Natuurlijk Noord-Holland: Vogelparadijs Wieringen overspoeld door ganzen

Het is koud en guur aan de Waddendijk. Helemaal op het westen van Wieringen, tegen het Amstelmeer aan zoeken we wat beschutting bij het Peilschaalhuisje. Een torenvalk 'bidt' boven het riet. "Die probeert het urinespoor van een muis te volgen", zegt Wim. "Een muis heeft een lekke blaas en laat altijd druppeltjes urine achter zich. Een valk kan het ultraviolette licht zien dat die urine afgeeft. Hij heeft in de gaten dat daar waar het spoor ophoudt, een muis te vinden is."

"Pats, daar gaat 'ie!" De valk laat zich uit de lucht vallen in het gras. Even later vliegt de valk weer op. Zonder prooi. "Het is natuurlijk niet altijd raak. Sterker nog, meestal niet. Maar het gaat goed met de valkenstand hier, er zijn genoeg muizen." 

Veiligheid

Vanuit de verte horen we een geluid aanzwellen. Als we om de muur van het Peilschaalhuisje kijken, zien we de vlucht ganzen aankomen. Het zijn er veel. Een paar honderd stuks in verschillende V-formaties. "Dat zijn rotganzen. Die horen hier op Wieringen thuis, ze staan zelfs in het gemeente wapen. Gedurende de hele winter zijn er vele tienduizenden rotganzen te vinden op en rond Wieringen. "

Tekst gaat verder na de foto

De ganzen vliegen tegen de wind in om ineens af te buigen naar het zuiden. Wim legt uit waar de naam 'rotgans' vandaan komt: "Het is de roep van de gans waar hij zijn naam aan te danken heeft. Luister maar." Inderdaad herken je het 'rot rot rot" in het geluid dat de ganzen roepen.

"Rotganzen broeden in het hoge noorden. Ze komen hier naar toe als het gaat vriezen in Siberië. Ze vinden hier veiligheid, maar vooral veel voedsel zoals gras." Het vette eiwitrijke Hollandse grans trekt meerdere soorten ganzen aan. Binnen het uur zien en horen we ook grauwe ganzen en toendra rietganzen, kolganzen en nijlganzen. "Maar de nijlgans is striktgenomen eigenlijk geen gans, maar een eend." 

Eieren slobberen

Achter de dijk strekt het grasland zich golvend uit. Tussen de velden zijn de kenmerkende aarden wallen te zien. Tuunwallen heten die op Texel of woalkes op Wieringen. "Zo scheidden de boeren vroeger hun land af en hield je je schapen binnen." Er is nu een nieuw voordeel van deze wallen van een dikke meter hoog en een krappe meter breed aan de basis en een halve meter bovenop.

"Ik heb gemerkt dat de scholeksters die bovenop de tuunwallen broeden veel meer jongen groot brengen dan de vogels die in het grasveld broeden. Toen heb ik een keer een automatische wildcamera geplaatst bij het nest van een scholeksters, en wat bleek? Iedere nacht scharrelen er egels door het veld op zoek naar eieren. Die egels duwen een broedende vogel van het nest en slobberen de eieren op. De lange snavel van de scholekster kan niets uitrichten tegen de stekels van de egel. De vogels die bovenop de woalke broeden zitten veilig, daar komt de egel niet!"

Typisch Wieringen

Op de dijk, bij het Normerven zien we de vloed zachtjes opkomen. "Bij eb zitten veel vogels ver op het wad. Als de vloed opkomt, dwingt die de vogels weer het land op. Dit is de hoogwatervluchtplaats Normerven. Vele duizenden vogels vinden hier beschutting als de waddenvlakte weer veranderd is Waddenzee."

Tekst gaat verder na de foto

Een kilometer of wat verderop zien we een donkere vlek tegen de dijk aan geplakt. Het blijken duizenden vogels te zijn. "Ik denk dat daar wel zo'n vijfduizend scholeksters bij elkaar zitten. Hutje mutje", zegt Wim met de verrekijker aan zijn ogen. Als je dat soort aantallen hoort, kan je het je haast niet voorstellen dat het overal slecht gaat met de scholekster. Dat is typisch Wieringen:  absurd hoge aantallen vogels binnen handbereik. Het enige wat je nodig hebt, is wat geduld, een verrekijker en een warme jas.