Bodem Hoornse Hop ligt bezaaid met scheepswrakken, mogelijk verslagen Spaanse vloot

Met een grove scan is eerst 73 vierkante kilometer bodem (zie afbeelding hieronder) van het Hoornse hop in kaart gebracht. Na die scan werden  tientallen locaties als 'potentieel interessant' aangemerkt. Vervolgens is er van die locaties opnieuw een nog veel gedetailleerdere scan gemaakt.

Ook locaties die eerder door vrijwilligers van de gemeente Hoorn waren aangewezen, zijn gescand. Die vrijwilligers hebben jarenlang met eigen apparatuur - een zogenaamde side scan sonar - onderzoek naar mogelijke archeologische schatten gedaan.  

Uiteindelijk is in totaal op 35 plekken in het Hoornse Hop nader onderzoek gedaan. Op 10 plekken werden volledige scheepswrakken gevonden. Op nog eens 24 plekken werden resten van wrakken aangetroffen.

Dankzij de scan is nu ook bekend dat het grootste deel van het Hoornse Hop is bedekt met een laag slib en andere zachte materie, waarin wrakken snel wegzakken. Dat betekent dat een gezonken schip snel in de bodem verdwijnt, en in zo'n geval ook niet snel door de sonar wordt opgemerkt.

Mogelijk liggen er dus nog veel meer schepen in de bodem, waarvan het bestaan nog niet bekend is. Voordeel is wel dat zo'n wrak naar verwachting beter bewaard is gebleven dan een wrak dat nog op de zeebodem ligt. 

Duiken

Eerst komen de wrakken aan de beurt die nog op de zeebodem liggen. Als alles volgens planning loopt, zullen duikers in de zomer van 2021 naar de eerste wrakken gaan duiken, om hun archeologische waarde vast te stellen. Omdat het om te veel plekken gaat om allemaal te onderzoeken, zal er een selectie van de meestbelovende scans worden gemaakt. 

Dan moet ook blijken of het om schepen van de Spaanse vloot gaat, die in 1573 tijdens de Slag op de Zuiderzee werd verslagen. Tijdens die slag werden veel Spaanse schepen tot zinken gebracht, en dus hopen archeologen dat het om die schepen gaat. De gewonnen zeeslag legde een belangrijk basis voor een periode van economische bloei in de Westfriese steden.  

'Tachtig wrakken'

Vorig jaar vertelde Michiel Bartels, archeoloog voor de gemeente Hoorn, aan NH Nieuws dat er volgens hem nog zo'n tachtig Spaanse scheepswrakken op of onder de bodem van de Zuiderzee moeten liggen. "Het liefst zou ik met professor Barabas' tijdmachine - floep - terug naar pak 'm beet 1650 gaan", stelde de geschiedenisliefhebber. 

Bekijk hieronder de reportage van vorig jaar, van NH-verslaggever Chantal Bos, die met Bartels op zoek ging naar schatten uit het verleden. Tekst gaat door onder video.

De huidige onderzoeksmethode heeft zich inmiddels zo goed bewezen dat deze ook wordt gebruikt om andere grote bodemoppervlakken af te speuren naar mogelijke archeologische schatten. Inmiddels heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed de methode op andere plekken in Nederland toegepast. De resultaten daarvan worden over niet al te lange tijd bekendgemaakt.