Wat kan er nog fout gaan bij de overname van Tata Steel? 'Fusie-professor' geeft antwoord

Om te beginnen: wat maakt Tata Steel eigenlijk interessant voor een bedrijf als SSAB om te kopen?

"Tata Steel Nederland is een van de hoogvliegers binnen Europa. En dan bedoel ik: effciënt, goede arbeidsmoraal, arbeidsrust, goede voorzieningen en natuurlijk ook geografisch gunstig gelegen aan de Noordzee. {..} Alleen de winstgevendheid van de Hoogovens verdwijnt nu grotendeels in de pot Tata Steel Europe. Dat geeft ook precies aan waarom het belangrijk is dat de Europese tak wordt opgesplitst, waar de Tata Steel Group nu ook mee bezig is. Dat maakt ze interessant voor derden, als zelfstandig winstgevende speler. En nu dus ook voor SSAB uit Zweden."

Tata en SSAB zijn in gesprek met elkaar. Wat kunnen we de komend periode verwachten? Kunt u een tijdslijn schetsen?

"Bij dit soort trajecten berekenen we gemiddeldes. Van hoe lang duren gesprekken nou gemiddeld genomen? En dan komen we uit op zo'n drie maanden. Maar de uitloop naar de kortere kant, alsook naar de langere kant, kunnen fors uiteenlopen. Soms duurt het een jaar, soms ook wel twee jaar voordat een deal is afgerond. En soms loopt het ook nog uit op rechtszaken. Zoals je nu ziet bij bijvoorbeeld Sunweb en Corendon die al een jaar geleden tot een akkoord waren gekomen."

Vakbonden reageren 'voorzichtig positief' op de ontwikkelingen en wijzen naar de afspraken die met de Nederlandse directie zijn gemaakt om gedwongen ontslagen te voorkomen (tot 2026). Is dat houdbaar of liggen deze afspraken straks op de snijtafel?

"In deze fase komt alles opnieuw op tafel te liggen. Dus ook deze afspraken worden weer opnieuw doorgelicht. Maar die Zweden zijn heel vertrouwd met vakbonden. Dat is nu een groot voordeel als je met een Scandinavische partner moet gaan onderhandelen. In tegenstelling tot de Britten en Amerikanen. Zweden zullen niet als een prototype kapitalist gaan optreden."

"Maar het behoort ook tot de activa van het bedrijf. Je koopt 'Hoogovens en daar horen contracten bij, zoals met leveranciers en afnemers, en ook die met de vakbeweging. Die zullen zeker niet zomaar van tafel verdwijnen. Ze zijn onderdeel van de onderhandeling."

De mislukte fusie met het Duitse ThyssenKrupp hebben we nog vers in het geheugen. De Europese Commissie zag dat plan niet zitten. Zou het zo kunnen zijn dat 'Brussel' opnieuw voor problemen kan zorgen?

"Deze samenwerking met ThyssenKrupp is afgeketst omdat hij te defensief was geframed, zo van: 'wij kunnen het anders niet bolwerken tegenover Aziatische import.' Na Estel, Corus, en nu Tata Steel Europe (TSE), geloven echter nog maar weinig partijen erin dat schaalvergroting in dat opzicht effectief kan zijn, wel tegen overname, niet tegen prijsdumping. De Europese Commissie heeft nog gesuggereerd dat TSE en ThyssenKrupp met een beter verhaal moesten komen, maar dat was te veel gevraagd. Een fusie van deze twee zou geen greintje vernieuwing hebben geboden, en het meest efficiënte deel van de twee, Tata Steel Nederland zou opnieuw geofferd zijn aan gigantisme."

"Nu hebben we met SSAB te maken met een veel kleinere speler dan ThyssenKrupp is op de staalmarkt. En bovendien ontzettend innovatief. En ook nog gevestigd in Zweden en niet in Duitsland. Dat betekent dat de staalmarkt een radicale vernieuwsingsstap kan zetten. En dat zal de commissie zeker aanspreken. Ik verwacht geen enkele barrière uit Brussel."

Tot slot. Hoe groot is de kans op een Zweedse eigenaar?

"Ik denk dat de kans dat dit gaat lukken zeer reëel is. Maar dat zal toch echt aan de onderhandelingstafel bevochten en uitonderhandeld moeten worden. En dan hangt het er heel erg vanaf wie aan je daar aan tafel zet. Als je daar bijvoorbeeld vertegenwoordigers van de ouderwetse visie neerzet, dan heb je een veel kleinere kans op succes. En zet je daar mensen neer die kijken naar de toekomst, dan zal de kans toenemen."

Afgelopen boekjaar draaide Tata Steel Europe een verlies van bijna een miljard euro. Niettemin acht Schenk de kans op een faillissement van Tata Steel Europe zeer klein. "Ik heb de recente kwartaalcijfers ook nog even bekeken en kan geen valse scheve constructies ontdekken. Ik verwacht niet dat Tata Steel  met de rug tegen de muur komt te staan."