, Zeezicht en Zoomers, zouden tien á vijftien meter richting zee verhuizen, voor de twee buitenste paviljoens - Deining en Club Zand - werd een verplaatsing van enkele meters afgesproken, om te voorkomen dat die paviljoens boven ondergrondse datakabels zouden komen te staan. 

Een maand na de afgesproken deadline is er nog weinig gebeurd. Alleen Deining, het noordelijkst gelegen strandpaviljoen, is inmiddels vier meter verplaatst. "Dat is een compromis", vertelt Richard Groot, inmiddels ruim twintig jaar eigenaar van Deining. "We moeten voor de duinen uit blijven bewegen", legt hij uit. Toch was het voor hem geen optie om zijn paviljoen tien à twintig meter zeewaarts te verplaatsen, vertelt hij. "Dat zou betekenen dat we twintig à vijfentwintig keer per jaar natte voeten hebben." 

Uitstel

De andere drie paviljoens hebben vanwege corona uitstel gekregen. Voor paviljoen Bad Noord van Marcel Rinsma, het enige seizoenspaviljoen op het Castricumse strand, is de discussie minder relevant. Omdat hij zijn tent ieder voorjaar opnieuw moet opbouwen, wordt ieder jaar opnieuw bekeken waar hij zijn paviljoen mag neerzetten.

Rinsema, die zijn paviljoen net in gereedheid had gebracht voor het komende seizoen, zag gisterenmiddag hoe de oprukkende zee zijn terras én een strandhuisje van het strand plukte. 

Ook Richard Groot van Deining kwam gisteren in allerijl naar zijn 'tweede woning' om te kijken of zijn paviljoen de metershoge golven zou overleven. Zijn angst werd versterkt door het feit dat Deining momenteel 'niet op palen, maar op een plateau staat'. "Normaal staan we op palen van zes à zeven meter, en dan ben ik nooit zo bang, maar het was nu wel even een spannend moment."  

Omdat zijn paviljoen goed bestand bleek tegen de ruige omstandigheden besloot Groot - net als de eigenaren van de andere strandpaviljoens - collega Rinsma van Bad Noord te helpen. "Om bij eb van de middag zijn strandpaviljoen zo snel mogelijk weg te halen. Alles stond dusdanig scheef en op instorten, was zo ondermijnd door de wassende zee, dat we een unit of tien à twaalf hebben kunnen wegtillen voor hem." 

Geluk bij ongeluk

Dat alleen bij Rinsma de schade flink in de papieren loopt, is volgens de Castricumse wethouder Ron de Haan een geluk bij ongeluk. Hij stelde vanochtend op NH Radio dat Castricum 'aan een ramp is ontsnapt', omdat de paviljoens zonder het door de coronacrisis ingegeven uitstel waarschijnlijk al veel dichter bij de zee hadden gestaan.

"Het is een hele lange discussie geweest, die hier aan is voorafgegaan", vertelt de wethouder. "De paviljoens zijn er in 2010 met een watervergunning voor vijf jaar gekomen, daarna zou beoordeeld worden of ze de duindoorstuiving niet in de weg staan. Moet je ze dan niet meer zeewaarts verplaatsen? Het heeft nog jaren geduurd voordat er - gelukkig - vorig jaar een akkoord is bereikt met het hoogheemraadschap." 

Het akkoord behelst dat de paviljoens 'binnen het bestemmingsplan van de gemeente ongeveer mogen blijven staan waar ze nu staan', legt hij uit. "Dus een paar meter naar voren, of meer omhoog, maar gelukkig hoeven ze niet aanzienlijk zeewaarts te worden verplaatst, en in lijn daarmee ook de huisjes niet. Want dat had betekent dat er nu waarschijnlijk geen huisjes of paviljoens meer op het strand hadden gestaan." 

De wethouder vreest wel dat de weggespoelde glasplaten van Rinsma's terras zijn gebroken en in delen in de branding op de bodem liggen. "Wie ruimt dat op?", vraagt hij zich af met oog op het naderende strandseizoen. Bovendien sluit hij niet uit dat de noordwestenwind en de 'loeigevaarlijke zee' vanavond en morgen andermaal zal huishouden op het Castricumse strand. "De zee is een monster, die moet je wel bedwingen."  

'Onze inschatting is anders'

Hoogheemraad Waterveiligheid Rob Veenman van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier deelt De Haans mening niet. "Dat is zijn inschatting, maar die van ons is anders", aldus Veenman over De Haans stelling dat de strandbebouwing aan een ramp is ontsnapt. "Ik denk dat het wel meevalt."  

Volgens Veenman is het belangrijk onderscheid te maken tussen seizoensgebonden en de permanente paviljoens. Dat uitgerekend Bad Noord, een seizoensgebonden paviljoen, gisteren schade opliep, komt omdat dat paviljoen in tegenstelling tot de permanente paviljoens geen sterke fundering heeft.

Hetzelfde geldt voor strandhuisjes, die niet voor niets pas na afloop van het stormseizoen (15 maart) mogen worden geplaatst. "Deze storm was bijzonder vanwege het tijdstip, buiten het stormseizoen", aldus Veenman. "Maar als deze storm in het seizoen had plaatsgevonden, was 'ie niet bijzonder geweest."  

Veenman erkent dat het hoogheemraadschap wil dat de permanente paviljoens vanwege de belemmering voor de duinvorming zeewaarts verplaatsen. "De duinen komen naar voren, en het strand komt naar voren, daarom willen we dat de strandpaviljoens ook naar voren komen. Maar het is niet zo dat we ze rücksichtlos naar voren willen halen." 

Dat de paviljoens de groei van het duin belemmeren, staat volgens Veenman als ze een paal boven water. "Je ziet dat er inhammen ontstaan", verwijst hij naar de groei van het duin aan weerszijden van de paviljoens. Bovendien is het volgens hem ook voor de paviljoeneigenaren gunstig om hun zaak eens in de zoveel tijd te verplaatsen. "Want nu staan ze met hun kont in de duinen, waardoor het zand tegen de paviljoens drukt."  

Hightech strandpaviljoen

Net als De Haan is waterveiligheidsexpert Veenman enthousiast over Groots plan om van Deining een hightech strandpaviljoen te maken dat kan worden aangepast aan de seizoens- en weersomstandigheden. Het idee is dat het paviljoen (zie impressie hieronder) 's winters hoger komt te staan, zodat het zand er onderdoor kan stuiven en het paviljoen de aanwas van het duin er achter niet belemmert.

"We hopen dat het een positief effect heeft", aldus hoogheemraad Veenman. Hij spoort de andere eigenaren van de jaar-rond-paviljoens aan om net zo creatief te denken als Groot, maar vindt het nog te vroeg om te stellen dat een positieve evaluatie betekent dat het paviljoen niet meer hoeft te worden verplaatst. 

"De bouw zou al zijn begonnen, maar dat is door corona niet gelukt", verwijst wethouder Ron de Haan naar de vertraging waarmee ook het hightech strandpaviljoen van Groot kampt. "Dat is nu uitgesteld tot november." 

Hoewel hij tot nog toe ongeschonden uit de strijd is gekomen, houdt paviljoen-eigenaar Groot net als De Haan zijn hart vast voor de komende uren, die hij bij zijn bedrijf zal doorbrengen. "De storm is nog niet voorbij", benadrukt hij.

'Lijdzaam toezien'

Zijn paviljoen versterken met zandzakken heeft niet veel zin, zegt hij. "Alles wat je nu nog opbrengt, daar zit zoveel lucht in, daar lacht de zee om. Het water is zo sterk. Je kunt niets anders doen dan lijdzaam toezien. Spulletjes die je kan pakken, wegzetten. En verder duimen dat je op de juiste plek staat."