NOORD-HOLLAND - Door zout water in te laten uit het Noordzeekanaal zal een deel van de Houtrakpolder bij Amsterdam weer eruit gaan zien zoals de Noord-Hollandse oernatuur, met veel planten en dieren die van brak water houden. Boswachter Jamie Jenner van Staatsbosbeheer is optimistisch: "We hebben de steurgarnaal nu al terug. Straks groeit echt lepelblad hier weer en zilte schijnspurrie; planten die overal zeldzaam zijn geworden."
Brakwaternatuur keert terug in Houtrakker Beemden - NH Nieuws
Bulldozers zijn de afgelopen zomer gebruikt om dijken aan te leggen en geulen te graven in een veld waar vroeger aardappels werden geteeld. Staatsbosbeheer heeft een watersysteem aangelegd, zodat het zoute water dat hier moet stromen niet het omliggende gebied in kan. Zout water is namelijk funest voor akkerbouw en veeteelt.
Dat is dan ook de reden dat overal het zoute water is uitgebannen. Dijken en sluizen houden overal het zoute water buiten en het zoete water vast. Hierdoor is de natuur die hoort bij het zogenaamde 'brak water' met bijzondere planten en dieren zo goed als verdwenen.
Voedsel voor vogels
Aan de rand van de Westhoffplas kijkt boswachter Jamie Jenner door haar verrekijker: "Daar zitten zwanen en op de plas grondelen een paar bergeenden. We hebben deze plas nu met een paar hectare uitgebreid. Daardoor is hij nog aantrekkelijker geworden voor veel vogels. De roerdomp broedde hier al!"
De vogels vinden er rust, veiligheid en voedsel. Voor de ene vogel zijn dat waterplanten, anderen komen af op kleine diertjes die ze uit het water vissen. "We zien hier nu al soms lepelaars in het water vissen. Straks worden dat er vast veel meer, want met het zoute water komen er ook stekelbaarsjes. De steurgarnaal hebben we ook al gevonden."
Haring achter Amsteram Centraal
Het brak water wordt via een buizenstelsel de Houtrakker Beemden ingelaten vanuit Zijkanaal C. Dat staat via het Noordzeekanaal in verbinding met de zee. Het zoute water stroomt door de sluizen van IJmuiden naar binnen.
Het zoute water is zwaarder dan zoet water. Daarom stroomt er in de onderste helft van het Noordzeekanaal een lange sliert zout water over de bodem tot Amsterdam aan toe. Vlak voor de Oranje Sluizen naar het Markermeer kan je daarom haringen en bot tegen komen; vissen van de zee achter Amsterdam Centraal Station!
Gesteggel
Omdat zout water nadelig is voor de landbouw is er jarenlang gesteggeld over het inrichten van brak waternatuur. Er zou eerst een 'zilt gebied' komen rondom Nauerna. Daar is door de Provincie Noord-Holland, natuurbeheerders en agrariërs verenigd in LTO decennia over onderhandeld.
Schadebeperking en vergoedingen voor gederfde inkomsten waren daarbij terugkerende onderwerpen. Nu zijn de sluizen dus op een kier gezet ten zuiden van het Noordzeekanaal. Boswachter Jenner: "Het is hier nu nog kaal, de Houtrakker Beemden is net af. Of eigenlijk: nu begint het pas."
Vogels kijken
Door de Houtrakker Beemden loopt een wandelpad dat voor het publiek toegankelijk is. Ook is er aan een plas een vogelkijkhut gemaakt. Misschien zijn daar komende wintermaanden wel wilde zwanen te zien met hun kenmerkende gele snavels.
Afgelopen week kwamen vogelaars af op de grote pieper. Dat is een vogel die op trek vanuit het hoge noorden naar het warme zuiden een paar keer per jaar in Nederland te zien is. "Dat is toch geweldig dat zo kort na de opening de Houtrakker Beemden door verschillende dieren is ontdekt", lacht een blije boswachter Jamie.
Bekijk alle verhalen en afleveringen op onze themapagina Natuurlijk Noord-Holland.
Opmerkingen, tips of vragen? Stuur verslaggever Stephan Roest een berichtje via [email protected]