Ga naar Content

Den Helder bouwt 75 jaar aan een nieuwe stad: licht, lucht en ruimte

DEN HELDER - Als na de Tweede Wereldoorlog een begin wordt gemaakt met de wederopbouw, wordt er anders gedacht over het ontwikkelen van een stad. De wijkgedachte doet zijn intrede: alles wat de mensen nodig hebben, moet in de eigen wijk te vinden zijn. En er moet tempo worden gemaakt, want de vraag naar woningen is enorm. Deze hele week kijkt NH Nieuws naar de bouw van de stad van 1945 tot nu.

Foto: Historsiche Vereniging Den Helder

Deze week blikt NH Nieuws terug op wat er na de Tweede Wereldoorlog gebeurde met Den Helder, hoe de stad herrees uit de as. Hoe de wederopbouw doorging in stadsvernieuwing. En waarom er nu een tweede 'wederopbouw' gaande is waarbij juist weer wordt gebouwd met stijlen en materialen van voor de oorlog. Vandaag deel 2: licht, lucht en ruimte.

Tempo

"De eerste echte bouwacties waren hier in Oud Den Helder, maar niet meer zoals ze het vroeger wilden hebben met ouderwetse kapjes en kleinschalig. Dat kon gewoon niet meer", vertelt architectuurhistorica Anita van Breugel. "Ze zagen: 'We moeten iets anders gaan doen in Den Helder. Er komen zoveel mensen aan en er zijn zoveel woningen nodig.' Tempo maken."

Wieger Bruin, de stedenbouwkundige, deed ook voor de oorlog al veel voor Den Helder. Hij wordt opnieuw ingezet. De stad ligt dan nog binnen de linie, de verdedigingswerken rond de stad. "Hij is al vanaf 1933 actief in de stad. Ook in die jaren zag men al in dat uitbreiding nodig was. Alleen was buiten de linie bouwen nog geen optie. Na de oorlog, toen duidelijk was dat de marine terugkwam, kwam men tot de conclusie dat er grotere aantallen huizen moesten worden gebouwd en buiten de linie. En dat in de gedachte van het 'Nieuwe Bouwen'."

Tekst gaat door onder de video.

Den Helder bouwt 75 jaar aan een nieuwe stad: licht, lucht en ruimte - NH Nieuws

De wijkgedachte wordt toegepast in de nieuwe wijken. Alle voorzieningen die de bewoners nodig zouden kunnen hebben, werden in de buurt meegenomen. Sportcomplexen, kerken en een winkelcentrum verrezen en in de naastgelegen duinen was ruimte voor recreatie. "Het credo was toen 'licht, lucht en ruimte'", zegt Van Breugel.

Naast een nieuwe opzet worden er ook nieuwe bouwtechnieken ingezet om de wijken uit de grond te kunnen stampen. Prefab-onderdelen van het in Engeland bedachte Aireysysteem, worden op locatie in elkaar gezet. Beton is het bouwmateriaal dat voorhanden is. Er ontstaat een heel arsenaal aan betonnen bouwwerkjes.

Tekst gaat door onder de video.

Den Helder bouwt 75 jaar aan een nieuwe stad: licht, lucht en ruimte - NH Nieuws

Door de spanningen met Rusland, tijdens de Koude Oorlog, blijft de rol van de marine ondertussen groot. Er zijn belangrijke missies. In de jaren '60 werken er wel al aanzienlijk minder mensen dan vlak na de oorlog, maar met 23.000 personeelsleden is en blijft de marine de grootste werkgever in de stad en dus belangrijk voor het inwoneraantal.

Tekst gaat door onder de video.

Den Helder bouwt 75 jaar aan een nieuwe stad: licht, lucht en ruimte - NH Nieuws

Veel van het marinepersoneel vindt een woning in de nieuwe wijken van Den Helder. Hoogbouw langs doorgaande wegen geeft beschutting aan de achtergelegen wijken. Zogenaamde duplexwoningen, met een boven- en een benedenwoning, worden door de gezinnen 'gedeeld'.

Niet alleen buiten de linie wordt hard gewerkt. Er moet ook een volledig nieuw centrum worden opgebouwd. Vroeger lag dat centrum in Oud Den Helder, het nieuwe centrum ligt zuidelijker. Het spoor dat dwars door de stad loopt, wordt ingekort en vanaf het nieuwe station ben je meteen in het winkelgebied. De bouw van het naastgelegen postkantoor wordt gezien als het sluitstuk van de wederopbouw.

Maar Den Helder is dan nog niet klaar: wederopbouw wordt 'stadsontwikkeling' en het bouwen gaat door. Het gebouw aan de Sportlaan, dat het hoofdkwartier was van de wederopbouw, blijft het hart van de verdere ontwikkeling van de stad.

Lees ook

💬 Wil je niets missen uit de Noordkop?

Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]