Provincie uit opnieuw zorgen over financiën gemeenten: "Er is extra geld nodig"

Dat blijkt uit een brief van de provincie over het toezicht op de gemeentelijke financiën en een rondgang langs verschillende gemeenten door NH Nieuws. In de brief staat dat de provincie vijf gemeenten - Castricum, Beemster, Heerhugowaard, Langedijk en Weesp - onder preventief financieel toezicht stelt.

Dat houdt in dat deze gemeenten zonder toestemming van de provincie hun begroting niet kunnen wijzigen. Alleen in het geval van Castricum is dat vanwege een onevenwichtige begroting; de andere vier gemeenten staan onder een toezicht door een herindeling.

Daarnaast heeft de provincie tien gemeenten medegedeeld dat er na het eerste kwartaal een extra controle wordt uitgevoerd. Dat gebeurt om verschillende redenen. Zo voerden de gemeenten Amsterdam en Medemblik enkele ingrijpende maatregelen door om de begroting toch sluitend te krijgen en kampt Zaanstad met een achterstallig onderhoud van veertig miljoen euro.

Bekijk hier hoe het in jouw gemeente zit:

Dat enkel de gemeente Castricum geen sluitende begroting kan overleggen, betekent volgens de provincie niet dat de financiële problemen meevallen. "Veel gemeenten geven al langere tijd aan dat het niet goed gaat met hun gemeentelijke financiën. De taken en verantwoordelijkheden binnen het sociaal domein en de gevolgen van het coronavirus zorgen ervoor dat veel gemeenten zich in een moeilijke situatie bevinden", zegt de provincie in de brief.

De provincie doelt daarmee op de extra taken die gemeenten in 2015 hebben gekregen. Zo dragen zij sindsdien de verantwoordelijkheid voor jeugdzorg en moeten ze volgens de Wet Maatschappelijke Ondersteuning ervoor zorgen dat mensen in hun gemeente zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen.

'Rijksbijdrage is te laag'

Die extra taken kosten de gemeenten meer geld, maar de bijdrage vanuit het Rijk groeide in die periode niet mee. En dus vinden de provincie en gemeenten dat een grotere bijdrage vanuit het Rijk gerechtvaardigd is. Zo laat een woordvoerder van de gemeente Castricum weten dat die gemeente eerder juist te boek stond als een 'voordeelgemeente'. Dat houdt in dat de gemeente juist geld overhield na de uitvoering van haar zorgtaak.

"Gemiddeld was dat ongeveer een miljoen euro per jaar. In 2019 was dat in één jaar omgeslagen van een overschot van een miljoen euro naar een tekort van meer dan twee miljoen euro." De gemeente wijt die omslag aan oplopende zorgkosten, terwijl de bijdrage van het Rijk niet steeg.

Ook de gemeenten Zaanstad en Amsterdam vinden dat die bijdrage omhoog moet. "De gemeente Amsterdam had al een tekort door onder andere het overhevelen van taken op onder andere de jeugdzorg/WMO, waar onvoldoende financiële middelen tegenover zijn gezet. De coronacrisis slaat daar bovenop diepe gaten in de begroting, zowel structureel als incidenteel", zegt een woordvoerder van de gemeente Amsterdam.

Daar sluit de provincie zich dus bij aan: "Er is extra geld nodig zodat gemeenten hun taken goed kunnen blijven uitvoeren en hun inwoners goede voorzieningen kunnen bieden. Een kaalslag van de kwaliteit van gemeentelijke voorzieningen en de invloed hiervan op de inwoners dient te worden voorkomen."