Slapen bij de hoogovens: heimwee naar de camping 'die nooit had mogen bestaan'

Wakker worden in een tentje onder de stofregens en rookpluimen van de staalfabriek: het is haast niet meer voor te stellen. Maar kamperen op vakantieoord Rolandsduin in Wijk aan Zee was razend populair. De camping stond op de plek waar nu het beeldenpark Zee van Staal is gevestigd.

Wie waren de bezoekers van de camping? Wat maakte deze surrealistische vakantiebestemming aan de voet van de Hoogovens interessant? En wat doen ze met de inzichten van vandaag over de schadelijke stoffen die worden uitgestoten? NH Nieuws zocht de voormalig vakantiegangers op.

'What the fuck?'

Het is 1991 als Amsterdammer Ron Berkhout (56) met zijn verloofde Wijk aan Zee inrijdt. Camping Rolandsduin wordt zichtbaar en is voor Ron een vertrouwd beeld. Hij bracht er met zijn ouders zijn hele jeugd door in een stacaravan. Voor zijn verloofde ging het echter om een schrikbeeld, waar ze tot op de dag van vandaag nog niet over is uitgesproken.

"We kwamen vanuit het dorp de duinen door en ze zag de fabriek met daaronder de camping. Ze zei: 'what the fuck?', Waar ben ik terechtgekomen?' Ik wil ermee zeggen dat wat voor ons normaal was geworden, aan een buitenstaander eigenlijk niet uit leggen is."

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Claes-Berend van der Kolk is de zoon van Nic van der Kolk, de oprichter van Camping Rolandsduin. De camping gaat als een rode draad door zijn leven, waar hij met veel plezier aan terugdenkt. Minder plezierig was de dominante strijd met de industrie, achter de camping. Hij is zelf beheerder in de jaren 1984, 1985 en 1986.

"De uitstoot was een extreem terugkerend onderwerp van gesprek. Bij de campinggasten ging dat vaak over overlast. Het gebeurde ook regelmatig dat de gasten gewoon weer vertrokken vanwege het lawaai dat ze hoorden. Ze konden daar niet tegen."

Hoewel Claes-Berend zich geen grote zorgen maakt over de gevolgen voor de gezondheid, snapt hij wel dat een groep omwonenden de strijd aanbindt met de staalfabriek. "Het inzicht over toxische stoffen is de afgelopen dertig jaar natuurlijk wel veranderd. En ik ben ook wel van mening veranderd. Nu nog een camping beginnen op die plek zou geen goed idee zijn. En toen eigenlijk ook niet, dat was gewoon een foutje", meent hij.

"Ieder jaar was er wel een soort 'ramp', waarbij kolengruis neersloeg op de camping. Dan was alles zwart en dat zorgde dan voor negatieve publiciteit, daar wilde de overheid en ook Hoogovens vanaf."

Tekst gaat verder onder de fotoserie

Petra van Ommen (54) uit Purmerend beleefde tussen 1970 en 1985 'als klein meisje een prachtige tijd op Rolandsduin'. "Wat het leuk maakte is dat mijn halve familie daar wel stond. Dan zaten we met de klanken van een mondharmonica om een vuur of rond de BBQ. Dat was fantastisch."

Knallen en explosies

Ze kon zich verwonderen over de industrie, pal achter de camping. "Dan kwamen ze 's nachts de kolen storten en ook hoorde je knallen en explosies op het terrein. Dat maakte wel enorme indruk op je als kind. Ook waren er soort van elektrisch geladen torren en kevers, die we dan met een racket over het hek sloegen. Of het echt iets met de Hoogovens te maken had weet ik niet, maar eng waren die beesten wel."

Petra vertelt dat ze iedere avond van haar ouders met zwarte voeten het sop in moest. Zorgen over de gezondheid waren er niet en zijn er nu ook niet. "Ik had nooit het idee dat het heel vies was. Ook was het maar net hoe de wind stond. Wel was de stank van rotte eieren soms zo erg dat mijn ouders rechtsomkeert maakten. Dan gingen we gewoon terug naar Purmerend, zo ging dat toen."

Ook kampeergasten Peter en Willie van der Lem uit Amsterdam vertellen dat de stof die neersloeg voor hen geen issue was destijds. “We hadden er eigenlijk ook niet gek veel last van. Wij zaten er direct achter, dus veel ging er ook overheen. Voor buitenstaanders was het vreemd en aan hen ook niet uit te leggen", lacht hij.

"Het was er op de camping gewoon ouderwets gezellig, dat wilden we voor geen goud missen. Als we lootjes gingen verkopen voor de bingo dan waren we twee dagen onderweg. Overal kletsen, de hele dag door. Een feest van herkenning. Over gezondheid werd gewoon niet gesproken.”

In 1992 werd de camping afgebroken (vanaf 1:26). Tekst gaat verder onder de video:

De mening van Ron Berkhout is de loop der jaren wel veranderd. "Als we toen hadden geweten wat we nu weten, dan had daar nooit geen camping gestaan. Maar je moet het zien in de tijdsgeest; toen de dokter nog adviseerde om roken te minderen door sigaren te gaan roken. De tijd verandert, dus ik snap dat er nu mensen zijn die zeggen: dit gaat niet meer. Ik snap de strijd van de omwonenden wel om leefbaarheid te verbeteren.”

Einde tijdperk

In 1992 kwam er een einde aan een tijdperk, kamperen onder de rook van de staalgigant was verleden tijd. Het leidt tot een onmiskenbaar gevoel van gemis bij alle geïnterviewden. Berkhout: "Dit was zo bijzonder, voor veel mensen was het echt een klap dat het stopte. Dat sloeg in als een bom. Nog altijd als ik in Wijk aan Zee ben dan rij ik nog even langs om te kijken en om de herinneringen op te halen."