Vijf vragen en antwoorden over de situatie bij KLM

Door luchtvaartverslaggever Doron Sajet

Voor veel KLM'ers kwam het als een donderslag bij heldere hemel. Minister Hoekstra van Financiën dreigde vrijdag de stekker uit de lening van 3,4 miljard euro te halen als niet alle vakbonden akkoord gingen met zijn eis voor de staatssteun, namelijk een looptijd van vijf jaar aan loonoffers en andere aangepaste arbeidsvoorwaarden.

Drie van de acht bonden tekenden niet bij het kruisje en Hoekstra voegde de daad bij het woord: KLM krijgt geen geld meer en kan daardoor failliet gaan, tenzij alle bonden alsnog akkoord gaan.

1. Waar draait het conflict tussen de vakbonden en de overheid om?

De vakbonden zeggen verrast te zijn door de voorwaarden van Hoekstra om alleen nog maar geld over te maken als iedereen akkoord gaat met een looptijd van vijf jaar, tot eind 2025. Zeven grond- en cabinebonden hadden eerder afgesproken loonoffers te brengen tot eind 2022. Pilotenbond VNV tekende in eerste instantie voor een looptijd tot begin 2022. Dat Hoekstra pas na een maand laat blijken dat hij de miljarden alleen overmaakt als alle bonden voor vijf jaar tekenen én bovendien hun dankbaarheid daarvoor uitspreken, wist niemand.

2. Wat leveren de KLM'ers in?

KLM moet van Hoekstra 15 procent bezuinigen. Om die kostenbesparing mogelijk te maken verdwijnen er zeker 6.500 banen. De contracten van duizenden medewerkers zijn al niet verlengd of zijn vrijwillig beëindigd in ruil voor een VVR (vrijwillige vertrekregeling). Gedwongen ontslagen zijn nog steeds niet uitgesloten. Tot een inkomen van anderhalf keer modaal worden zaken als vakantiegeld niet uitgekeerd, bij de hoogste salarissen -zoals die van de piloten- is een loonoffer van 20 procent afgesproken. Niemand gaat er de komende jaren financieel op vooruit.

3. Wat is de rol van KLM-topman Pieter Elbers?

Elbers wordt op handen gedragen door zijn personeel. Regelmatig spreekt hij ze toe met videoboodschappen waarin hij de stand van zaken en zijn zorgen met ze deelt. Gisteren praatte hij KLM'ers bij over de impasse tussen Hoekstra en de vakbonden, en waarschuwde hij ze al over het stopzetten van de miljardenlening. Later die avond maakte minister Hoekstra zijn keuze voor het niet langer financieren van KLM bekend.

Artikel gaat verder onder de foto

Elbers riep zijn personeel op niet te gaan polariseren. Binnen KLM heerst grote verdeeldheid over de keuzen van VNV en FNV om (nog) niet tekenen. "Met naar elkaar kijken of naar elkaar wijzen redden we het niet. United we stand, divided we lose", zei Elbers in zijn boodschap. Te laat, bleek gisteravond al: intussen hadden grondmedewerkers de piloten al op niet mis te verstane wijze duidelijk gemaakt dat ze razend op ze zijn, met een boze mededeling aan het stuur van een Boeing 737:

Artikel gaat verder onder de tweet

Binnen KLM vragen medewerkers zich ook af of Elbers niet al eerder op de hoogte was van Hoekstra's eis voor een herstructurerings-looptijd van vijf jaar. Het zou hem bijvoorbeeld goed uit kunnen komen om structureel te kunnen bezuinigen.

Ook is voor niemand echt duidelijk waarom minister Hoekstra pas na een maand bekendmaakte dat de loonoffers voor vijf jaar moeten gelden. Op 1 oktober waren alle bonden akkoord met een herstructureringsplan op hoofdlijnen, waarin van vijf jaar nog helemaal geen sprake was. Voor sommige KLM'ers is het duidelijk: het is verkiezingsretoriek waarmee Hoekstra zijn spierballen laat zien.

4. Hoe zit het met Transavia, een 100 procent-dochter van KLM, gaan zij ook failliet zonder steun?

Ja, Transavia gaat samen met moederbedrijf KLM ten onder. Transavia leent geld van KLM, dat KLM weer van de overheid leent. KLM heeft naast Transavia (en KLM Cityhopper) nog een dochtermaatschappij: Martinair Cargo. Daar is geen sprake van loonoffers, omdat Martinair momenteel het meeste geld in het laatje brengt. De vraag naar vracht is wereldwijd enorm gestegen. Alle bovengenoemde maatschappijen vallen onder de Air France-KLM-Groep, die zeker in actie komt als het gevaar van een faillissement nadert.

Artikel gaat verder onder de foto

5. Gaan de piloten en FNV nog praten met Hoekstra of haalt KLM inderdaad de kerst niet?