Halvering aantal bezoekers Westfriese trekpleisters door coronajaar

Museumdirecteur René van den Broeke kijkt weemoedig terug op 2020. De Museumstoomtram zag haar bezoekersaantal teruglopen naar zo’n 20.000. Dat zijn 80.000 bezoekers minder dan het jaar ervoor. De 600.000 euro aan noodsteun die het museum van de gemeente en de provincie ontving, was volgens Van den Broeke dan ook hard nodig.

In de maanden dat het museum wel open mocht, kon het door de afstandsregels maar een beperkt aantal bezoekers verwelkomen.  "We zijn geen museum waar je in en uit kunt lopen. Wij maken gebruik van historische trams, die hebben geen grote capaciteit", legt Van den Broeke uit.

Hieronder een overzicht van de bezoekersaantallen. Artikel gaat verder onder de foto. 

De kleinere stoomtrams kon het museum helemaal niet gebruiken, omdat voldoende afstand houden in deze trams niet mogelijk was.

Voor het komende jaar richt het museum haar pijlen op de zomer en houdt het rekening met een scenario mét en zonder ingrijpende maatregelen. Maar ook in een situatie waarin het museum niet volledig open kan, is het volgens de directeur mogelijk om een kwalitatief goed programma te bieden.

Bekijk hier een reportage die NH Nieuws eerder maakte over de steun die culturele instellingen en bibliotheken krijgen. Artikel gaat verder onder de video

Het Westfries Museum in Hoorn moest ook flink inkrimpen in 2020. Waar het museum in 2019 nog een bezoekersrecord behaalde, had het vorig jaar te kampen met een dieptepunt in het aantal bezoekers. "Afgelopen jaar was behoorlijk ingrijpend", concludeert woordvoerder Marian Vleerlaag. Het Westfries Museum zag het aantal bezoekers met bijna 60 procent teruglopen.

Het museum probeert te zoeken naar mogelijkheden, nu ze noodgedwongen de deuren gesloten moeten houden. Zo biedt het museum een digitale tentoonstelling aan over de discussie rond het standbeeld van Jan Pieterszoon Coen. De tentoonstelling is gratis toegankelijk via internet en biedt dus geen compensatie voor de verloren omzet. "Dat maakt het natuurlijk wel ingewikkeld. Het zoeken naar verdienmodellen is lastig", zegt Vleerlaag. Toch heeft het museum het jaar niet met heel grote financiële problemen afgesloten. "Dat komt ook zeker door de steun vanuit het Rijk, de provincie en de gemeente. Daar zijn we ze ontzettend dankbaar voor."

Het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen kon 2020 met dank aan de overheidssteun ook zonder rode cijfers afsluiten. Het museum is voorzichtig positief over het nieuwe jaar en mikt op ten minste 150.000 bezoekers in 2021. Vorig jaar bleef het museum steken op 128.000  bezoekers. Vooral Nederlandse gezinnen, die de zomervakantie in eigen land doorbrachten, wisten het museum nog wel te vinden. "Uiteraard hebben wij het geluk dat we in ons buitenmuseum de ruimte hebben. We zijn ervan overtuigd dat we de bezoeker in 2021 een mooi, ontspannen en veilig dagje uit kunnen bieden", stelt woordvoerder Willeke Otten.

Tekst gaat verder onder de foto

Alle eindjes aan elkaar knopen

Sprookjeswonderland in Enkhuizen moest het in 2020 met ruim 100.000  bezoekers minder doen dan het jaar ervoor. Directeur Mathijs de Vries ziet het nieuwe jaar, dat voor het attractiepark pas in april begint, ook somber in."Het leek redelijk positief, maar nu is er de Britse variant van het virus."

De Vries gaat er vooralsnog gewoon vanuit dat ze tegen die tijd weer open mogen. Dat moet ook wel, de financiële reserves van het park zijn niet eindig: "Als we helemaal geen inkomsten meer hebben, dan valt tussen een halfjaar en een jaar het doek." Sprookjeswonderland komt, in tegenstelling tot veel culturele instanties, niet in aanmerking voor aanvullende financiële ondersteuning.  "Wij moeten gewoon onze eigen broek ophouden."

Emma Buis van Kasteel Radboud in Medemblik kan nog weinig zinnigs zeggen over het nieuwe jaar. "Alles is mogelijk, we zijn in de berekeningen uitgegaan van een minimumaantal bezoekers." In vergelijking met andere West-Friese trekpleisters, kampte het kasteel met een relatief beperkt verlies in bezoekersaantallen. Toch moest ook Kasteel Radboud het met 32 procent minder bezoekers doen dan in 2019. Een daling van bijna 6.000 bezoekers.

Het kasteel ontving een halve ton aan steun uit het noodfonds van de provincie, maar maakte geen aanspraak op de door het Rijk beschikbaar gestelde NOW-regeling, bedoeld om ondernemers tegemoet te komen in hun doorlopende loonkosten. "Er zijn bedrijven die de NOW-steun harder nodig hebben dan wij", stelt Buis. Met veel werknemers in dienst volgens payroll-constructie, en dus weinig mensen op de loonlijst, had haar bedrijf lage doorlopende loonkosten. "Natuurlijk kun je denken, 'we pakken alles wat we pakken kunnen', maar zo zitten wij niet in elkaar."

Veel te danken aan Nederlandse toerist

Het Museum van de Twintigste Eeuw in Hoorn zag haar bezoekers in vergelijking met andere West-Friese musea relatief minder hard teruglopen. Volgens directeur Hans Stuijfbergen kwam dat met name door de extra Nederlandse toeristen, die hun zomervakantie in eigen land vierden. "We hadden een goede maand in juli en augustus", vertelt hij. Desalniettemin werd ook zijn museum flink gekort in het aantal bezoekers, zo’n 19.000 bezoekers minder dan een jaar eerder.

Zijn museum was in totaal tweeënhalve maand gesloten, maar had ook beduidend minder bezoekers op de momenten dat het museum wél open was. "We waren soms blij met 50 bezoekers op een dag, waar dat er normaal wel 150 of 200 zijn." Volgens Stuijfbergen is de doelgroep van het museum gemiddeld wat ouder en dus wat voorzichtiger om in deze tijd de deur uit te gaan. En ook het verplicht vooraf reserveren hielp niet mee, stelt hij. "Veel bezoekers vinden het niet leuk om voor een uurtje museumbezoek te reserveren. De aanloop van mensen die ongepland een bezoekje willen brengen, die mis je."

Voor steun uit het noodfonds kwam het museum niet in aanmerking. "Wij vonden dat wat voorbarig", vertelt Stuijfbergen. "Ik hoop dat we dit jaar wel iets krijgen." Vanuit twee andere fondsen kon het museum nog wel aanspraak maken op financiële steun. Maar het is nog maar de vraag of het museum dat volledige bedrag kan behouden. "Dit bedrag is bedoeld om investeringen van te maken. Niet om gaten in je begroting mee te dichten."

Aan prognoses voor het nieuwe jaar durft de museumdirecteur zich nog niet te wagen. "We hebben nog geen zicht op wanneer we weer open mogen. Maar dat het minder wordt dan een regulier jaar, daar houden we rekening mee."

Kijk hieronder naar een reportage die NH Nieuws eerder maakte over de sluitingen van het Museum van de 20e Eeuw