Sneltesten de heilige graal voor het onderwijs?

De afgelopen tijd hebben meerdere scholen de deur moeten sluiten, omdat het aantal besmettingen te hoog is. Ook kunnen leerlingen regelmatig niet naar school, omdat de juf of meester in quarantaine zit. Studenten van hogescholen en universiteiten hebben al lang geen fysiek onderwijs meer kunnen volgen, waardoor mentale problemen toenemen.

Aandacht hoger onderwijs

En daar moet volgens onderwijswetenschapper Frank Cornelissen, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, snel iets aan gebeuren. "Als je alle leerlingen bij elkaar optelt, dan kom je op 3,5 miljoen mensen uit. En daar komen de ouders nog bij. Het gaat dus om een ontzettend grote groep en ik vind dat van zwaarwegend belang."

Hij stelt dat alles op alles moet worden gezet om alle scholen te openen en open te houden. "Veel studenten en leerlingen kampen met problemen rondom mentale gezondheid. Van depressies tot het ontbreken van motivatie door sociale afsluiting."

Waar het demissionair kabinet heeft aangekondigd naar verwachting medio april met zelftesten voor het onderwijs te komen, wordt vandaag al gestart met een pilot met sneltesten op scholen in de regio Amsterdam. Ook zijn er scholen die het heft in eigen had hebben genomen, zoals basisscholen verbonden aan scholenkoepel Florente met locaties in Weesp en Diemen. Daar bieden ze leraren de mogelijkheid zich twee keer per week te laten testen. 

Een goede ontwikkeling

Dat er binnenkort mogelijk meer kan worden getest in het onderwijs, noemt Cornelissen 'positief'. "Als er een instrument aan het arsenaal kan worden toegevoegd, dan ben ik daar absoluut voor. Ik vind het een zeer goede ontwikkeling. Het geeft scholen een extra optie om wat flexibeler op de situatie te kunnen reageren", zegt Cornelissen. Volgens hem komen scholen nu snel in de problemen als een leraar vanwege klachten thuis moet blijven. 

Ook voor studenten is het volgens hem een goede oplossing. Maar, benadrukt hij: het is geen heilige graal. "Er zullen genoeg studenten zijn die alsnog thuisblijven of ouders die er liever voor kiezen om hun kinderen thuis te houden"

Ook Joyce Kootker, docent toegepaste psychologie aan de Hogeschool van Amsterdam, denkt dat het voor studenten zeker een oplossing kan zijn, maar het moet volgens haar dan wel een meerwaarde opleveren. "Het moet wel zo zijn dat als iemand negatief is, diegene ook in staat moet worden gesteld om alles weer te kunnen doen. Als je evengoed afstand moet blijven houden en nog steeds maar in beperkte groepjes naar school mag komen, dan  weet ik niet in hoeverre ik het een verbetering vind."

Geen heilige graal 

Ook de Algemene Onderwijsbond staat nog enigszins kritisch tegenover de hele situatie. Volgens de onderwijsorganisatie kunnen alle kleine beetjes helpen, maar is het niet dé oplossing. "Je kan zoiets niet verplichten", laat woordvoerder Rob Voorwinden weten. Liever ziet hij dat het onderwijspersoneel na het zorgpersoneel spoedig wordt ingeënt. Volgens hem maken leerkrachten zich enorme zorgen over hun eigen gezondheid en die van hun naasten. 

De Landelijke Studentenvakbond vindt het positief dat het demissionair kabinet inzet op zelftesten. "Ik denk dat thuis testen het meest succesvol zal zijn onder studenten. Dan hoeven ze niet ergens naartoe. Dat is niet alleen goed voor de veiligheid. Het vergroot naar mijn idee ook het draagvlak", laat voorzitter Lyle Muns weten. Maar hij benadrukt wel dat het nooit een verplichting moet zijn.

Ook onderwijswetenschapper Cornelissen denkt dat zelftesten het meest nuttig is. Anders is het volgens hem wel een hele operatie. "Een hele grote instelling kan mogelijk gemakkelijk een grote ruimte regelen waar getest kan worden en een bedrijf inzetten die testen kan afnemen, maar als kleine basisschool is dit een stuk moeilijker."