ALKMAAR - Ongeveer 18.000 mensen in Nederland gebruiken de Nederlandse Gebarentaal en voor hen is Nederlands dus niet hun eerste taal. Voor deze mensen wil Roos musea toegankelijk maken. Ze leidt dove mensen op tot museumgids en vertelt erover in de serie Strijders.
Roos leidt dove museumgidsen op om kunst toegankelijker te maken - NH Nieuws
Dat we nu Nederlandse Gebarentaal kennen en dat het zelfs een erkende taal is, is geen vanzelfsprekendheid, vertelt Roos. "Van 1880 tot 1980, honderd jaar lang, was gebarentaal onderdrukt in het dovenonderwijs. De doven kinderen moesten op hun handen zitten." Zo konden ze zich niet uiten in gebarentaal; ook moesten ze hun best doen om te liplezen.
Hoewel die periode inmiddels achter ons ligt, is nog lang niet iedere plek toegankelijk voor dove mensen. Roos somt op: "De omroepberichten op de stations, op tv als er geen ondertiteling is en er worden ook steeds meer podcasts gemaakt die men niet kan horen en ook de audiotours in musea die niet toegankelijk zijn."
"In Amsterdam beginnen ze al snel Engels te ratelen"
Roos zet zich nu in om musea voor dove mensen toegankelijk te maken. Ze kreeg van musea vragen over wat het probleem is. De kunst zelf is visueel dus die kunnen dove mensen goed waarnemen. "Dit is een mooie vraag omdat het aangeeft dat het heel moeilijk is om je in te leven in dove mensen", vertelt ze.
Ze geeft een aantal voorbeelden: "Als je naar een kassa loopt in een museum, loop je tegen een barrière aan omdat het de eerste keer is dat de medewerker een dove ziet. Die weet zich geen houding te geven. Die weet niet wat hij moet doen. In Amsterdam beginnen ze al snel Engels te ratelen."
Als dove mensen eenmaal het museum in lopen, zien ze om zich heen mensen met koptelefoons op. Daardoor voelen ze zich buitengesloten. En die informatie is niet goed toegankelijk voor dove mensen: "Je ziet wel teksten op de muren van de musea, maar Nederlandse is een tweede taal voor dove mensen, dat is ook nog een belemmering."
Native signers als museumgids
Het bedrijf Wat Telt leidde 26 dove museumgidsen op. "Zij geven rondleidingen in Nederlandse Gebarentaal. Dit zijn belangrijke figuren in een museum, ze zijn echt een rolmodel. Native signers die zelf de informatie geven. Dus mensen kunnen uit de eerste hand, in hun eigen taal de informatie tot zich nemen. Net als dat mensen graag in het Nederlands luisteren, geldt dat ook voor dove mensen. Dus in hun eigen taal, niet via een tolk."
Ook in andere sectoren ziet ze grote uitdagingen om te werken aan toegankelijkheid. Ze noemt de medische sector. "De artsen zijn natuurlijk gewend om te denken in gebreken die genezen kunnen worden. Hoe ga je aan een arts uitleggen dat je ook op andere manieren naar mensen kunt kijken?" Roos wil zich daar in de toekomst sterk voor maken.
In het programma Strijders vertellen inspirerende Noord-Hollanders hun verhaal.
Strijders is als podcast te beluisteren via alle reguliere podcastkanalen.
Elke zondag wordt een artikel met de nieuwste Strijder gepubliceerd op NH Nieuws.