Ga naar Content

Boek over tragiek Joods gezin uit Alkmaarse binnenstad: "Ik voelde de spanning"

ALKMAAR - Het Joodse gezin Drukker leidde een gelukkig leven aan het Luttik Oudorp, tot het antisemitisme in de Tweede Wereldoorlog hun leven tot een hel maakte en Joodse burgers al hun rechten verloren. Op 5 maart 1942 worden het gezin Drukker en alle andere tweehonderd Joden in de stad gedwongen naar Amsterdam te verkassen waar ze worden opgejaagd door de razzia's. Jan van Baar schreef er een boek over. "Het is alsof ze bij mij aan de keukentafel hebben gezeten", vertelt de historicus tegen NH Nieuws.

Foto:

Het is zomer 1944. Bram Drukker, zijn vrouw Juliette en dochter Marjan zitten opgesloten in Kamp Westerbork. Een snel transport lijkt onvermijdelijk. Maar alle hoop op een goede
afloop is nog niet verloren. In een naar buiten gesmokkeld briefje schrijft Marjan dat Westerbork 'nogal meevalt'. Ze zegt verlangend uit te zien naar 19 november 1944 om thuis aan de Alkmaarse gracht haar vijftiende verjaardag te kunnen vieren.

Dit smokkelbriefje en achttien andere brieven uit Westerbork van het gezin Drukker zijn bewaard gebleven. Net als drie schriftjes vol herinneringen aan de onderduikperiode en het fotoalbum van de familie. Een schat aan informatie voor een boek, dacht historicus Jan van Baar uit Sint Pancras.

Einde aan gewoon leven

Na twee jaar onderzoek en schrijven, ligt het resultaat nu in de winkel. 'De Familie Drukker en de tragiek van Joods Alkmaar', vertelt het verhaal van de Joodse gemeenschap in de stad en hoe de Duitse bezetting exact 79 jaar geleden een einde maakte aan het gewone leven van deze groep Alkmaarders. 

In 1940 telde Alkmaar zo'n 33.000 inwoners, waarvan ruim 200 personen de Joodse gemeenschap vormden. Door de antisemitische maatregelen verloren ze al hun rechten als burger.  Ondernemingen werden onteigend, Joodse leerlingen van onderwijs uitgesloten en gezinnen uit huis gezet.
 
De meesten hebben de oorlog niet overleefd. Op een enkeling na die naar het buitenland kon vluchten, zijn de Joodse inwoners allemaal via Westerbork naar een van de vernietigingskampen gebracht en daar vermoord.
 
Schrijver Jan van Baar ontving in 2016 de Oud-Alkmaar-Prijs van de Historische Vereniging voor zijn kwalitatief hoogstaande werk. Hij is historicus en archivaris, gespecialiseerd in de regionale geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. 

Van Baar kroop in de huid van de familie Drukker. "Het is alsof ze bij mij aan de keukentafel hebben gezeten. Ik voelde gewoon de spanning toen ze klem zaten in de Amsterdamse Rivierenbuurt en het net zich langzaam sloot."

Bram, Juliette en hun dochter Marjan wonen aan het Luttik Oudorp, een van de Alkmaarse grachten, totdat ze op 5 maart 1942 uit hun huis werden gezet. Voor de deur liggen drie herinneringsstenen met hun namen. 

Bekijk hier het interview met Van Baar in de binnenstad van Alkmaar. Tekst loopt door onder de video

De familie woonde in de Alkmaarse binnenstad - Carolien Hensbergen / NH Nieuws

Gaandeweg het schrijven kon hij de spanning van het gezin bijna voelen, zegt Van Baar. Net als veel andere joden komt de familie Drukker terecht in de Rivierenbuurt in Amsterdam waar ze angstige taferelen meemaakten door de razzia's. "Wij zijn reddeloos verloren", schrijft een van hun vroegere buren.

Maar het gezin Drukker vlucht weg uit Amsterdam, geholpen door hun vriendenkring en met wat geld kunnen ze onderduiken. Ook hun valse persoonsbewijzen zijn bewaard gebleven. "Ze zwierven langs onderduikadressen in Utrecht, Amsterdam en Beekbergen rond onder de schuilnamen Willem Beekink en Johanna Robbe met hun dochter", vertelt Van Baar.

Razzia in Warmenhuizen

De laatste schuilplaats is op een boerderij in Warmenhuizen. En daar gaat het mis. In mei 1944 worden ze opgepakt tijdens een grote razzia en naar kamp Westerbork gebracht. "Als je de brieven en verhalen leest is het bijna surrealistisch hoe ze dachten de dans te kunnen ontspringen."

"Westerbork valt nogal mee", schrijft Marjan dan ook als 14-jarige in het laatste briefje dat ze het kamp uitsmokkelt. "Ze keek ernaar uit om in november haar 15de verjaardag thuis aan de gracht te kunnen vieren." Het gezin Drukker wordt op de trein gezet naar een van de vernietigingskampen in Polen. Bram, Juliette en Marjan worden omgebracht in Auschwitz in september 1944.

Bekijk hieronder de hele reportage

Boek over Joodse familie Drukker - NH Nieuws

Het boek is een uitgave van stichting Alkmaarse Historische Publicaties en te koop in boekwinkels. 

Lees ook

💬 Wil je niets missen uit Alkmaar en omgeving?

Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]