Van eiland voor de kust, naar woningen óp de dijk: "Ambitieus, ja, maar het is haalbaar"

In 1993 kwam de gemeente met het bouwplan om een eiland voor de kust te creëren waarop huizen moesten komen. Port Poseidon leek aanvankelijk snel van de grond te komen, maar het plan werd omstreden en werd uiteindelijk helemaal afgeblazen.

Er kwamen te veel bezwaren, onder meer over de hoogte van de gebouwen en de impact van de natuur op het wad. Daarnaast was het ook technisch niet haalbaar. "Een plan op palen was gewoon echt niet mogelijk", zegt Robbert Waltmann, directeur van Woningstichting Den Helder.

Maar hij was wel gefascineerd door het idee om de stad en de zee met elkaar te verbinden. Hij liet stedenbouwkundig bureau West8 er nog eens naar kijken, die op haar beurt een ingenieursbureau inschakelde.

Waltmann: "Altijd loop je tegen een veiligheidsrisico aan. Zij concludeerden dat we de dijk heel dik moesten maken, om het maar zo te zeggen. Geniaal. Dan ben je al twintig jaar bezig en denk je: 'waarom heb ik dit niet bedacht'. Als je de overgang geleidelijker maakt, met een dijkbuurtje, wordt het echt onderdeel van de stad."

250 woningen

Door de Helderse zeedijk te verhogen en te verbreden, wordt de dijk niet alleen veel steviger, maar is er ook ruimte om erop te bouwen. "We denken er zo'n 250 woningen te kunnen bouwen", zegt Waltmann. Daarvoor moet Woningstichting nog wel wat huizen aan de dijk zien op te kopen, zodat er ook daadwerkelijk aan de slag kan worden gegaan. "We bezitten al zo'n 60 à 70 procent van de panden en proberen met gesprekken er met de rest ook uit te komen."

Hoogheemraadschap is enthousiast, want met het plan wordt de dijk alleen maar sterker. En ook de gemeente ziet het zitten. "De dijk wordt zo'n 2 meter hoger en 60 meter breder. Daardoor wordt hij ontzettend sterk. We willen niet te hoog bouwen, de bebouwing blijft bescheiden. Verder is het niet alleen een dijkversteviger, maar is het ook een economische drager en helpt dit in het kader van de woningnood. We slaan zo twee vliegen in één klap. Voor recreanten blijft het ook mogelijk om er te lopen met de hond of te fietsen, alleen zitten er straks misschien ook wel een restaurant of een hotel op de dijk."

Maar wat nu als de zeespiegel meters stijgt? Is de dijk dan nog wel veilig? En hoe zit het met de huizen onder de dijk? Ook daar is over nagedacht, zegt Robbert Waltmann. "Hij is straks zo sterk, dat hij zeker 200 jaar vooruit kan. Er is zelfs rekening gehouden met een enorme hoeveelheid water die over de dijk zou kunnen worden geslagen. Dat houdt hij."

Haalbaar

De komende maanden wordt het plan verder uitgewerkt. "Het is nog niet klaar, maar we zijn wel zo serieus dat we nu stappen gaan zetten. Bovendien moet het niet alleen financieel haalbaar zijn, maar ook technisch haalbaar. Want het kan niet zo zijn dat je de dijk zwakker maakt, want dan zou je het achterland in gevaar brengen. Hier geloof ik overigens niet in: het is inderdaad ambitieus, maar we zijn er van overtuigd dat het haalbaar is."

In de plannen zijn ook het futuristische uitkijkpunt de Seasaw en terugplaatsing van de vooroorlogse bomenlanen aan de Kanaalgracht in meegenomen. Daarvoor zijn oude tekeningen erbij gepakt. "Voor de oorlog was het Oude Helder een prachtige buurt met mooiste huizen. Daar zat het leven van de stad, met de Marineclub, het postkantoor, de bioscoop, het theater en de synagoge onderaan de dijk (dat toen overigens maar een meter breed was). Dat gevoel proberen we terug te brengen. Maar dan wel in deze tijd uiteraard."

Een voorzichtige planning gaat uit van bouwen over vijf jaar, Waltmann hoopt iets eerder. De huizen komen onder meer op de plek van 't Huys Tydtverdrijf, een plek waar marinepersoneel kon ontspannen. Dit pand lag aan de Kanaalweg, onder de dijk, en is zo'n 25 jaar geleden gesloopt.