WORMERVEER - Bij opgravingen in Wormerveer op de hoek van de Celebesstraat en het Zuideinde hebben archeologen 17e eeuwse oliemolen De Ram opgegraven. De complete fundering van de molen, en de fundering van twee schuren zijn blootgelegd. Archeoloog Piet Kleij is blij met de vondst. "Het geeft een goed beeld van de eerste generatie oliemolens."
Gemeentelijk archeoloog Piet Kleij verwachtte wel dat er iets te vinden was, maar niet dat het nog zo goed bewaard was gebleven. "Dat de molenplattegrond zo gaaf bewaard is gebleven, is van groot belang. De Ram is namelijk gebouwd in 1639 en behoort daarmee tot de oudste oliemolens." De oliemolen is rond 1890 verbrand, daarn kwamen er twee pakhuizen te staan. Uiteindelijk kwam er een werkplaats op de plek van de pakhuizen. Deze werd kort geleden gesloopt, waarna de fundering van de molen werden gevonden.
Eerder werd er ook een oliemolen opgegraven in Wormerveer, De Vrijheid aan de Noorddijk. Deze molen kwam uit 1742 en was veel groter dan De Ram. "Door beide molens met elkaar te vergelijken kan misschien iets worden gezegd over de ontwikkeling van de Zaanse oliemolens door de eeuwen heen", vertelt Piet Kleij aan NH Nieuws. "Er is nog niet veel bekend over die ontwikkeling."
Oliehoudende zaden
Oliemolens persten vroeger olie uit oliehoudende zaden, zoals lijnzaad. Dat gebeurde met twee rechtopstaande stenen die ronddraaiden op het doodbed, te zien op de afbeelding hierboven. "De olie werd gebruikt om brood te bakken, te koken of voor olielampjes", vertelt Piet Kleij.
"De molen stond aan de Zaan, dat was erg handig voor het vervoer, dat via het water gebeurde." De archeologen hebben ook een klein straatje naar het water gevonden. "Als er dan een koper kwam, werd er olie uit de kelders in vaten gepompt en naar de Zaan gerold, waar het meegenomen werd door de koper." De kelders zijn helemaal bewaard gebleven en dienden vroeger als opslag voor de olie: "De oliekelders waren waterdicht en met hard cement gemetseld, olie kon daar lang in worden bewaard."
Alles wat mee te nemen was, is meegenomen door de archeologen. "Het doodbed was veel te zwaar om mee te nemen, dus die wordt helaas niet bewaard." Het terrein wordt binnenkort gesaneerd waarna er niets meer van de opgraving overblijft.
De opgraving is nog niet helemaal afgerond, benadrukt Piet Kleij: "Dus als mensen langs willen lopen om iets te zien, dan kan dat nog heel eventjes."
💬 Wil je niets missen uit Zaanstreek-Waterland?
- Blijf op de hoogte via nhnieuws.nl/zaanstreek-waterland
- Mail ons jouw tips, verhalen, foto’s en filmpjes naar [email protected]
Taalfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]