Den Helder bouwt 75 jaar aan een nieuwe stad: ingreep in het centrum

"Ik weet nog dat ik hier in 2006 kwam", zegt Ferdinand Vreugdenhil van Zeestad BV, het ontwikkelingsbedrijf van de gemeente. "Toen was er bijna vijftien jaar niet meer geïnvesteerd in het centrum. En als er niks meer gebeurt, dan is zo'n centrum eigenlijk aan het sterven. Zo moet je je dat voorstellen. Dat is een traumatische situatie. En dat hebben we stapsgewijs opgepakt."

Voor zijn komst was het college van burgemeester en wethouders gevallen. Het bestuur van de stad stond er niet goed voor en de hogere overheden grijpen in. "De commissaris van de Koningin heeft toen gezegd: 'Dit is niet acceptabel meer'. Ook de ministeries van Defensie en VROM (volkshuisvesting) hebben toen gezegd: 'We moeten wat doen, anders gaat de stad ten onder en we hebben hier ook een belang'."

Tekst gaat door onder de video.

Bestuurskundige Pieter Tops wordt er bij geroepen om een advies op te stellen. Hij vindt dat Den Helder moet worden geholpen. Alle overheden moeten gaan samenwerken. Drie gebieden worden aangewezen waar moet worden ingegrepen. Vreugdenhil: "Het ging om het Stadshart samen met Willemsoord, de Stelling van Den Helder en Nieuw Den Helder was het derde gebied. Dat moesten wij gaan oppakken."

De Woningstichting sluit aan als de eerste ingrepen in de stad plaatsvinden. "Toen het Julianaplein in 2010 het Stadspark werd, zagen we dat de gemeente serieus was, dat ze er iets van wilden maken", zegt Robbert Waltmann, directeur van Woningstichting Den Helder. "Daarna durfden wij ook onze investeringsstrategie aan te passen."

Theater

Voor Vreugdenhil is de verhuizing van Theater de Kampanje uit de binnenstad naar de historische gebouwen op Rijkswerf Willemsoord een sleutelmoment geweest. "Ja, dat is eigenlijk de peiler van de hele gebiedsontwikkeling geweest. Daardoor konden we het Stadspark maken, het winkelhart kleiner maken. En de komst naar Willemsoord was weer een impuls voor de oude rijkswerf zelf."

De aanpak gaat niet zonder kritiek. Nog niet iedereen is overtuigd van de aanpak. Voor Robbert Waltmann was de bouw van School 7, de nieuwe bibliotheek, daarom een hoogtepunt. Er veranderde wat in de houding richting alle projecten. "Toen de bieb werd uitgeroepen tot beste bibliotheek van de wereld gaf dat natuurlijk het vinkje dat we op de goede weg waren." "Dat gaf een enorme boost aan iedereen die met de stad bezig is", vult Vreugdenhil aan.

Winkels

Op een grote maquette kan Robbert Waltmann laten zien waar de Woningstichting gebouwen heeft opgekocht en waar nieuwe gebouwen zullen worden neergezet. Ook worden gebouwen uit de wederopbouw opgewaardeerd. Zo krijgt een flat aan de Hendrik Baskeweg de primeur met een nieuwe gevel die volledig uit geprinte blokken zal worden opgebouwd. In de Koningstraat, voorheen één van de vier grote winkelstraten, zijn al veel gebouwen gesloopt.

Tekst gaat verder onder de video.

Postzegelhandelaar Cees van der Wel is één van de laatste winkeliers in de Koningstraat. "Toen ik hier in 1977 kwam, zaten hier heel veel verschillende winkeltjes. Dat ging bijna door tot aan de dijk", vertelt hij. "Het is nu een grote gatenkaas. Maar ja, het heeft tot doel om het mooier te maken. En de rest van de stad heeft al een behoorlijk mooie facelift achter de rug. De Koningsstraat zal waarschijnlijk ook heel mooi worden."

Tekst gaat verder onder de foto...

Gezellig

"We willen dat de stad compacter wordt en dat er weer meer wordt gewoond in de binnenstad", zegt Waltmann. "De komende jaren zullen we nog flink doorpakken. Dan zijn er nog veel projecten. Als de stad dan een beetje op orde is, dan zal het wat rustiger aan gaan." Met de bouwstijl die nu wordt gebruikt, is weer afscheid genomen van het beton uit de wederopbouwperiode.

"De vooroorlogse stad is onze inspiratiebron", zegt Ferdinand Vreugdenhil daarover. "Daarbij moet je de geschiedenis van de stad wel kunnen blijven lezen. Dus we moeten ervoor zorgen dat die wederopbouwperiode wel blijft in de stad en dat je daar extra kwaliteit aan toevoegt."